Ο γκιώσος μου

Ο γκιωσος μου

Χρηστος Χρηστοβασιλης

Ενα σαββατοβραδο του χειμωνα με πηρε ο πατερας μου και πηγαμε στα χειμαδια,γιατι ειχε αρχισει ο γεννος κι ηταν αναγκη να δωση ο,τι οδηγιες χρειαζονταν στον αρχιπιστικο, καινουργιον ακομα,ως ρογιασμενον εκεινον τον Αι-Δημητρη και δεν ηξερε την ιδιαιτερη ταξη του κοπαδιου μας.

Εγω ημουν δεν ημουν οχτω χρονων τοτε,αλλα ηξερα οχι λιγα πραματα τοτε για την ηλικια μου ως προς και τα γιδια και τα προβατα.Ηξερα,παραδειγματος χαριν,τα ονοματα ολων των γιδιων και των προβατιων...Ηξερα δηλαδη ποιο προβατο λεγοταν λαγιο και ποιο μπελο ποιο καλεσιο,ποιο κοτσινο,ποιο μπαλιο και ποιο γιδι λεγοται νιαγκρο,ποιο φλωρα,ποιο κανουτο,ποιο μπουτσικο,ποιο μπραζο,ποιο καπνομπαρτζο,ποιο μετσενιο,ποιο σιουτο,ποιο σκουλαρικατο,ποιο γκιωσο και τα λοιπα'ηξερα ακομα απο τα κερατα των κριαριων και των γιδιων απο ποσα αρνια η ποσα κατσικια ηταν,καθως και ποια προβατα ειναι βδελλιασμενα και τα λοιπα'και τα ηξερα ολα αυτα,οχι βεβαια απο καμια μου εξαιρετικη ευφυια,αλλα απο μεγαλη εξοικειωση και συνηθεια,γιατι,αφοντας ειχα γεννηθη,ανακατωνομουν παντα με καμμια εικοσαρια γιδια και αλλα τοσα προβατα,που ειχαμε χειμωνα καλοκαιρο στο σπιτι,κι ειχα τα ευνοουμενα μου κατσικια και τα ευνοουμενα μου αρνια κι επαιζα μ'αυτα και κοιμομουν το βραδυ ποτε μ'ενα κατσικι και ποτε μ'ενα αρνι στην αγκαλια.που μου τα 'παιρναν υστερα,αμα κλειουσα τα ματια μου.

Ο πατερας μου καμαρωνε μ'αυτη μου την αγαπη προς τα γιδοπροβατα και μου'λεγε οτι θα μου αγοραζε χιλια γιδια και χιλια προβατα,οταν θα γενομουν μεγαλος και θα τελειωνα τα γραμματα.Αλλες φορες παλι ελεγε

____Τι κριμα!να μην εχω αλλο ενα παιδι,για το σπιτι,κι αυτο να το κανω τσελιγκα! Θα γιομιζαν τα βουνα κι οι καμποι απο τα γιδοπροβατα μου!...

Εκεινη την ημερα,την παραμονη της Πρωτοχρονιας,οπως ειπα,με πηρε ο πατερας μου και πηγαμε στο χειμαδι.Ηταν απανω κατω η ωρα,που μαζευονταν τα γιδια,απο τη μια μερια απο τον πουρναρο λογγο,και τα προβατα απο την αλλη,απο το λιβαδι.Ηυραμε εκεινη τη στιγμη εναν απο τους τρεις πιστικους μας,που ερχονταν με δυο αρνια στα χερια και με τις προβατινες,τις μαναδες τους απο πισω βελαζονταςμπααααα!μπααααα....

Υστερα απο λιγο ηρθε ο αχιπιστικος κι αρχισε να μιλαη με τον πατερα μου για τις αναγκες των μαντριων και των γιδιων και των προβατων'πουθε να κοψουν παλιουρια και πουρναροκλαδα,τι διορθωμα ηθελαν τα μαντρια,ποσες βεργες και ποσο σαλιμα χρειαζοταν,οτι ηταν αναγκη να γενη κι ενας τσαρκος ακομα για τα κατσικια,γιατι δε θα τα χωρουσε ο ενας,που ειχαμε,και κατι αλλα,που δεν εδινα εγω καμμια προσοχη και δεν εδειχνα κανενα ενδιαφερον πως θα γενονταν,αλλα πανω στις ομιλιες ακουσα τον αρχιπιστικο να λεγη

___Εχομε αναγκη,αφεντικο,κι ενα συρταρι για τα γιδια...

____Κι ο Γκιωσος?τον ρωτησε ο πατερας μου.

___Γερασε ο καημενος!...απολογηθηκε ο αρχιπιστικος και δεν εχει δυναμη να τρεχη μπροστα.Τον παιρνουν σβαρνα τωρα αλλα τραγια μικροτερα του.

