τὰ ἀποτελέσματα τῶν δημοσίων θησαυρῶν θὰ ἦσαν τοσούτῳ αἰσθητοτέρα, ὅσῳ τὸ παράδειγμα τῶν βασιλέων ἐμιμοῦντο καὶ ἄλλοι. Οὕτω κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ ια′ αἰῶνος βλέπομεν[1] τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως Ἀλέξιον καὶ τὸν ἐπίσκοπον Θεσσαλονίκης Θεοφάνη ἔχοντας ἀτομικοὺς θησαυροὺς 2,500 καὶ 3,300 λιτρῶν χρυσοῦ·[2] ἀναμφισβήτητον δ’ εἶναι ὅτι πολλοὶ μεγιστᾶνες καὶ μεγαλοκτηματίαι ἔπραττον ἀνάλογα·[3] οὔτε ἔλειπε σχετικὴ ἀποθησαύρισις παρ’ ἁπλοῖς ἰδιώταις,[4] ἥτις μάλιστα πιθανὸν[5] νὰ ἐλάμβανεν, ὡς καὶ ἐν Ἑσπερίᾳ,[6] τὴν μορφὴν κοσμημάτων.[7]
Καὶ αὗται μέν εἰσιν αἱ δυσχέρειαι ἢ μᾶλλον τινὲς τῶν δυσχερειῶν[8] τοῦ ἐγχειρήματος.
Ὅσον δ’ ὅμως μεγάλαι καὶ ἂν ὦσιν, ἁρμόζει νὰ καταβάλῃ προσπάθειαν πρὸς ὑπερνίκησιν αὐτῶν ὁ μελετήσων εἰδικῶς τὸ Βυζαντινὸν
- ↑ Πρβλ. Κεδρηνόν, ἰδίᾳ Β′ 518.
- ↑ 2,700,000 καὶ 3,240,000 δρ. ἐχουσῶν κτητικὴν ἀξίαν πενταπλασίαν τοὐλάχιστον τῆς σημερινῆς.
- ↑ Τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳ διάθεσις χρήματος εἰς παραγωγικὰς ἐπιχειρήσεις δὲν ἦτο εὔκολος, καὶ ἡ νομοθεσία τῶν Μακεδόνων καθίστα δυσχερῆ εἰς τοὺς δυνατοὺς τὴν ἀπόκτησιν νέων κτημάτων.
- ↑ Εἰς ταύτην θὰ συνετέλουν οἱ φόβοι πολέμων κτλ.
- ↑ Ὁ Ἰωάννης Καμενιάτης λέγει ὅτι ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του ἐν Θεσσαλονίκῃ πολλοὶ ἐκτήσαντο θησαυροὺς παμπληθεῖς χρυσίου, ἀργυρίου καὶ λίθων τιμίων. (Πρβλ. Παπαρρηγόπουλον Γ′, 361).
- ↑ Πρβλ. G. ď Avenel, Les riches depuis 700 ans (Παρίσιοι, 1909), σελ. 52 κἑξ.
- ↑ Ταῦτα ἔχουσι τὸ πλεονέκτημα ὅτι εἰς ὁμαλοὺς καιροὺς διαθρύπτουσι τὴν ματαιοδοξίαν τοῦ φέροντος, ἐν ὥρᾳ δὲ κινδύνου ἢ ἀνάγκης δύνανται εὐκόλως ν’ ἀποκρυβῶσι, μετακομισθῶσιν, ἐνεχυριασθῶσιν ή τέλος τηκόμενα μετατραπῶσιν εἰς νομίσματα (βλ. πλεῖστα παραδείγματα παρὰ ď Avenel αὐτόθι).
- ↑ Ὁ ἐπ’ ἀφορμῇ νομικοῦ ζητήματος παρεμπιπτόντως πραγματευθεὶς τὸ θέμα ὑφηγητὴς τῆς πολιτικῆς Οἰκονομίας κ. Κ. Χ. Βουρνάζος μνημονεύει καὶ ἄλλας τινάς (πρβλ. Ὁ περιορισμὸς τῶν ἑκατὸν λιτρῶν χρυσοῦ ἐν τῷ κληρονομικῷ δικαιώματι τῆς ἀπόρου καὶ ἀπροίκου χήρας, ἐν τῷ περιοδικῷ Θέμιδι, τόμ. Θ′, 1898 - 9, σελ. 349 κἑξ.).
Ὁ κ. Βουρνάζος παραδέχεται πλήρως τὴν γνώμην ἡμῶν, ὅτι τό γε νῦν ἔχον εἶναι ἀδύνατον νὰ ὁρισθῇ ἡ κτητικὴ ἀξία τοῦ χρυσοῦ, διὰ τοῦτο δὲ μάλιστα συμπεραίνει τὸ ἀνίσχυρον τοῦ περιορισμοῦ τοῦ δικαιώματος τῆς ἀπροίκου καὶ ἀπόρου χήρας εἰς 100 λίτρας χρυσοῦ.
ἐμειώθη πως ἐκ τοῦ ὅτι προσεδόθη εἰς αὐτὴν ἐνίοτε ὑπερβολικὴ ἀκαμψία, ὑποστηριχθέντος ὅτι πᾶσα μεταβολὴ εἰς τὴν ποσότητα τοῦ νομίσματος ἐπάγεται μεταβολὴν κατ’ εὐθεῖαν ἀνάλογον εἰς τὰς τιμάς.
Ὑπάρχουσι καὶ ἄλλοι πολλοὶ παράγοντες· ὅτι δ’ ὅμως ἡ μεγαλυτέρα ἢ μικροτέρα ποσότης τοῦ νομίσματος ἐπιδρᾷ ἐπὶ τῶν τιμῶν εἶναι ἀναμφισβήτητον.
