λαοῦ συνειθισμένου νὰ λατρεύῃ θεότητας, ἐχούσας κεφαλὴν ταύρου[1] καὶ ἱέρακος.
Ἂν τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος ἦτο ἄμοιρον τῆς τοῦ καλοῦ αἰσθήσεως, οὐδέποτε ἤθελε δυνηθῇ νὰ γεννήσῃ Ὅμηρον, ἤτοι τοιοῦτον ποιητήν, ὅστις εἰς πᾶσαν στιγμὴν ᾖδε τὴν ὡραιότητα τῶν ἡρώων του ὡς ἓν τῶν οὐσιωδεστάτων αὐτῶν πλεονεκτημάτων, καὶ ὅστις παρέστησεν ὁμήγυριν σπουδαίων γερόντων τοσοῦτον θαυμασάντων τὴν ὡραιότητα τῆς ἀπίστου Ἑλένης, ὥστε νὰ μὴ διστάσωσι ν’ ἀναφωνήσωσιν·
«Οὐ νέμεσις Τρῶας καὶ ἐϋκνήμιδας Ἀχαιοὺς
«τοιῆδ’ ἀμφὶ γυναικὶ πολὺν χρόνον ἄλγεα πάσχειν·
»Αἰνῶς ἀθανάτησις εἰς ὦπα ἔοικεν.[2]
Τούτου ἕνεκα ἀσφαλῶς δύναταί τις νὰ κατατάξῃ μεταξὺ τῶν ἀρχαίων παραδόσεων καὶ ἐκείνην, καθ’ ἣν παρίσταται τὸ ξίφος πίπτον ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ Μενελάου, τρέχοντος νὰ τιμωρήσῃ τὴν ἄπιστον γυναῖκα, καθ’ ἣν στιγμὴν ἐκείνη στραφεῖσα ἠτένισε πρὸς αὐτὸν μὲ τοὺς θελκτικοὺς καὶ μαγευτικοὺς αὐτῆς ὀφθαλμούς· ὡσαύτως καὶ τὴν εἴδησιν ἐκείνην, καθ’ ἣν ὁ Μίνως δὲν ἠδυνήθη ν’ ἀντιστῇ κατὰ τῆς ἐπιθυμίας τοῦ νὰ διαφυλάξῃ τὸν ὡραῖον ταῦρον, ὃν ἐξήγαγεν αὐτῷ ἐκ τῆς θαλάσσης ὁ Ποσειδών, καὶ ὃν αὐτὸς ὑπέσχετο νὰ θυσιάση τῷ θαλασσίῳ τούτῳ θεῷ[3]. Ὅτι δὲ καὶ τοῦ κάλλους τῶν ἀψύχων ὄντων λεπτὴν ἐκέκτηντο οἱ Ἕλληνες τὴν αἴσθησιν, μαρτυροῦσιν αἱ θαυμάσιαι περιγραφαὶ τῶν διαφόρων τῆς φύσεως ἰδιοτήτων, αἱ ἀφθόνως ἀπαντῶσαι ἐν τοῖς τῶν ἀρχαιοτάτων ποιητῶν ποιήμασιν.
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες οὐ μόνον τοῦ ἐν τῇ φύσει καλοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἐν τῇ τέχνῃ ἦσαν ἐρασταὶ καὶ θαυμασταί. Ἐνταῦθα ἰδιαιτέρας προσοχῆς ἀξία εἶναι ἡ ἰδιαιτέρα τῶν Ἑλλήνων κλίσις πρός τε τὴν ποίησιν καὶ τὴν μουσικήν. Ἐν τοῖς τοῦ Ὁμήρου ποιήμασι δὲν εὑρίσκομεν μόνον ἀοιδούς, τέρποντας τῇ ἑαυτῶν ᾠδῇ τὰ συμπόσια τῶν ἡγεμόνων (οἷος μνημονεύεται ὁ Φήμιος καὶ ὁ Δημόδοκος ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ), ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς τοὺς ἡγεμόνας καταπραΰνοντας τὰς ἑαυτῶν ἀκηδίας διὰ τῶν μελῳδιῶν τῆς λύρας (ὡς ὁ Ἀχιλλεὺς ἐν Ἰλιάδι). Καὶ αὐτοὶ οἱ γεωργοὶ συνεκόμιζον τὸν ἐν ἀγροῖς σῖτον καὶ τοὺς τῆς ἀμπέλου καρποὺς ὑπὸ τὸν ἦχον τῶν μουσικῶν ὀργάνων.