____Μπρε, τον καημενο τον Γιωσο!φωναξε ο πατερας μου με περισση λυπη.

Γιωσος λεγοταν το πρωτο γιδι του κοπαδιου μας.Χρωστουσε τ'ονομα του στο χρωματισμο του σ'αλλο τιποτε,κι ηταν πρωτο.γιατι ηταν το μεγαλυτερο στ΄αναστημα,γι αυτο φορουσε τον μεγαλυτερο κυπρο του κοπαδιου,κυπρον με δυο παρακυπρους μεσα του κι ενα χοντρο γλωσσιδι στον κεντρικο κυπρο.

Θελετε να μαθετε τι λογης ειναι τα γκιωσογιδα?Γκιωσα λεγονται γενικως ολα τα γιδια,που εχουν μαυρη ραχη και μαυρα πλευρα κι ασπρη κοιλια και κατι ασπρες αραδες στο προσωπο τους, απο πανω προς τα κατω.

___Αρχισε και να κατιχαινη ο καημενος!ξαναειπε ο αρχιπιστικος,γιατι ου σωθηκαν τα δοντια και δε μπορει να τρωη κλαρι τωρα το χειμωνα και τον βαραινει πολυ ο κυπρος.

___ Ε!τοτε,ειπε ο πατερας μου,σωθηκαν τα ψωμια του! κριμα στο τραγι!αλλα ποσο θα βαστουσε το καημενο!ειναι δεκα χρονων τραγι!και πολυ που βασταξε!

__Σωστα! προστεσε κι οα ρχιπιστικος,τα γεραματα δεν παιζουν!...

____Λοιπον!εξακολουθησε ο πατερας μου,βγαλ'του τον κυπρο κια βαλτον στον Φλωρο.Πως σου φαινεται ο Φλωρος?κορμερος ειναι...

___Εγω νομιζω,αφεντικο,απαντησε ο αρχιπιστικος,οτι θα 'ναι καλυτερος ο Μπαρτζος'ειναι ο πιο πεταχτος.

__Ας ειναι κι ο Μπαρτζος,ειπε παλι ο πατερας μου συνβιβαστικα'βγαλε λοιπον τον κυπρο απο τον Γιωσο και βαλ'τον στον Μπαρτζο και του Μπαρτζου τον βανεις σε κανενα αλλο τραγι ακυπρο...

Ο μεγαλος ο κυπρος ειναι ενα ειδος στεμμα του αρχηγου του κοπαδιου,ενα συμβολο ηγεμονιας.

__Και στον γκιωσο τι θα βαλουμε?ξαναρωτησε ο αρχιπιστικος.

__Στον Γιωσο?αχ τον καημενο τον απομαχο!Στειλ'τον αυριο πρωι στο σπιτι,να τον ματωσουμε,που ειναι και γιορτη.

Μ αγγιξαν στην καρδια αυτα τα λογια του πατερα μου κι αρχισαν να τρεχουν τα δακρυα απο τα ματια μου βροχη!

___Γιατι καλις?με ρωτησε ο πατερας μου.

___Για τον καημενο τον Γκιωσο που θα τον σφαξης!του ειπα κλαιγοντας.

____Κλαις 'που θα τον σφαξουμε?με ρωτησε παλι.Τι να τον κανουμς το λοιπον?Αν δεν τον σφαξουμε,θα ψοφηση,αφου του σωθηκαν τα δοντια και δε μπορει να φαη κλαρι το χειμωνα!Οποιος γεραζει,παιδι μου,κατανταει αχρηστος κι ο μονος του προορισμος ειναι ο θανατος.Τα γιδοπροβατα εχουν αυτο το ακλο,που τα σφαζουμε και δεν παν χαμενα'τα τρωμε εμεις και δεν τα τρων τα ορνια.

Σ'αυτο απανω αρχισαν να'ρχωνται και τα γιδια σα μακρια ζωντανη αλυσιδα...Ο καημενος ο Γιωσος βρισκονταν στη μεση της αλυσιφ=δας,αντι να βρισκεται στην κορυφη,και δεν μπορουσε να συρη τον κυπρο στο λαιμο του'αλλα ηταν κι ενας θεοκυπρος!τι κυπρος?τριπλοκυπρος.Δυο τρεις οκαδες βαρυς.

