πολὺ καλὰ στοχάζεσαι Χῶρο δίχως ἀντικείμενα μέσα του[1]» δὲν φαίνεται νὰ ἔχει καθολικὴ ἐπιβολή. Πιθανότερο εἶναι ὅτι, ὅσες φορές στοχάζεται κανεὶς Χῶρο δίχως ἀντικείμενο μέσα του, δίνει μορφὴ ἀντικείμενου στὸ Χῶρο (ἑνὸς κύβου νέ ποῦμε,) γιὰ νὰ τὸν στοχαστεῖ, ἢ ἀλλοιῶς δὲν στοχάζεται ἀπολύτως τίποτα. Πῶς εἶναι δυνατὸν πράγματι νά στοχαστεῖ κανεὶς τὸ Χῶρο ὅταν εἶναι ἄπειρος; Ἤ ὑποχρεωτικὰ θὰ στοχαστεῖ ἕνα μέρος περιορισμένο τοῦ Χώρου καὶ γιὰ νὰ τὸ περιορίσῃ θὰ τοῦ δώσει μορφὴ ἀντικείμενου, ἀπροσδιόριστου σὲ ποιότητα μόνο, ἢ δὲν θὰ καταλήξει σὲ κανένα στοχασμό. —Ἔπειτα πῶς εἶναι δυνατὸν ό Χῶρος, μιὰ εἰκόνα ἄπειρου μεγέθους νἄχει τρεῖς διαστάσεις; Χῶρος ἄπειρος δὲν μπορεῖ νἄχει καμμιὰ διάσταση.
Μέ συντομία, ἡ ἔννοια Χώρου ἄπειρου δὲν εἶναι χρησιμοποιήσιμη γιὰ τὸ Λογισμό, ὅπως καὶ κάθε νόημα ἀπόλυτο. Ὁ Χῶρος εἰδικώρα ἴσως νὰ εἶναι μονάχα ἕνας κοινὸς τρόπος ποὺ ἀντιλαμβανούμαστε τὰ στερεὰ σώματα χωρὶς αὐτὸς ὁ τρόπος ν’ ἀνταποκρίνεται σὲ καμμιὰν πραγματικότητα. Γιὰ μιὰ σύνοψη τῶν φαινομένων, σ’ αὐτὴ τὴν περίσταση εἴμαστε ὑποχρεωμένοι ν’ ἀντιληφθοῦμε τὸν Κόσμο σὰν μιὰ μάζα ἀδιάκοπη ὕλης σφιχτοδεμένης, χωρὶς λύση συνέχειας.
Καὶ ἀδύνατο λοιπόν εἶναι καὶ ἀνώφελο ν' ἀναγάγουμε τὸν Κόσμο στὴν ἰδέα τοῦ Χώρου. Ἀλλὰ τότε ὑποχρεωτικὰ ξαναγυρίζουμε στὴ Νιτσεϊκὴ θεωρία τοῦ Κόσμου ὡς δύναμης περιορισμένης καὶ βρισκούμαστε στὴν ἀνάγκη νὰ ἀποδεχτοῦμε ὅλα τὰ συμπεράσματα ποῦ πηγάζουν ἀπὸ τὶς σχετικὲς ἀναλύσεις τοῦ Νίτσε.
Ἔξω ὅμως κι ἀπὸ τοὺς συλλογισμοὺς αὐτοὺς ὑπάρχει καὶ ἄλλος θαρροῦμε λόγος ποῦ οἱ ὑποθέσεις τοῦ κ. L. Benoit Hanappier ὄχι μόνο δὲν ἀναπαύουν ἀσφαλέστερα τὸν Λογισμό ἀπὸ τὴ θεωρία τοῦ Αἰώνιου Γυρισμοῦ, ἀλλὰ καὶ μίαν βασικὴ ἰδιότητα τῆς Ἀντίληψης προσβάλλουν.
Ἡ κυριώτερη μορφὴ τῆς Ἀντίληψης εἶναι ὁ νόμος τῆς Αἰτιότητας. Κάθετι ποῦ θέλουμε νὰ γνωρίσουμε εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ τὸ συνδυάσουμε μέ μιὰ σειρὰ αἰτίων. νὰ τοποθετήσουμε στὴν σωστή του θέση σὲ μιὰ ἀλυσσίδα ἀπὸ προηγούμενη καὶ ἑπόμενα αἴτια, ποῦ νὰ καθορίζουν τελειωτικὰ καὶ ἀναγκαστικὰ τὸ γνωρίσιμο πρᾶγμα.
Ὁ Νόμος αὐτὸς τῆς αἰτιότητας εἶναι ἀξίωμα καθολικῆς ἐπιβολῆς καὶ πάντα ὁ Λογισμός—ἐλεύθερος ἐννοεῖται ἀπὸ θεολογικὰ ἢ ἄλλα ἠθικὰ καὶ αἰσθηματικὰ θεσμὰ—ἀρνήθηκε νὰ δεχτεῖ καμμιὰν ἐξαίρεση στὶς σιδερένιες του διατάξεις.
Ἂν λοιπόν, σὲ μιὰ δωσμένη στιγμὴ, θελήσουμε ν' ἀντικρύσουμε τὸν Κόσμο σὲ μιὰ ὡρισμένη κατάσταση καὶ διάταξη τῶν δυνάμεών του, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ παραδεχτοῦμε ὅτι ἡ κατάστασις ποῦ ἀντικρίζουμε, ἡ διάταξη αὐτὴ τῶν δυνάμεων ὑποχρεωτικὰ γεννήθηκε ἀπὸ μιὰ προηγούμενη διάταξη καὶ ὅτι ὑποχρεωτικὰ θὰ γεννήσει μιὰ νέα διάταξη τῶν δυνάμεων ὑπολογίσιμη, ἀπὸ τὴν πρώτη. Ἀλλὰ σ’ ἕνα σύστημα ὅπου οἱ δυνάμεις (εἴτε ἡ ὕλη, εἴτε ὁ χῶρος) εἶναι ἄπειρες, κάθε νέα κατάσταση εἶναι διά-
- ↑ Κριτικὴ τοῦ Ἄδολου Λογισμοῦ μεταφρ. Γ. Μαρκέτη καὶ Πάλλη σελ. 36.
_-_18.jpg&oldid=102544){kind=link}