στάσεις καὶ τὰς ἕξεις· καὶ διὰ τοῦτο ἄλλην γνώμην ἔχουν περὶ τῆς μνήμης οἱ δανεισταὶ καὶ ἄλλην οἱ ὀφειλέται· ἄλλην οἱ φλογεροὶ καὶ ζηλότυποι ἐρασταὶ καὶ ἄλλην αἱ ἄστατοι ἐρωμέναι καὶ οὕτω καθεξῆς· ἄλλην οἱ δραστήριοι καὶ ἐπιμελεῖς καὶ ἄλλην οἱ ὀκνηροί.. Διὰ τοὺς μὲν ἡ μνήμη εἶναι ὁ ὁδηγὸς καὶ σύμβουλος εἰς τὰς πράξεις τῆς ζωῆς των, ἐνῷ διὰ τοὺς ἄλλους εἶνε ὀχληρά, ἐρχομένη νὰ ὑπενθυμίσῃ υποχρεώσεις καὶ νὰ ἐπιβάλῃ ἀγγαρείας. Καὶ ἐνῷ οἱ μέν τὴν καλλιεργοῦν καὶ τὴν ὀξύνουν διὰ νὰ τήν ἔχουν φρουρὸν ἀκοίμητον καὶ κίνητρον διηνεκὲς τὴς ἐνεργείας των, ἕτεροι τὴν ἀποστρέφονται καὶ προσπαθοῦν νὰ τὴν καταστήσουν νωθρὰν καὶ ἀργοῦσαν διὰ διαφόρων ναρκωτικῶν μεθόδων. Ὑποθέτω δὲ ὅτι θὰ ὑπάρχουν πολλοί, ἴσως καὶ μεταξὺ του ἀκροατηρίου μου, οἱ ὁποῖοι δυσανασχετοῦν, διότι, ἐνῷ πωλοῦνται εἰς τὸν κόσμον τόσα καὶ τόσα μεταλλικὰ ὕδατα ἀμφιβόλου ἴσως χρησιμότητος καὶ ἐνῷ καταβάλλονται τόσοι κόποι καὶ τόση δαπάνη διὰ τὴν ὕδρευσιν τὴς πόλεως, δὲν εὑρίσκεται καὶ ἕνας ἐπιχειρηματίας ὅστις ν’ ἀναλάβῃ νὰ μεταφέρῃ ὄχι τὰ νερὰ τὴς Στυμφαλίας ἢ τοῦ Μέλανος Ποταμοῦ, ἀλλὰ τὸ πολύτιμον ἐκεῖνο ὑγρὸν ὁποῦ ἔχουν οἱ κάτοικοι τοῦ ἄλλου κόσμου, χωρὶς καὶ πολὺ νὰ τοὺς χρειάζεται ἴσως, τὸ ὕδωρ τῆς Λήθης.
Ἀλλ’ ὁποιαδήποτε γνώμη καὶ ἂν ὑπάρχῃ περὶ τῆς μνήμης, ἡ φύσις. ἥτις δὲν λαμβάνει ποτέ ὑπ’ ὄψιν της τὰς γνώμας τῶν ἀνθρώπων, ἠθέλησε νὰ ἐφοδιάσῃ διὰ τῆς διανοητικῆς ταύτης δυνάμεως τὰ κτίσματά της, τὰ λογικὰ καὶ τὰ ἄλογα. Καὶ δὲν ἔχετε βεβαίως ἀνάγκην νὰ μάθετε παρ’ ἐμοῦ ὅτι καὶ τὰ ζῷα προσέτι, ὄχι μόνον τ’ ἀνήκοντα εἰς τὰ ἀριστοκρατικὰ καὶ νοημονέστερα εἴδη, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ ταπεινὰ καὶ περιφρονημένα ἔχουν τὸ χάρισμα τῆς μνήμης. Ὁ σκύλος ἐνθυμεῖται τὸν ἀπόντα κύριον του καὶ τὸν ἀναγνωρίζει ἐπανερχόμενον μετὰ πολυχρόνιον ἀπουσίαν* ἡ ἀπόδημος χελιδὼν ἐνθυμεῖται τὴν φωλεάν, τὴν ὁποίαν ἔκτισε, καὶ ἐπανερχομένη διευθύνεται πρὸς αὐτὴν ἀσφαλῶς καὶ ἀνενδοιάστως. Ἐνθυμοῦνται καὶ ὁ ἵππος καὶ ὁ ἐλέφας, ἀλλὰ καὶ ἡ μέλισσα καὶ ἡ ἀράχνη καὶ αὐτὸς ὁ μικροσκοπικὸς αἱμοπότης ψύλλος, ὁ ὁδηγούμενος ἐκ τῆς μνήμης ν’ ἀνευρίσκῃ τὰ ἁβρὰ μέλη, ἐξ ὧν ὁ ἀδιάκριτος θὰ εἰσπράξῃ
