Διάλογος/προσχέδιο

Διάλογος (προσχέδιο) Συγγραφέας: Διονύσιος Σολωμός

Πρόσωπα: Ποιητής-Σπυρίδων Τρικούπης-ένας Σοφολογιώτατος

• ΣΟΦΟΛΟΓΙΩΤΑΤΟΣ Ἡ παλαιὴ εἶναι μιὰ γλῶσσα πλούσια ξακουσμένη εἰς ὅλον τὸν κόσμον, καὶ ἡ δική μας εἶναι μιὰ φτωχὴ καὶ διεφθαρμένη. Τί μὲ κοιτάζεις εἰς τέτοιον τρόπον χωρὶς νὰ ὁμιλῆς;
• ΠΟΙΗΤΗΣ Κοιτάζω τὲς ἄσπρες τρίχες τῆς κεφαλῆς σου.
• ΣΟΦΟΛ. Ἀπὸ [πότε;] ἔχουν νὰ κάμουν αὐτὲς μὲ τὴν γλῶσσα;
• ΠΟΙΗΤΗΣ Δὲν ἔχουν νὰ κάμουν τίποτες· ἀγκαλὰ κάποιος ἠμποροῦσε νὰ πῇ, ὅτι ἔστοντας καὶ ἀσπρομάλλιασε ἠμποροῦσε νὰ συλλογίζεται μὲ τὴ γλῶσσα σωστότερα. Ἀλλὰ μὴ ἔχοντας καὶ ὅλα νὰ κάμουν τίποτες μὲ τὴν γλῶσσαν, ἔχουν νὰ κάμουν μὲ τὸν καιρόν. Ὁ καιρός, σοφολογιώτατε, ποὺ ἀρχήνισε νὰ σοῦ κάνῃ σεβάσμια τὰ μαλλιά σου, διαφθείρει ὅλα τὰ πράγματα καὶ τὲς γλῶσσες καὶ ὅλες εἶναι μιὰ διαφθαρμὸς τῆς ἄλλης καὶ ἡσύχασε.
• ΣΟΦΟΛ. (Πρέπει). Ἠμπορεῖ νὰ εἶναι καλὰ αὐτὰ ὅλα· ἀμὴ πρέπει νὰ σοῦ φανερώσω ὅτι λέγουν πὼς δὲν γνωρίζεις τὴν ὀρθογραφίαν.
• ΠΟΙΗΤΗΣ Φιλοσοφκώτατη παρατήρησις! Χαίρετε Θεῖοιτόνοι! ὀξεία, βαρεία, περισπωμένη! Χαίρετε θαυμαστὰ πνεύματα ψιλό, δασύ!!! Τέλειες στιγμές, μισοστιγμές, ϋποστιγμές, ἐρωτηματικές, ὑποδιαστολές, ἀπόστροφοι, χαίρετε! Ὁ κόσμος τρέμει στὸ κράτος σας, καὶ οὐδὲ ποιητής, οὐδὲ πεζός, οὐδὲ ἱστορικὸς γράφει λόγον χωρὶς νὰ σᾶς ὑποταχθῇ. Ἐσεῖς, τότε πρὶν γεννηθῆτε, ἐσεῖς ἐμπνεύσατε τὸν Ὅμηρο ὅταν ἐτραγουδοῦσε τὶς φαντασίες του, καὶ τὸν ἐπερικύκλωνεν ὁ λαὸς τῆς Ἑλλάδος καὶ τὸν ἐκαταλάβαινε, ἐσεῖς τὸν ἐμπνεύσετε ὅταν περιγράφῇ τὸν χαιρετσμὸν τοῦ Ἕκτορος καὶ τῆς Ἀνδρομάχης, καὶ τὸ παιδάκι του κρύβεται εὶς τὸν κόρφο της - γιατὶ φοβᾶται τὸν πατέρα του, ὁποὺ δὲν γνωρίζει, ὅταν περιγράφῃ τὸν δυστυχισμένον βασιλέα τῆς Τρωάδος, ποὺ δὲν θυμᾶται τὸ μεγαλεῖον τοῦ σκήπτρου ὁποὺ βαστάει ἀλλὰ φιώχνει μὲ αὐτὸ ὄσους πᾶνε μπροστά του νὰ τοῦ ἐμποδίσουν νὰ κυλυθῇ τοῦ χάμου, καὶ πηγαίνει στὸν Ἀχιλλέα καὶ (φιλεῖ) πέφτει στὰ πόδια του καὶ φιλεῖ τὸ χέρι ποὺ τοῦ ἐσκότωσε σαράντα παιδιά. Ἐσεῖς ἐμπεύσετε τὸ Δάντη, ὅταν ἐτραγουδοῦσε τὸν Οὑγολῖνο μὲ μιὰν δύναμιν ὁπου δὲν βρίσκει παρόμοιαν εὶς ὅλη τὴν ποίησιν τῶν παλαιῶν, ἐσεῖς ἐμπνεύσετε Σέκσπιρ, ὁ ὁποῖος, ὅταν παρασταίνῃ τὴν δυστυχισμένη Ὀφέλιαν ὀποὺ ἐτρελάθηκε, ὅλος ὁ κόσμος ἀνατριχιάζει,ἐσεῖς τὸν Πίνδαροὁ ποὺ ἦτον στενεμένος ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του νὰ τοὺς ὀνομάζῃ κοράκους. Κόρακες, κόρακες, κόρακες ἀληθινοὶ καὶ χειρότεροι ἀπὸ τὸν κόρακα ποὺ ἐβγῆκε ἀπὸ τὴν Κιβωτὸ καὶ ἐθρεφότουν τὰ λείψανα ὁποὺ εἶχε ἀφήσει ὁ κατακλυσμός.
• ΣΟΦΟΛ. ... (κοιτάζει τὸν ποιητή στὰ μάτια καὶ φεύγει)
• ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ Εἶμαι βέβαιος, ὅτι τοῦ φαίνεται πὼς ἐχαιρέτησε· τόσο εἶναι σκοτισμένος. Δὲν ἤξευρε τί ν' ἀποκριθῇ, ὅμως δὲν τὸν κατέπεισες.
• ΠΟΙΗΤΗΣ (Κοιτάζοντας κατὰ τὸ Μοριᾶ) ... Ὁ Ἥλιος ἔχει συναγμένες τὲς ὑστερινές του ἀκτῖνες ἐκεῖ.
• ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ Εἶσαι ὅλος θυμωμένος· ἀλλὰ θυμήσου τὴ θεία γραφή: que le soleil ne se couche pas dans votre colére.