Οταν αρχισαν να μπαονουν στο χειμαδι τα γιδια,αρπαξε ο αρχιπιστικος τον Γκιωσο κι αρχισε να του ζουπαη το κουλουρι,για να το ξεθηλυκωση και να του βγαλη τον κυπρο,ενω τ'αλλα γιδια στεκονταν και κοιταζαν την καθαιρεση του αρχηγου τους απο την αρχηγια του κοπαδιου κι αλλα περνουσαν μ αδιαφορια.

____Μην το ξεκυπρωνης το τραγι! του φωναξα του αρχιπιστικου αγρια και διαταχτικα,κι αυτος σεβομενος με επαψε να ζουπαη το κουλουρι και με ρωτησε με καποια απορια΄΄

____Γιατι?

____Γιατι και ξεγιατι δεν ξερω!του ειπα.Να κανης ετσ'που σου λεω!

Κι ο πατερας,συγκινημενος κι αυτος απο τη δικη μου τη συγκινηση,του ειπε κι αυτος΄΄

__Καλα σου λεει το παιδι.Μην το ξεκυπρωνης το τραγι.Δεν πρεπει να το ντροπιασωμε στα ματια του κοπαδιου,που το 'σερνε περηφανα τοσα χρονια απο πισω του!

Ο γιδαρης ο πιστικος,που τον ειχαμε καμποσα χρονια με τα γιδια μας,ακουοντας τα λογια του πατερα μου,εμπηξε τα κλαματα σα μωρο παιδι κια ριχτηκε απανω στον αρχιπιστικο με την κλιτσα,λεγοντας του με θυμο και πονο΄΄΄

___Αφ' σ'το τραι και μην το ντροπιαζης ετσ' αντιχριστε,γιατι θα σε τσακισω!

Βλεποντας κι ο Κορακης,το γιδοσκυλο μας ,τον γιδαρη να ριχνεται απανω στον αρχιπιστικο,του ριχτηκε κι αυτος και τον αρπαξε απο την καπα!

___Οξω,Κορακη,οξω...Φωναξε ο πατερας μου και μπηκε στη μεση να υπερασπιστη τον αρχιπιστικο κι απο το γιδαρη κι απο το σκυλι.Ειδαν ολη εκεινη τη σκηνη τα γιδια κι εδειχναν σα να καταλαβαιναν και να αισθανονταν τη θεση του αρχηγου τους.

Δεν ειπε τιποτε του γιδαρη ο αρχιπιστικος,καταλαβαινοντας την εσωτερικη του ωθηση,που τον ειχε σπρωξει εναντιον του,κι οχι εχτρα η μισος.Τοτε ο πατερας μου ειπι του γιδαρη,για να τον ικανοποιηση΄΄

___Να φερ'ς αυριο το πρωι τον Γκιωσο στο σπιτι μ ετον κυπρο του,τιμημενον...ακους?Να φερης κι ενα στειροπουλι γαι σφαξιμο...οποιο διαλεξει ο τσελιγκας σου...

Εκεινη τη στιγμη ερχονταν και τα προβατα στο μαντρει...

Ο ηλιος ηταν βασιλεμενος κι ο καταλαμπρος αποσπεριτης αρχισε να λαμπη στον ουρανο,σα χρυσοφωτη καντηλα.

___Παμε! μου ειπε ο πατερας μου,λεγοντας στους πιστικους΄΄

___Καληνυχτα,παιδια,κι ομορφα τα κοπαδια..

Και γυρισαμε στο σπιτι.

Ολη νυχτα ονειρευομουν τον καημενο τον Γκιωσο πως ηθελε να τον ξεκυπρωση ο αρχιπιστικος,πως του ριχτηκε ο γιδαρης με την κλιτσα και πως κοντεψε να τον ξεσκιση ο Κορακης.Ολος ο υπνος μου ηταν μιαν αδιακοπη ονειροφαντασια ,που δεν κυριαρχουσε αλλος κανεις,παρα ο καθαιρεμενος τραγος απο το μεγα αξιωμα του.

Το πρωι,προτου ετοιμαστουμε ακομα για την εκκλησια,ακουστηκε ο μεγαλος κυπρος του Γκιωσου,που ερχοταν αργα αργα΄΄ακουοντας τον κυπρο ο πατερας μου βγηκε στην κρεβατα,γαι αν ιδη τον πιστικο που ερχοταν μ ετον Γκιωσο και με το στειροπουλι και του ειπε΄΄

__Σφαξ΄΄τα και τα δυο γρηγορα και κατεβαινω να τα γδαρω.

Η μανα μου ακουοντας το σφαξ τα και τα δυο... πεταχτηκε κι αυτη στην κρεβατα κι ειπε του πατερα μου με θυμο,οπως συνηθιζε οταν εκανε εκεινος κατι παρανομο στο σπιτι΄΄

___ Τι ειν'αυτο,που διεταξες παλε?Ενα σφαχτο μας φτανει αρραβωνισια θα κανουμε σημερα και διεταξες να σφαχτουν δυο τραγια?

