πολλὴν σοβαρότητα ἀναβλέποντες πρὸς τοὺς οὑρανοὺς, ἐπρόσκοπταν ἀιφνιδίως, κ' πίπτονες ἐγίνοντο ἀμέσως ἄφαντοι. Πλήθη ἔτρεχαν σπουδαίως ἐξοπίσω φυσαλίδων κενῶν, αἴτινες διὰ τῆς λάμψεως αὐτῶν ἐγοήτευαν τοὺς ὀφθαλμούς· ἀλλὰ πολλάκις, ἐνῷ ἦσαν οἱ ταλαίπωροι εἰς τὴν ἀκμὴν τοῦ νὰ τὰς ἁρπάξωσιν, ἐπαραπάτουν, καὶ ἐχάνοντο βυθιζόμενοι. Εἰς τοιαύτην ἀντικειμένων σύγχυσιν, παρετήρησα τινὰς μὲ ρομφαίας εἰς τὰς χεῖρας των, κ' ἄλλους μὲ ἄλλα μέσα διάφορα, οἵτινες, περιτρέχοντες ἑπὶ τῆς γεφύρας, ἕσπρωχναν εἰς παγίδων τρύπας πολλοὺς, οἱ ὁποῖοι ἐδύναντον ἀλλέως πολὺν καιρὸν ἀκόμη νὰ ἐξακολουθῶσι τὸν δρόμον των.
Βλέπων ὁ ὑπερανθρώπινος ὁδηγός μου ὅτι ἐξεδόθην εἰς τὴν μελαγχολικὴν ταύτην θέαν, ‘Ἀρκεῖ,’ μὲ εἶπεν, ‘σήκωσε τοὺς ὀφθαλμούς σου ἀπὸ τὴν γέφυραν, καὶ εἰπέ με ἂν βλέπῃς τίποτε, τὸ ὁποῖον δὲν καταλαμβάνεις.’ Ἀναβλέψας, ‘Τὶ σημαίνουν,’ εἶπα, ‘τὰ πτηνὰ ἐκεῖνα, ὅσα πετοῦν ἀδιακόπως περὶ τὴν γέφυραν, κ' καθίζουν ἐπάνω αὐτῆς ἀπὸ καιρὸν εἰς καιρόν; Βλέπω γύπας, ἁρπυίας, κόρακας, γλαῦκας, καὶ μεταξὺ πολλῶν ἄλλων πτηνῶν διάφορα μικρὰ πτερωτὰ παιδία, τὰ ὁποῖα κοιτάζουν πολυάριθμα ἐπὶ τῶν μέσων καμαρῶν.’ ‘Ταῦτα,’ εἶπε τὸ Πνεῦμα, ‘εἶναι Φθόνος, Φιλαργυρία, Δεισιδαιμονία, Ἀπελπισία, Ἔρως, μὲ τὰς λοιπὰς ὁμοίας φροντίδας κ' πάθη, ὅσα ἐνοχλοῦν τὸν ἀνθρώπινον βίον.’
Ἀναστέναξα ἐδῶ ἐκ βάθους ψυχῆς, ‘Φεῦ!’ εἶπα· ‘εἰς μάτην ἔγινεν ὁ ἄνθρωπος! πῶς ὑπόκειται εἰς ἀθλιότητα κ' θάνατον! ζῶν μὲν βασανίζεται, ἀποθνήσκων δὲ καταῤῥοφᾶται!’ Τὸ Πνεῦμα τώρα, κινηθὲν ἀπὸ συμπάθειαν, μ’ ἐδιώρισε ν’ ἀφήσω θέαν τόσον λυπηράν· ‘Παῦσε πλέον,’ εἶπε, ‘νὰ θεωρῇς τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν νηπιότητα τῆς ὑπάρξεως του, εἰς τὸ στάδιον τῆς πρὸς τὴν αἰωνιότητα ὁδοιπορίας του· ἀλλὰ ῥίψε τὸν ὀφθαλμὸν σου ἐπὶ τὴν παχεῖαν ἐκείνην ὁμίχλην, εἰς τὴν ὁποίαν φέρει τὸ ρεῦμα τὰς εἰς αὐτὸ πιπτούσας διαφόρους θνητῶν γενεάς.’ Ἐκατεύθυνα τὴν ὅρασιν μου, ὡς μ' ἐπαράγγειλε, καὶ (εἵτε ἐπειδὴ ἐνίσχυσεν αὐτὴν μὲ ὑπερφυσικὴν τινὰ δύναμιν τὸ ἀγαθὸν Πνεῦμα, εἵτε ἐπειδὴ διέλυσε μέρος τῆς ὁμίχλης, τῆς πρότερον παρα πολὺ παχείας νὰ τὴν διαπεράσῃ ὁ ὀφθαλμὸς) ἵδα τὴν κοιλάδα ἀνοίγουσα εἰς τὸ ἕσχατον ἄκρον, καὶ ἐξαπλουμένην εἰς ὠκεανὸν ἄπειρον, ὅστις εἶχεν εἰς τὸ μέσον αὐτοῦ βράχον ἀδαμάντινον εὐμεγέθη, διαιροῦντά τον εἰς δύο ἵσα μέρη. Ἀπὸ τὰς διαιρέσεις ταύτας, ἡ μὲν ἐκαλύπτετο ἀκόμη ἀπὸ σκοτεινὰ νέφη, ὥστε δὲν ἠμπόρεσα νὰ διακρίνω εἰς αὐτὴν τὸ παραμικρόν· ἡ δὲ μ’ ἐφὰνη ὠκεανὸς παμμεγέθης, κατὰφυτος ἀπὸ νήσους ἀναριθμήτους, σκεπασμένας ἀπὸ καρποὺς κ' ἄνθη, καὶ συμπεριπλεγμένας μὲ χιλίας μικρὰς ἀστραπτούσας θαλάσσας, αἴτινες ἔτρεχαν μεταξύ των. Γυναῖκες καὶ ἀνδρες, λαμπροφορεμένοι κ' μὲ στεφάνους ἐπὶ κεφαλῆς, ἐβλέποντο περιπατοῦντες ἀναμέσον εἰς τὰ δένδρα, καθήμενοι σιμὰ εἰς πηγὰς, ἢ ἀναπαυόμενοι ἐπὶ ἀνθηρὰς κλίνας· ἠκούετο δὲ καὶ συγκεχυμένη ἁρμονία πιπτόντων ὑδάτων, κελαδούντων πτηνῶν, ἀνθρωπίνων φωνῶν κ' μουσικῶν ὀργάνων. Εὐφροσύνη ἀνεκλάλητος περιεχύθη εἰς τὴν ψυχήν μου, ὡς ἀνεκάλυψα σκηνὴν τόσον ἐρασμίαν. Ἐπεθύμησα δὲ τὰς πτερύγας ἀετοῦ, διὰ νὰ πετάξω εἰς τοὺς εὐδαίμονας ἐκείνους τόπους· ἀλλὰ μὲ εἰδοποίησε τὸ Πνεῦμα ὅτι δὲν ἠμποροῦσέ τις ἄλλως νὰ περάσῃ ἐκεῖ, πλὴν διὰ μέσου τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου, τὰς ὁποίας ἔβλεπα κατὰ στιγμὴν ἀνοιγομένας ἐπὶ τῆς γεφύρας.
‘Αἱ νῆσοι,’ εἶπεν, ‘αἱ κείμεναι τόσον δροσεραὶ καὶ καταπράσινοι ἕμπροσθέν σου, κ' μὲ τὰς ὁποίας τὸ πρόσωπον ὅλον τοῦ ὠκεανοῦ φαίνεται καθωραϊσμένον, εἶναι πλειότεραι τὸν ἀριθμὸν παρὰ τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης· ὑπάρχουν δὲ μυριάδες νήσων ὄπισθεν τῶν ὅσας ἐδῶ ἀνακαλύπτεις, φθάνουσαι μακρότερα παρ’ ὅσον ὁ ὀφθαλμὸς, ἢ καὶ ἡ φαντασία σου, δύναται νὰ ἐκτανθῇ. Αὗται εἶναι τῶν ἀγαθῶν αἱ μοναὶ μετὰ θάνατον, οἱ ὁποῖοι, κατὰ τὸν βαθμὸν κ' τὰ εἴδη τῶν ἀρετῶν εἰς τὰς ὁποίας ὑπερεῖχαν, διαμοιράζονται μεταξὺ τῶν διαφόρων τούτων νήσων, αἵτινες ἀφθονοῦν ἀπὸ ἡδονὰς διαφόρων εἰδῶν κ' βαθμῶν, ἀρμοδίας εἰς τὰς κλίσεις κ' τελειότητας τῶν εἰς αὐτὰς κατοικιζομένων· ἑκάστη νῆσος εἶναι παράδεισος προσφυὴς εἰς τοὺς ἰδίους του κατοίκους. Διὰ τοιαύτας κατοικίας, ὦ Μίρζα δὲν εἶναι ἄξιον ν’ ἀγωνίζεταί τις; Ἐμπορεῖς νὰ ὀνομάσῃς ταλαίπωρον τὸν βίον, ὅστις σὲ δίδει εὐκαιρίαν ν’ ἀποκτήσῃς βραβεῖον τόσον πολύτιμον; Εἶναι φοβερὸς πλέον ὁ θάνατος, ὅστις θέλει σὲ μετακομίσειν εἰς ὕπαρξιν τόσον εὐδαίμονα; Μὴ νομίζῃς ὅτι ἔγινεν εἰς μάτην ὁ ἄνθρωπος, διὰ τὸν ὁποῖον φυλάσσεται τοιαύτη ἀθάνατος μακαριότης.’
Μὲ ἀνέκφραστον ἡδονὴν ἐθεώρησα τὰς μακαρίας ταύτας νήσου. Τέλος πάντων, ‘Δεῖξέ με τώρα,’ εἶπα, ‘σὲ παρακαλῶ, τί κρύπτουν τὰ σκοτεινὰ ἐκεῖνα νέφη, τὰ καλύπτοντα τὸν ὠκεανὸν τὸν ἀπὸ τἄλλο μέρος τοῦ ἀδαμαντίνου βράχου.’ Μὴ ἀποκρινόμενον τὸ Πνεῦμα, ἔστρεψα νὰ τὸ ἐρωτήσω καὶ δεύτερον· ἀλλ’ εἶχεν ἤδη γένειν ἄφαντον. Ἐγύρισα τότε πάλιν εἰς τὴν πρὸ πολλοῦ ἐνώπιόν μου ὀπτασίαν· ἀλλ’ ἀντὶ