Ἔχεις προσηλωμένα τὰ μάτια ἐκεῖ εἴς τέτοιον τρόπον, καὶ τόσο ἀναμμένος εἶσαι στὸ πρόσωπο, καὶ τόσο σοῦ τρέμουν τὰ μέλη, ὁποὺ φαίνεται πὼς ἑτοιμάζεσαι νὰ πολεμήσῃς τοὺς Τούρκους.

• ΠΟΙΗΤΗΣ Ὄχι, ἀδελφέ. Ἀλλὰ μοῦ πονεῖ ἡ ψυχή μου. Οἱ δικοί μας χάνουνε τὸ αἷμα τους, ἀπὸ κάτου ἀπὸ ἕνα σταυρό, καὶ ἐτοῦτος καὶ ὅσοι τοῦ μοιάζουν γιὰ ἀνταμοιβὴ θέλουν νὰ τοὺς ἀνασηκώσουν τὴ γλῶσσα τους· μοῦ πονεῖ ἡ ψυχή μου νὰ βλέπω τόσους νέους νὰ ξοδιάζουν χρόνους καὶ χρόνους καὶ τέλος νὰ ἔχουν εἰς τὸ μυαλό τους πάρεξ λέξες ἑλληνικὲς πεθαμένες, μοῦ πονεῖ ἡ ψυχή μου νὰ βλέπω νὰ πετιοῦνται ἄνθρωποι ἀπὸ τὲς τρύπες τους γιὰ νὰ διδάξουν τὸν κόσμον ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἠξέρουν· μοῦ πονεῖ ἡ ψυχή μου.

