Ἀγαμέμνων, υἱὸς Ἀτρέως (Ἀτρείδης καθ' Ὁμηρον), βασιλεὺς τῶν Μυκηνῶν. Μήτηρ δ' αὐτοῦ μνημονεύεται ἡ Ἀερόπη, νυμφευθεῖσα εἰς πρῶτον γάμον τὸν Πλεισθένην, καὶ μετὰ θάνατον αὐτοῦ τὸν Ἀτρέα, ὃστις, ὑποπτεύσας αὐτῆς ἐρωτικᾶς σχέσεις μετὰ τοῦ Θυέστου, τὴν κατεπὸντισεν. Ἀλλοι δὲ (Ἀπολδ, Γ, 2, 1), συγχέοντες τὴν παράδοσιν, λέγουσι, τὸν Ἀγαμέμνονα υἱὸν τοῦ Πλεισθένους, υἱοῦ, ἢ πατρὸς τοῦ Ἀτρέως. Ὃτε δ' ὁ Θυέστης καὶ ὸμοῦ ὁ υἱός του Αἴγισθος, φονεύσαντες τὸν Ἀτρέα (ἴδ.), κατέλαβον τὴν ἁρχὴν τῶν Μυκηνῶν, ἔφυγεν ὁ Ἀγαμέμνων μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ Μενελάου εἰς τὴν Σπάρτην, καὶ ἐνυμφεύθησαν τάς θυγατέρας τοῦ ἐκεῖ βασιλέως Τυνδάρεω, τὴν Κλυταιμνήστραν ὁ Ἀγαμέμνων, τὴν Ἑλένην δ' ὁ Μενέλαος, ὃστις καὶ διεδέχθη τὸν πενθερὸν του εἰς τὸν θρόνον, ἐν ᾧ ὁ Ἀγαμέμνων, ἀποδιώξας τοὺς καταλραβόντας τὴν ἀρχήν του, ἐπανῆλθεν εἰς Μυκήνας, καὶ ἦν εὐρεῖα ἡ ἐξουσία αὐτοῦ, διότι ὑπὸ τοῦ Ὀμήρου λέγεται «πολλῆσι νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσων.» Ὀτε δ' οἱ Ἕλληνες βασιλεῖς συνησπίσθησαν ἴνα ἐκδικήσωσι τὴν εἰς τὸν Μενέλαον γενομένην ὕβριν ὑπὸ τοῦ Πάριδος, βασιλὸπαιδος τῆς Τρωάδος, ὅστις ἥρπασε τὴν Ἑλένην, πάντες ὁμοθύμως «ἐξελέξαντο τὸν Ἀγαμέμνονα ὡς ἀρχηγὸν αὐτῶν· ὁ δ' ἔφερεν, εἰς τὸν λιμένα τῆς Αὐλίδος, εἰς ὃν συνῆλθον πάντες οἱ Ἑλληνικοὶ στόλοι, ἑκατὸν πλοῖα, καὶ ἐκεῖ ἑτέλεσε τὴν θυσίαν τῆς θυγατρὸς του
Ἰφιγενείας (ἴδ.), ἧς τὴν παράδοσιν διῃώνισεν ὁ Σικυώνιος ζωγράφος Τίμανθος τῆς 95 Ὀλυμπιάδος, παραστήσας τὸν Ἀγαμέμνονα, κατὰ τὸν Εὐριπίδην, συγκαλῦπτοντα τὸν πρόσωπόν του ἐκ λύπης. Τοῦ ἐξόχου ἀριστουργήματος ὑπάρχει τὸ προκείμενον ἀντίγραφον ἐν Πομπηίᾳ Ἀνδρεῖος καὶ μεγαλοπρεπὴς, ἀλλὰ πολλάκις καὶ εὐερέθιστος, ἐκίνησεν, ἐπὶ τῆς πολιορκίας τῆς Τρωάδος (ἴδ. Τρωϊκές πόλεμος), τὴν δυσαρέσκειαν τοῦ Χρύσου, ἱερέως τοῦ Ἀπόλλωνος, καὶ τὴν ὀργὴν τοῦ νεαροῦ Ἀχιλλέως, πρὸς μεγάλην βλάβην τῆς ἐκστρατείας. Μετά δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς πόλεως, ἐπέστρεψεν εἰς Μυκήνας, ἔχων μεθ' ἑαυτοῦ δοριάλωτον τὴν κόρην τοῦ
Πριάμου, τὴν μάντιδα Κασσάνδραν. Ἀλλ' ἐκεῖ ὁ Αἴγισθος, συνομώσας μετὰ τῆς Κλυταιμνήστρας, τὸν ἐδολοφόνησεν ἐν συμποσίῳ, ἡ δὲ Κλυταιμνῆστρα ἐφόνευσε τὴν Κασσάνδραν (Ὁμ, Ὀδ. Γ, 256, Δ, 512, Λ, 405), ἢ, κατ' ἄλλους (Αἰσχλ. Ἀγ. 1389), τὸν Ἀγαμέμνονα ἐφὸνευσεν αὐτὴ ἡ Κλυταιμνήστρα ἐν τῷ βαλανείῳ, ῥίψασα ὑπὲρ τὴν κεφαλήν του χιτῶνα συνερραμμένον, στερήσαντα αὐτὸν τῆς χρῄσεως τῶν χειρῶν. Τέκνα δὲ τοῦ Ἀγαμέμνονος καὶ τῆς Κλυταιμνήστρας ἦσαν (Ὀμ. Ἰλ. Ι, 142) ἡ
Ἰφιάνασσα, ἡ
Χρυσόθεμις, ἡ
Λαοδίκη (Ἠλέκτρα παρὰ τοῖς δραματοποιοῖς), καὶ ὁ Ὀρέστης, ἐκδικήσας κατὰ τὸν μετέπειτα χρόνον τὸν θάνατον τοῦ πατρός του ἐπὶ τοῦ Αἰγίσθου καὶ τῆς Κλυταιμνήστρας. Εἰς ταύτας προστίθεται ὑπὸ ποιητῶν καὶ ἡ Ἰφιγένεια (πιθανῶς ἡ αὐτὴ τῇ Ἰφιανάσσῃ). Ἐν Ὀλυμπίᾳ καὶ Ἀμύκλαις ἳσταντο ἀνδριάντες αὐτοῦ, καὶ ὑπῆρχον οἱ δοξάζοντες ὃτι ἦν βασιλεὺς τῆς Λακεδαίμονος ἐν Ἀμύκλαις οἰκῶν.
