Σελίδα:Ημερολόγιο Σκόκου 1891 - 034.jpg

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
34

τὸ καλόν, τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ δίκαιον, ἅτινα ὑπάρχουσι καθ’ ἑαυτά· καὶ τὰ ὁρατὰ ταῦτα ὄντα εἷνε τοιαῦτα, ἤτοι καλά, ἀγαθὰ καὶ δίκαια, διότι μετέχουσι τοῦ καλοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τοῦ δικαίου, ἅτινα ὑπάρχουσι καθ’ ἑαυτά. Ὑπάρχει λοιπὸν κόσμος ὁρατὸς καὶ κόσμος νοητός. Ὑπάρχουσι πολλὰ ὄντα καλά, ἀγαθά, καὶ δίκαια, ἀλλ’ ὑπάρχει καὶ αὐτὸ τὸ ἀγαθόν, τὸ καλόν, τὸ δίκαιον, τὰ ὁρατὰ δὲ ὄντα ἀναφέρονται ἕκαστον εἰς μίαν ἰδέαν καὶ κατ’ αὐτὴν ὀνομάζονται. Καὶ τὰ μὲν ὁρατὰ βλέπομεν ἁπλῶς διὰ τῶν αἰσθήσεων, ἀλλὰ δὲν νοοῦμεν αὐτά· τὰς δὲ ἰδέας νοοῦμεν, ἀλλὰ δὲν βλέπομεν. Παραβάλλων δὲ ὁ Πλάτων τὸν ὁρατὸν κόσμον πρὸς τὸν νοητὸν λέγει ὅτι ὁ ἥλιος εἶνε ὁ βασιλεὺς τῶν ὁρατῶν, τὸ δὲ ἀγαθὸν ὁ βασιλεὺς τοῦ νοητοῦ κόσμου· ὁ νοητὸς λοιπὸν κόσμος εἶνε ὁ κόσμος τῶν ἰδεῶν, καὶ ἡ πρώτη τῶν ἰδεῶν εἶνε ἡ ἰδέα τοῦ ἀγαθοῦ.

Ἡ ἰδέα λοιπὸν παρὰ Πλάτωνι δὲν σημαίνει ὅ,τι νῦν ἐν τῇ ψυχολογίᾳ ἀλλὰ σημαίνει τὸ παράδειγμα, τὸ πρότυπον, τὸν ἀρχικὸν τύπον τοῦ ὄντος. Ἡ ἰδέα εἶνέ τι, τὸ ὁποῖον ὑπάρχει τῷ ὄντι. Εἶνε ὃν αἰώνιον, ἀμετάβλητον, μένον πάντοτε τὸ αὐτό. Εἶνε τὸ ὅν τὸ διαρκές, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ ὁρατά, τὰ ὁποῖα διηνεκῶς μεταβάλλονται καὶ ἀλλοιοῦνται. Μόναι αἱ ἰδέαι μετὰ τοῦ Θεοῦ ὑπάρχουσιν ἀληθῶς, ἐνῷ τὰ ὁρατὰ γεννῶνται διηνεκῶς καὶ φθείρονται καὶ ὑφίστανται καθόσον μετέχουσι τῶν ἰδεῶν.

Αἱ ἰδέαι εἶνε, ὡς ἐλέχθη, οἱ ἀμετάβλητοι καὶ αἰώνιοι τύποι τῶν ὄντων· καὶ ἐπειδὴ πάντα ἐγένοντο κατὰ ἰδέας, πρέπει νὰ ὑπάρχωσιν ἰδέαι πάντων τῶν ὄντων. Δὲν ὑπάρχουσι λοιπὸν ἰδέαι μόνον τοῦ καλοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τοῦ δικαίου, τῶν ὁποίων ἀτελεῖς εἰκόνες καὶ ὁμοιώματα εἶνε τὰ καλὰ, τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ δίκαια· ἀλλ’ ὑπάρχουσιν ἰδέαι καὶ τῶν γενῶν καὶ τῶν εἰδῶν καὶ τῶν ἀριθμῶν καὶ τῶν γεωμετρικῶν τύπων καὶ τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ χρώματος καὶ τῆς σφαίρας καὶ τῆς τραπέζης καὶ πάντων ἀνεξαιρέτως τῶν ὄντων. Κατὰ Πλάτωνα ὑπάρχει μεταξὺ τῶν ἰδεῶν τάξις καὶ ἱεραρχία ἀληθής· ὑπάρχουσιν ἰδέαι ἀνώτεραι καὶ ἰδέαι κατώτεραι, ὧν αἱ κατώτεραι ἐξαρτῶνται καὶ ἐξηγοῦνται διὰ τῶν ἀνωτέρων. Πᾶσαι αἱ ἰδέαι συνέχονται πρὸς μίαν ὑψίστην ἰδέαν, ἡ ὁποία ἄρχει τοῦ νοητοῦ κόσμου· οὕτω ὑπεράνω τῶν ἰδεῶν τοῦ γένους καὶ εἴδους καὶ τῶν μαθηματικῶν τύπων ὑπάρχουσιν αἱ ἰδέαι τοῦ δικαίου, τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ ἀληθοῦς, καὶ ὑπεράνω τῶν ἰδεῶν τούτων ὑπάρχει ἡ ἰδέα τοῦ ἀγαθοῦ, ἡ ἰδέα τῶν ἰδεῶν εἰς τὴν ὁποίαν καταλήγουσι καὶ ἀναφέρονται πᾶσαι αἱ λοιπαὶ ἰδέαι. Ἡ ἰδέα αὕτη εἶνε ἡ καθολική ἀρχή, ὁ ἥλιος τοῦ νοητοῦ κόσμου· καὶ ὡς ἐν τῷ ὁρατῷ κόσμῳ πᾶσα λάμψις προέρχεται