Τὸ δ ἔχει καὶ ἐν τῇ Ἰσπανικῇ πολλάκις τὴν γλυκεῖαν προφορὰν ἣν καὶ παρ’ ἡμῖν, οἷον Madrid κλ.
Τὸ ζ εἶχε, κατὰ Διονυσίου καὶ Κουϊγκτιλιανόν, ἐν τῇ Ἑλληνικῇ προφορὰν πολὺ γλυκυτέραν ἡ ἐν τῇ Λατινική. Πλὴν τούτου ἐπιγραφαὶ τῶν κλασικῶν χρόνων φέρουσι Ζμύρνα ἀντὶ Σμύρνα κατὰ την σημερινὴν ἡμῶν προφορὰν τοῦ Σμ.
Ὡς πρὸς τὸ θ δὲ καὶ τὸ χ, οἱ Ἐρασμῖται πρεσβεύουσιν ὅτι πρέπει νὰ προφέρηται ὡς τ μετὰ δασείας καὶ κ μετὰ δασείας, ἀλλ’ οὐχ. ἧττον τὸ προφέρουσιν ἁπλῶς ὡς τ καὶ κ. Ἀσυνεπεῖς δὲ πρὸς ἑαυτούς, τὸ φ προφέρουσιν ἄντικρυς φ (f), καὶ λέγουσι Τεόdωρος μὲν καὶ Κριστός, ἀλλὰ Φίλιππος καὶ οὐχὶ Πίλιππος. Περὶ τοῦ ὅτι δὲ παρὰ, τοῖς ἀρχαίοις, οἱ βάρβαροι μόνον ἐχλευάζοντο ὡς προφέροντες κάτησο καὶ τυγάτριον ἀντὶ κάθησο καὶ θυγάτριον μαρτυρεῖ ὁ Ἀριστοφάνης ἐν Θεσμοφοριαζούσαις. Ἡ δ’ ἐν τῇ Λατινικῇ ἐνίοτε ἐναλλαγὴ τοῦ f ἀντὶ τοῦ ἑλληνικοῦ θ (ὡς felare ἐκ τοῦ θηλάζεις, foris ἐκ τοῦ θύρα) ἀποδεικνύει ἐπίσης τούτου τὴν ἀληθῆ προφοράν.
Τὰ δὲ φωνήεντα ἀπώλεσαν ἀναμφιβόλως τὴν προφορὰν τοῦ χρόνου, ὅστις διέκρινεν αὐτὰ εἰς μακρὰ ἢ βραχέα, ἢ μᾶλλον ἀντικατέστησαν αὐτὴν διὰ τῶν τετονισμένων καὶ ἀτονίστων, ἀφ’ ὅτου καὶ ἠλλοιώθη, ἡ ἀρχαία στιχουργικὴ προσῳδία.
Ἀλλά, πλὴν τούτου, τὸ Η ἐθεωρεῖτο, ὡς Ε μακρόν, καὶ πιθανῶς ἐπροφέρετο σχεδὸν οὕτως ἐπὶ πολύ, δι’ ὃ καὶ ἐν τοῖς ἀρχαιοτέροις χρόνοις πανταχοῦ, καὶ ἰδίως ἐν Ἀθήναις μέχρι τῆς 94ης Ὀλυμπιάδος, πάντοτε οὕτως ἐγράφετο. Ἀλλὰ καὶ πρὸ ταύτης τῆς ἐποχῆς ἡ προφορὰ αὐτοῦ φαίνεται μὴ πλέον οὖσα ἡ τοῦ Ε, ὅπερ ἠνάγκασεν εἰς τοῦ γράμματος τὴν ἀντικατάστασιν. Ἡ Λατινικὴ τῷ ὄντι διετήρησε το Ε ἀντὶ τοῦ Η εἰς τὰς πλείστας λέξεις ἃς παρέλαβε παρὰ της Ἑλληνικῆς. Ἀλλὰ πόθεν γνωρίζομεν τὶς ἣν ἐν ἀρχαιοτάτοις χρόνοις καὶ τοῦ λατινικοῦ Ε ἡ προφορά; Ὁ Κουιγκτιλιανὸς λέγει αὐτὸ εἰς τὴν λέξιν Here ἔχον προφορὰν μεταξὺ τῆς τοῦ i καὶ e. Ἄλλαι δὲ λέξεις λατινικαὶ μεταγενέστερον εἰσαχθεῖσαι βεβαίως ἐκ τῆς Ἑλληνικῆς ἔχουσι τὸ η μεταβεβλημένον εἰς i, ὡς genitor (τὸ ἑλλην. γεννήτωρ, σανσκριτικὸν δὲ ganitor), καὶ domitas (ἑλλην. δµητός, σανσκρ. damitas). Μικρὸν μετὰ Χριστὸν τὴν ἐπίκλησιν τῶν Χριστιανῶν ἀποδίδωσιν ὁ Ἰουστῖνος εἰς τὴν ΧρΗστότητα αὐτῶν, καὶ τὴν Ἰσαυρίαν παράγει ἐκ τοῦ Ἠσαῦ. Ἀλλὰ καὶ ἐπιγραφὴ τῶν χρόνων τοῦ Ἀλεξάνδρου φέρει ΔΗωνα ἀντὶ ΔΙωνα· καὶ ὁ Πλάτων ἐκ τοῦ Ἴμερος παράγει τὴν λέξιν ἡμέρα, ἣν λέγει ὅτι ἐπ’ αὐτοῦ ὁ ὄχλος ἰμέρα ἐπρόφερε· τὸ ἥρως παράγει ἐκ τοῦ Ἴρως, τὸ ΔΗμήτηρ ἐκ τοῦ
