Πρὸ πολλοῦ ἤδη ἔγεινεν εἰς τοὺς ὁμογενεῖς μας ἐπαισθητὴ ἡ χρεία Γεωγραφικοῦ λεξικοῦ, καὶ παντὸς ἐπαγγέλματος φιλαναγνώστης καὶ περίεργος ἀκούων ἀναφερομένην πόλιν τινὰ ἢ κώμην, ἢ χωρίον καὶ ἀγνοῶν ποῦ κεῖται, ἠναγκάζετο, ἣ νὰ μένῃ εἰς τὴν πρώτην του ἄγνοιαν, ἣ προστρέχων εἰς Γεωγραφικόν τι σύγγραμμα ἐκ τῶν ὀλίγων καὶ ἀτελῶν ὅσα μέχρι τοῦδε ἐξεδόθησαν εἰς τὴν γλῶσσάν μας, νὰ μανθάνῃ ὁλίγα τινὰ, μόνον δηλαδὴ εἰς ποίαν ἐπικράτειαν ἀνήκει ἡ τῆς ἐρεύνης του πόλις, περὶ δὲ τοῦ ἐμπορίού αὐτῆς, τοῦ πληθυσμοῦ, τῆς βιομηχανίας, τῶν νομισµάτων, μέτρων καὶ σταθμῶν, ἔμενεν ὄλως διόλου ἄπειρος μεθ’ ὅλην τὴν πολυάσχολον αὐτοῦ ἔρευναν.
Τὴν ἔλλειψιν ταύτην συναισθανόμενος πρὸ χρόνων καὶ βλέπων εὐποροῦντα τὰ λοιπὰ πεφωτισμένα ἔθνη τοιούτων ἀναγκαίων λεξικῶν, καὶ τὸ μὲν ἔχον ἐν τῇ γλώσσῃ του 10 καὶ 45 συγγράμματα τοιούτου εἴδους κατ’ ἐνιαυτὸν ἐκδιδόμενα, τὸ δὲ πλειότερα τούτων, ἀπεφάφισα ν’ ἀναδεχθῶ τὸ πολύμοχθον τοῦτο ἔργον οὐδόλως φειδόμενας κόπων, ἀγρυπνιῶν καὶ χρόνου πολλοῦ· καὶ δὴ ἀπὸ τοῦ 1838 ὅτε παρ’ ἡμῶν ἐξεδόθη ἐν Βιέννῃ ἡ ὑπὸ τοῦ Α. Βάλβη πεντάτοµος Γεωγραφία, ἔκτοτε δὲν ἔπαυσα ἐρανιζόμενος ὕλην ἐκ τῶν ἀρίστων μέχρι τοῦδε ἐκδοθέντων Γεωγραφικῶν λεξικῶν καὶ πολιτειογραφικῶν συγγραμμάτων καὶ συνέθεσα τὸ ἀνωτέρω Γεωγραφικὸν λεξικὸν εἰς τὴν καθομιλουμένην γλῶσσαν, περιέχον 26,740 πόλεις, κώμας, καὶ ὁπωσοῦν σημαντικὰ χωρία τῆς οἰκουμένης κατ’ ἀλφαβητικὴν τάξιν, ὥστε πᾶς περίεργος φιλαναγνώστης δύναται νὰ εὕρῃ τὴν πόλιν τῆς ἐρεύνης του, τὸ ἔθνος, τὸ θρήσκευμα, τὴν βιομηχανίαν καὶ τὸ ἐμπόριον, τὸ νόμισμα, τὰ μέτρα, τὰ σταθμά, εἰσαγωγὴν καὶ ἑξαγωγὴν καὶ πᾶν ὅ,τι ἢ ὡς ἔμπορος, ἢ ὡς παντὸς ἐπαγγέλματος, ἢ ὡς μόνον περίεργος φιλαναγνώστης ἐπιθυμεῖ νὰ πληροφορηθῇ.
Εὔελπις ὅθεν ὅτι προσφέρω εἰς τὸ ἔθνος μου ἀναγκαιότατον, πολύχρηστον καὶ λίαν ἐπωφελὲς σύγγραμμα, δὲν ἐκτείνομαι συνιστῶν τὸ αὐτοσύστατον· ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ ὀγκῶδες καὶ πολύμοχθον τοῦτο ἔργον, καὶ χρόνου ἐδεήθη πολλοῦ, καὶ πόνου μακροῦ, καὶ δαπάνης δεῖται οὐ σμικρᾶς, τὰ δύο πρῶτα ἐκτελέσας ὑπὲρ τοῦ τρίτου ἐπικαλοῦμαι τὴν συνδρομὴν τῶν ἀπανταχοῦ φιλοκάλων καὶ φιλομούσων ὁμογενῶν μου, ἵνα συνδράμωσιν ἐλευθερίως, βέβαιοι ὅτι θέλουσιν ἀποκτήσει σύγγραμμα οὐχὶ στιγμιαίως κνῆθον ἐπὶ τὸ τερπνότερον τὰς ἀκοάς των, ἀλλὰ διαρκῶς ὠφελοῦν αὐτούς τε καὶ τοὺς μεταγενεστέρους, ἀφ’ οὗ αἱ πόλεις τῆς οἰκουμένης σπανίως ὑφίστανται ῥιζικὰς μεταβολὰς καὶ ἐπαναστατώσεις, ἵνα δὲ διευκολύνω τοὺς Κ. Κ. συνδρομητὰς, ἐξασφαλίζων αὐτοὺς καὶ περὶ τῆς ἐντελοῦς διεκπεραιώσεως ὅ-
