ὄντα κατωτέρου εἴδους. Ἂν οὕτω δὲν εἶχε τὸ πρᾶγμα, ἰσότης θὰ ὑπῆρχε.
Ἐὰν δὲ ἐλευθερία καὶ ἰσότης ὑπῆρχον, θὰ ὑπῆρχε καὶ ἀδελφότης διότι δὲν θὰ ὑπῆρχε συναγωνισμός, ὅστις ἀντιστρατεύεται πρὸς τὴν ἀδελφότητα ἀπαιτῶν πάλην τῶν ἀνθρώπων κατ’ ἀλλήλων μόνον καὶ μόνον διεξαγομένην πρὸς ἱκανοποίησιν φυσικῶν ἀναγκῶν. Ἀντὶ ἡ ζημία ἑνὸς ν’ ἀποβαίνῃ κέρδος τῶν λοιπῶν, ἡ ἀδελφότης θὰ καθίστα τὴν ζημίαν ἑνός, ζημίαν ὅλων, καὶ τὸ κέρδος ἑνός, κέρδος ὅλων. Οἷα αἰσχύνη ἀληθῶς καὶ οἷα μωρία, νὰ ἐπαιρώμεθα τόσῳ ἐπὶ πολιτισμῷ καθ’ ὃν χρόνον καταδικάζομεν ἡμᾶς αὐτοὺς εἰς τὴν ἀγενῆ πάλην περὶ φυσικῶν ἀναγκῶν. Ναί, ἡ ἐπιστήμη ἀναγνωρίζει διεξαγωγὴν πάλης τινος, ἀλλ’ ὄχι πρὸς προαγωγὴν καὶ ἐξέλιξιν τῆς βαρβαρότητος, ἄλλα τοῦ ἀνθρωπισμοῦ. Τί κοινὸν δὲ ἔχει ὁ ἀνθρωπισμὸς πρὸς τὸν χρηματισμόν; Μὄλα ταῦτα τὸ κράτος τῶν ἰδεῶν τούτων ἀρχίζει ν’ ἀναγνωρίζεται ὁλοέν, καθ’ ὃν λόγον τὸ πνεῦμα τείνει νὰ ἐπικρατήσῃ τῆς ὕλης. Πρό τινων αἰώνων θὰ ἐκαίετο ζῶν ὁ τολμῶν νὰ ἔχῃ γνώμας τοιαύτας. Πρό τινων δεκαετηρίδων θὰ ἐμυκτηρίζετο, πρό τινων ἐτῶν θὰ ἠκούετο μετ’ ἐκπλήξεως. Σήμερον ἀκούεται μετὰ σεβασμοῦ. Αὔριον αἱ γνῶμαι του θὰ εἶναι κοινὸν χρῆμα καὶ μεθαύριον θ’ ἀνακηρυχθῇ προφήτης. Δὲν καλεῖται πλέον βλέπετε ῥιζοσπάστης, δὲν καλεῖται ὀνειροπόλος, ὁ ἰσχυριζόμενος ὅτι εὐδαιμονία εἶναι ἀδύνατος ἄνευ ἐλευθερίας, ἰσότητος καὶ ἀδελφότητος. Ἀντὶ νὰ καίωσιν αὐτὸν ζῶντα οἱ ἰσχυροὶ σήμερον, μεταχειρίζονται ἄλλην μέθοδον. Διαστρέφουν τὴν ἀλήθειαν, διακηρύττοντες δι’ ὅλων τῶν ἰσχυρῶν μέσων των, ὅτι ὑπάρχει ἐλευθερία, ὑπάρχει ἰσότης. Ἐπὶ τῶν ἰσχυρῶν πάντοτε ἐπικάθεται ἐφιάλτης ὅστις δὲν ἀφίνει αὐτοὺς νὰ ὀνειρευθῶσιν ἄλλον κόσμον. Οὕτω παραπλανηθεῖσα ἡ κοινὴ συνείδησις, προσῆψεν εἰς τὰ τρία σύμβολα τῆς γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, σημασίαν ὅλως ἀντίθετον τῆς ἣν πράγματι ἔχουν. Ἀλλὰ τοῦτο συνέτεινεν ὅπως διεξαχθῇ ἀγὼν πρὸς ἀπόδειξιν τῆς ἀληθοῦς σημασίας αὐτῶν. Οὗτος εἶναι ὁ μέγας ἀγών, ὃν ἡ ἀνθρωπότης ἀναμένει ἀφ’ ἡμῶν. Ἐκ τούτου τὸ πᾶν ἤρτηται. Ἐκ τῆς ἀποδείξεως τῆς ἀληθοῦς σημασίας τῶν λέξεων τούτων. Οἱ ἰσχυροὶ τῆς γῆς ἐχαρακώθησαν ἀσφαλῶς ὄπισθεν λέξεων. Κατὰ τῶν λέξεων λοιπὸν ὁ πόλεμος καὶ ὑπὲρ τῆς οὐσίας. Ἐνταῦθα ἀναφαίνεται τὸ καθῆκον καὶ ἡ εὐθύνη ἑκάστου, ἑκάστου ἰδίως ἐξ ἐκείνων οἵτινες πλὴν τῶν φυσικῶν ἔχουν καὶ ἠθικοὺς ὀφθαλμούς. Δὲν εἶναι πλέον καθῆκον τοῦ ἀτόμου τὸ νὰ τηρῇ τοὺς νόμους καὶ νὰ δεικνύῃ ἑαυτὸν ἀγαθὸν πολίτην, τοῖς ἡγεμόσι πειθόμενον. Ὄχι. Ἡ τακτικὴ αὕτη, ὑπεραπεδείχθη ἤδη ὅτι, δὲν ἄγει εἰς