___ Αι στη δουλεια σου!της ειπε ο πατερας μου΄΄ξερω εγω τι κανω! για μεθυσμενον με πηρες πρωι πρωι?Το ενα ειναι για μας και τ'αλλο ειναι για το χωριο...Τον Γκιωσο,που γερασε,και του σωθηκαν τα δοντια και δε μπορει πια το χειμωνα να φαη κλαρι ακι θα ψοφηση απο την πεινα,θα τον κανουμε πεντε΄΄εξι κομματια και θα τον μοιρσουμε στα φτωχοσπιτα,για να αρτυθουν κι αυτα,χρονιαρα μερα σημερα.Νομιζεις οτι ειναι ολος ο κοσμος σαν εμας,που σφαζουμε καθε βδομαδα?

Ακουοντας η μανα μου οτι η θυσια του Γκιωσου ειχε φιλανθρωπικο σκοπο,αφοπλιστηκε και γυρισε πισω,αλλα μολις ακουσα εγω την υποχωρηση ττης μανας μου,πεταχτηκα στην αυκη και αρπαξα τον Γκιωσο απο το λαιμο.

__Δεν αφηνω,ειπα,κανεναν να μου σφαξη τον Γκιωσο!

Εκεινη τη στιγμη μου φανηκε ,οτι αν σφαζοταν ο Γκιωσος,θα σφαζονταν στο προσωπο του ολη η γιδοκοπη μας.Δεν μπορουσα να φανταστω τα γιδια μας χωρις τον Γκιωσο,τον περηφανο μας τον Γκιωσο,το ζηλεμενο μας τον Γκιωσο,που τον ζηλευαν ολοι οι τσελιγκαδες για το μεγαλο του αναστημα,για τα χοντρα και μακρια του κερατα,που ηταν ως μιση οργια το καθενα και δεν του εβγαινε κανενα αλλο τραγι στο παλεμα. Θυμομουν ποσες φορες ,οταν πηγαινα στα γιδια,μεσα στο λογγο,για να διασκεδασω,τον καβαλικευα σα να ηταν φορτηγο κι εφερνα γυρα τη λογγα καβαλα και μου φαινονταν,οτι δε θα σφαζονταν εκεινη τη στιγμη ενας τραγος,αλλα ενας ανθρωπος του σπιτιου μας,ενας συντροφος μου και με κανεναν τροπο δεν εννοουσα να μου τον σφαξουν!

Σ'αυτο απανω ειχε σφαξει το στειροπουλι ο γιδαρης,ενα τετραπαχο τραγακι,και στεκονταν ετοιμος με το ματωμενο μαχαιρι στο χερι του να σφαξη και τον Γκιωσο,αν κα δεν το επιθυμουσε να το κανη.

___Φυγε απ΄΄αυτου,παλιοπαιδο,τραβηξου! μου φωναξε ο πατερας μου ψηλα απο την κρεβατα,αλ'εγω ειχα αγκαλιασμενο το λαιμο του Γκιωσου και φωναζα κλαμενα

__Δεν αφηνω κανενα να σφαξη τον Γιωσο μουουουου!

Αφορμη ηθελε η μανα μου να μη σφαχτη ο Γκιωσος κι αφορμη βρηκε΄΄ξαναβγηκε στην κρεβατα κι ειπε του πατερα μου σοβαρα΄΄

__ Το 'βαλες σημερα ,χρονιαρα μερα,να μου σκανιασης το παιδι με το σφαξιμο του Γκιωσου?

Καμφθηκε ο πατερας μου απο τα λογια της μανας μου,ισως μαλιστα και πριν του μιληση εκεινη να'χε αποφασισει να μη σφαχτη ο Γκιωσος και του'δωκε τη χαρη λεγοντας΄΄

___Αφ'σ τον Γκιωσο ! μην τον σφαζης!...

Κι ετσι σωθηκε απο το λεπιδι ο Γκιωσος κι ολη την ημερα επαιζα μαζι του και τον καμαρωνα ,που χρωστουσε τη ζωη του σ'εμενα,κι αιστανθηκα τετοια χαρα και τετοια ευχαριστηση,ωστε απο τοτε καθε φορα,που μου δινεται αφορμη στο βιο μου να χαρω για καποιο καλο που εχω κανει σ'ανθρωπους αναγκασμενους ,πεταει ο νους στο γλιτωμο του Γκιωσου μου!._