• ΠΟΙΗΤΗΣ Ἡ ἀγγλικὴ εἶναι καμωμένη ἀπὸ τὴν λατινικὴ καὶ ἀπὸ τὴν γερμανικὴ γλῶσσα. Τὸ λοιπὸν θέλει εἶσαι βέβαιος ὅτι ὁ Σέκσπιρ τὲς γνώριζε καὶ τὲς δύο ἐξαίρετα γιὰ νὰ ἀπολαύσῃ μὲ τὸ κοινὸν τῆς Ἀγγλίας, τόσα θαυμαστὰ ἀποτελέσματα;
• ΣΟΦΟΛ. Βέβαια θέλει τὲς ἐγνώριζε.
• ΠΟΙΗΤΗΣ Παντελῶς δὲν ἐγνώριζε παρὰ τὴ γλῶσσα τοῦ λαοῦ του, καὶ ἔβγαλε ἀπὸ τὰ σπλάχνα της ὅλην τὴν ὕλη μὲ τὴν ὁποίαν ἔκαμε καὶ κάνει τόσο ἀνατρίχιασμα εἰς τὸ ἔθνος του.
• ΣΟΦΟΛ. Δὲν ἡμπορεῖ τινὰς νὰ τὴν διορθώσῃ καὶ νὰ κάμῃ μίαν γλῶσσα ὁποὺ εἶναι μεταξὺ τῆς παλαιᾶς καὶ τῆς νέας;
• ΠΟΙΗΤΗΣ Ἐδῶ σὲ ἐκαρτεροῦσα· δὲν μοῦ ἐχρειάζονταν ἐμὲ τούτη ἡ παραδοξότης γιὰ νὰ βεβαιωθῶ ὁποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ φιλοσοφία εἰς τὸ κεφάλι.

                                                                   . Loll. Lib- 3o Capitolo 1o
 Celui qui applique le mot d' une langue a des idées différentes de cettes qu' ils signifient dans l' usage ordinaire, il ne pays, 
a beau avoir l' entendement rempli de lumière, il ne pourra guère éclairer les autres sans définir ces termes.

• ΣΟΦΟΛ. Καὶ θέλει ἰδεῖς ὁποὺ λίγοι θὰ ἀλλάξουν δρόμο.
• ΠΟΙΗΤΗΣ Εἶμαι βέβαιος. Γιατὶ οἱ περισσότεροι ἀπ' αὐτους ποὺ γράφουν τὸ κάνουν γιὰ νὰ περεσιάσουν τὰ λόγια γιὰ τὰ ὁποῖα ἐκοπίασαν τόσους χρόνους. Ἄν τοὺς τ' ἀσηκώσῃς καὶ αὐτὰ, τοὺς ἀσήκωσες τὸ πᾶν.Γιατὶ ὀλογώτατοι μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἐκεῖνοι ὁποὺ ἔχουν τὴν μεγαλουχία νὰ φανερώσουν τοῦ κόσμου ὅτι ἔσφαλαν, μάλιστα ὅταν εἶναι ἄλλοι ὅποὺ στοχάζονται πὼς δὲν ἔσφαλαν.

Ὁ Κικέρωνας δὲν ἠμποροῦσε νὰ ὑποφέρῃ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ καιροῦ του ὁποὺ ἤθελαν νὰ γράφουν ἐλληνικά, καὶ ξέρεις καλὰ καλὰ ὅτι τὰ ἐγνώριζε εἰς τρόπον ὁποὺ οἱ δικοί μας τὸν ἐφθονοῦσαν.