«Οἱ συνδυασμοὶ τῶν δυνάμεων καὶ τῶν ἀτόμων (ἀπὸ διαδοχικὴ διασπορὰ καὶ συγκέντρωση) γίνονται ὄχι μόνο μεταξὺ τῶν στοιχείων τοῦ κόσμου μας, ἀλλὰ σὲ μιὰν ἢ ἄλλη στιγμή, μεταξὺ ὅλων τῶν στοιχείων τοῦ ἀπεριόριστου Κόσμου. Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν καμμιὰ ἀνάγκη νὰ ἐπαναλαμβάνουνται. Τί λέγω; Εἶναι ἀδύνατο νὰ ἐπαναλαμβάνουνται ἀλλοιῶς παρὰ κατὰ τρόπο χοντρικό. Μιὰ τυχερὴ ἐπανάληψη, ποῦ συμβαίνει μιὰ ἢ δυὸ φορὲς εἶναι ἀπίστευτη. Ἐὰν συμβῆ μιὰ ἢ δύο φορὲς θἄπρεπε, σύμφωνα μὲ τὰ αἴτια ποῦ τὴν ἐπροξένησαν νὰ ἀνανεωθῆ ἄπειρες φορές.»
«Καὶ ἔτσι μένουν δύο πιθανότητες.»
Ἢ ὁ κόσμος μας ζεῖ χώρια, καὶ ὑπακούει τότε στὸ νόμο (ἀληθινὸ σὲ τέτοια ὑπόθεση) τοῦ Αἰώνιου Γυρισμοῦ.
Ἢ ὁ κόσμος μας, σὲ ἀδιάκοπη συνάφεια μὲ τὸν ἄπειρο κόσμο, ὑπακούει ἀντίθετα στὸ νόμον ποῦ θὰ ὀνομάσω ἡ Αἰώνια Μοναδικότητα».
Καὶ εἶναι πρῶτα-πρῶτα ἀνάγκη νὰ παρατηρήσουμε ὅτι συζητῶντας τὴ Νιτσεϊκὴ θεωρία ὁ ἀρθρογράφος τῆς Revue Germanique, κάνει μιὰν ἀνώφελη διάκριση μεταξὺ τοῦ δικοῦ μας Κόσμου, ἐκείνου δηλαδὴ ποῦ φτάνουν τὰ μάτια μας καὶ τὰ τηλεσκόπιά μας καὶ τοῦ Σύμπαντος. Ὅταν ὁ Νίτσε ὁμιλεῖ γιὰ τὸν «Κόσμο» ἐννοεῖ, στὴ μεταφυσικὴ ἐκδοχὴ τῆς λέξης, ὅλο τὸν Κόσμο ὀρατὸ ἢ ἀόρατο. Ἄν παραδέχεται τότες τὸν Κόσμο περιωρισμένο, δὲν τὸ κάνει γιατὶ ὁ Κόσμος ποῦ φτάνουν καὶ βλέπουν τὰ σημερινὰ μέσα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πράγματι περιορισμένος, ἀλλὰ γιατὶ ὁ ἀνθρώπινος λογισμὸς δὲν πρέπει νὰ παραδεχτεῖ, κατὰ τὸν Νίτσε, τὸ Σύμπαν, ὅσο μεγάλο καὶ ἂν ὑποτεθεῖ, ὡς ἄπειρον.
Ὅταν ὁ Νίτσε κάνει τὸ συλλογισμὸ ποὺ παραθέσαμε προτήτερα, δηλαδὴ ὅταν λέγει: «Τὸν Κόσμο» ὡς δύναμη δὲν μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε ἄπειρον γιατὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ τὸν φανταστοῦμε ἔτσι κλπ. » ἀντικρύζει ὁλοφάνερα ὅλο τὸ Σύμπαν, καὶ ὄχι μόνο τὸ δικό μας κόσμο, ἀφοῦ συζητᾶ καὶ τὴν περίπτωση ποὺ ὁ Κόσμος μποροῦσε νἆναι ἄπειρος. Ὥστε ἡ διάκριση καὶ ἡ ἐπίμονη ἀντιδιαστολὴ τοῦ κ. Benoit Hanappier μεταξὺ τοῦ δικοῦ μας ἀπομονομένου Κόσμου στὸν ὁποῖο ὁ Αἰώνιος γυρισμὸς ἐφαρμόζεται καὶ τοῦ Σύμπαντος εἰς τὸ ὁποῖο ἡ Θεωρία αὐτὴ δὲν ἔχει ἐφαρμογὴ εἶναι ὁλότελα περιττὲς καὶ ἐλαττώνουν μάλιστα τὴ δύναμη τῶν ἄλλων ἐπιχειρημάτων.
Θὰ ἔμενε τότες μονάχα νὰ ἐξεταστοῦν, σύμφωνα μὲ τὶς λοιπὲς ἀντιρρήσεις τοῦ ἀρθρογράφου, ἂν δίκαια ἤ ἄδικα ὁ Νίτσε παραδέχτηκε τὸ Χῶρο καὶ τὸν Κόσμο περιορισμένους.
Κατὰ τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ Κὰντ στὴν Κριτικὴ τοῦ Ἄδολου Λογισμοῦ ὁ «Χῶρος εἶναι ἀναγκαία ἀπὸ τὰ πρὶν εἰκόνα ἄπειρου δοσμένου μεγέθους».— ὁρισμὸς ποὺ ἄντικρούει τὴ Νιτσέϊκη ὑπόθεση—Ἡ Καντικὴ ὅμως αὐτὴ θεωρία γιὰ τὸ Χῶρο δὲν φαίνεται ν’ ἀποκρίνεται παρὰ σ’ ἕνα φάντασμα τοῦ νοῦ ἀνύπαρκτο.
Κι’ αὐτὸ ἀκόμα τὸ ἐπιχείρημα ποῦ φέρνει ὁ Κὰντ γιὰ νὰ ὑποστηρίξει - τὸν ὁρισμό του ὅτι «Ἀδύνατο νὰ φανταστῆς ἀνύπαρχτο τὸ χῶρο, ἂν καὶ
_-_17.jpg&oldid=106557){kind=link}