λωθέντος εἰς τὴν ἄσκοπον ταύτην διδασκαλίαν πόσα ἠδύναντο νὰ μάθωσιν ἄλλα χρήσιμα εἰς τὸν ταπεινὸν καὶ ἐργατικὸν βίον, ὅστις τοῖς ἐπιφυλάττεται.
Ἀλλ’ ἂς διακόψωμεν τὰς σκέψεις ταύτας. Ἐμπρός! Ἱστορίαν. — Μικρέ, πῶς ὠνομάζετο ὁ βασιλεὺς τῶν Ἀθηνῶν ὅστις ἐθυσιάσθη ὑπὲρ πατρίδος; — Κόδρος. Καλὸν τοῦτο ὡς μάθημα πατριωτισμοῦ. Ἀλλ’ ἐπέρχονται οἱ Ἡρακλεῖδαι καὶ ἡ μυστηριώδης κάθοδος αὐτῶν, καὶ οἱ Δωριεῖς καὶ τὸ Ἄργος καὶ αἱ Μυκῆναι! Περὶ δὲ τῆς νεωτέρας ἱστορίας ἐν γένει, καὶ τῆς συστάσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ βασιλείου μὴ ἐδιδάχθημεν ἡμεῖς πλειότερα εἰς τὰ σχολεῖα ὅπου ἐφοιτήσαμεν νέοι, διὰ νὰ ἐπικρίνωμεν ἤδη τοὺς μαθητὰς τοῦ ἐφημερίου μου;
Τελειόνομεν διὰ τῆς γεωγραφίας. Γνωρίζουσι καὶ οἱ τρεῖς καλῶς τὴν Ἑλλάδα κατὰ νομοὺς καὶ τὰς πρωτευούσας τῶν λοιπῶν τῆς Εὐρώπης ἐπικρατειῶν. Δὲν ἔμαθόν τι περὶ τῶν ἑλληνικῶν χωρῶν τῶν πέραν τῶν συνόρων τοῦ βασιλείου. Ἀλλὰ μὴ ἔμαθες σὺ ἐν τῷ σχολείῳ ποῦ κεῖται ὁ Πίνδος καὶ ποῦ ἡ Ὅσσα, ποῦ ῥέει ὁ Στρυμὼν καὶ ποῦ ὁ Πηνειός; Καὶ πταίει μήπως ὁ καλός μου ἐφημέριος, ἐὰν διατηρῶμεν εἰσέτι τὸ ἀτελὲς καὶ ἀτυχὲς σύστημα τῆς δημοτικῆς ἐκπαιδεύσεως, διὰ τοῦ ὁποίου ἐτυραννίσθησαν ἀνωφελῶς ἐπὶ ἡμίσειαν ἤδη ἑκατονταετηρίδα οἱ νεαροὶ τῆς Ἑλλάδος γόνοι; Εἴθε νὰ ἴδωμεν τὸ ὑπὸ τοῦ Συλλόγου πρὸς διάδοσιν τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων εἰσαχθὲν σύστημα διαδεχόμενον βαθμηδὸν καθ’ ὅλα ἡμῶν τὰ σχολεῖα τὴν ἤδη ἐπικρατοῦσαν μέθοδον. Εἴθε νὰ εἰσαχθῇ εἰς τὰ προκαταρκτικὰ τοὐλάχιστον σχολεῖα γραμματική τις τῆς καθομιλουμένης ἄνευ δυϊκοῦ καὶ ὑπερσυντελικοῦ. Εἴθε πρὸ πάντων ν’ ἀποκτήσωμεν βιβλία ἁπλᾶ καὶ εὔληπτα, παρέχοντα εἰς τὸν λαὸν ἀνάγνωσιν εὐάρεστον καὶ ἐπωφελῆ, ὥστε ὁ μέλλων χειρώναξ ἢ γεωργός, ἐξερχόμενος τοῦ σχολείου, ὅπου ἔμαθε ν’ ἀνα-
