Σελίδα:Χρυσαλλίς Αρ. 67.pdf/10

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
586
ΧΡΥΣΑΛΛΙΣ.


τοὺς Ἀρμενίους καὶ Φρύγας, ἀδελφοὺς λαοὺς, τῆς γλώσσης τῶν ὁποίων τελευταῖος βλαστὸς εἶνε ἡ σημερινὴ Ἀρμενικὴ, ἥτις καὶ ἐν τῇ ἐντελεῖ σχεδὸν αὐτῆς μεταποιήσει διατηρεῖ ἴχνος τῆς ἀρχαίας της οἰκογενείας· καὶ ἔπειτα τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος, ἐξ οὐ καταβαίνει ὡς δευτερεῦον κλάδος ὁ λαὸς τοῦ Λατίου, πρὸς δὲ καὶ τὰς Σλαυικὰς φυλὰς, αἵτινες ἂν καὶ ἔλαβον ἐλάχιστον μέρος εἰς τὴν ἀνάπτυξιν τῶν πνευματικῶν δυνάμεων τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἐν τούτοις διὰ τὴν γλῶσσάν των πλησιάζουσι πρὸς τοὺς Πέρσας καὶ τοὺς ἄλλους συγγενεῖς αὐτῶν λαούς. Εἰς τοὺς λαοὺς τούτους πρόσθες τοὺς Λέττονας, ὧν διετήρησαν οἱ Λιθουανοὶ μετὰ θαυμασίας ἀκριβείας τοὺς θεμελιώδεις χαρακτῆρας τοῦ σχηματισμοῦ της γλώσσης· καὶ τὰ γερμανικὰ φῦλα καὶ τέλος τὰ Κελτικὰ, ὧν ἐὰν δυνάμεθα νὰ κρίνωμεν τὰ λείψανα τῶν γλωσσῶν ἐν αὐτῇ αὐτῶν ταύτῃ τῇ παραφθορᾷ καὶ νοθεύσει, δεικνύουσι μὲν διαφόρους ἀποπλανήσεις ἐκ τῆς γραμματικῆς κατασκευῆς τῶν ἄλλων, ἀλλ’ ἀναμφιβόλως ἀνήκουσιν εἰς τὴν αὐτὴν φυλήν. Παρατηρητέον ὅτι ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν τελειοτέρων γλωσσῶν ἀριθμεῖ μεταξὺ τῶν μελῶν της τὸν μεγαλείτερον ἀριθμὸν τῶν ἐθνῶν, ὡσανεὶ ἡ τελειότης τῆς κατασκευῆς ἐβοήθησε τὴν πρόοδον καὶ διάχυσιν αὐτῆς. Καὶ πραγματικῶς ἡ φυλὴ τῶν γλωσσῶν ἥτις ἕπεται ἀμέσως αὐτῆς κατά τε τὴν ἐντέλειαν τῆς συντάξεως καὶ τὴν δυναμικότητα ἐν τῇ ποιητικῇ ἀναπτύξει, ἡ σημιτικὴ φυλὴ, εἰς ἣν ἀνήκουσιν ἡ Ἑβραϊκὴ, ἡ Συριακὴ, ἡ Φοινικικὴ, ἡ Ἀραβικὴ καὶ ἕτεραι γλῶσσαι, ἕπεται αὐτῆς καὶ ὡς πρὸς τὴν ἐξάπλωσιν, καίτοι οὐκ ὀλίγον κατωτέρα· ἐνῷ αἱ τραχεῖαι καὶ πτωχαὶ γλῶσσαι τῶν αὐτοχθόνων τῆς Ἀμερικῆς ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον εἰσὶ συντεθλιμμέναι ἐν στενωτάτῳ κύκλῳ καὶ φαίνεται ὅτι οὐδεμίαν ἔχουσι σχέσιν μὲ τὰς γλώσσας τῶν ἄλλων φυλῶν τῶν ἀμέσως γειτονικῶν των. Ἐντεῦθεν δύναταί τις νὰ συμπεράνῃ ὅτι ἡ ὑπερτέρα αὕτη ἐπιτηδειότης εἰς τὴν καλλιέργειαν καὶ αὔξησιν τῶν γλωσσῶν συνεβάδισε κατὰ τοὺς ἀρχαιοτάτους ἐκείνους χρόνους μετὰ μείζονός τινος φυσικῆς καὶ πνευματικῆς ἐνεργητικότητος, ἢ βραχύτερον, μεθ’ ὅλων ἐκείνων τῶν ἰδιοτήτων, ἐξ ὧν ὡς ὁ μέλλων πολιτισμὸς οὕτω ἐπήγασε καὶ ἡ αὔξησις τῶν λαῶν οἵτινες ἐλάλησαν αὐτάς.

Ἀλλ’ ἐνῷ ἡ φυλὴ τοῦ Σὴμ κατελάμβανε τὸ μεσημβρινὸν τῆς δυτικῆς Ἀσίας, ἡ Ἰνδο-γερμανικὴ ἐξετείνετο κατ’ εὐθεῖαν γραμμὴν ἀπὸ τοῦ νοτιοανατολικοῦ πρὸς τὸ ἀρκτοδυτικὸν τῆς Ἀσίας καὶ Εὐρώπης· ἡ βραχεῖα διακοπὴ τῆς δεσποτείας τῆς Ἰνδογερμανικῆς φυλῆς ἐν ταῖς μεταξὺ Εὐφράτου καὶ Μικρᾶς Ἀσίας χώραις φαίνεται προελθοῦσα ἐκ τῶν ἀπὸ μεσημβρίας προελεύσεων σημιτικῶν ἢ συριακῶν τινων φύλων. Ἐξ οὗ εἶνε πιθανὸν ὅτι ἐν ἀρχῇ οἱ λαοὶ τῆς οἰκογενείας ταύτης διεδέχθησαν ἀλλήλους ὡς κρῖκοι ἁλύσεως, ἂν καὶ σήμερον δὲν δυνάμεθα νὰ βεβαιώσωμεν πόθεν ἡ γραμμὴ αὕτη ἐκίνησεν, ἢ πόθεν αἱ τοῦ ποταμοῦ τούτου πηγαὶ ἀνέβλυσαν. Ἐπίσης δὲν ἠδυνήθημεν μέχρι τοῦδε νὰ σχηματίσωμεν βεβαίαν καὶ καθαρὰν ἰδέαν ἐὰν αἱ γλῶσσαι αὗται ἐλαλήθησαν ὑπὸ τῶν πρώτων κατοίκων τῶν τόπων εἰς οὓς ἀνήκουσιν, ἢ εἰσήχθησαν ἐν αὐτοῖς ἐξ ἀλλεπαλλήλων μεταναστεύσεων, οὕτως ὥστε λαός τις τραχὺς καὶ ἀρχέγονος ἔλαβε παρ’ ἑτέρου δεξιωτέρας φύσεως τὰ θεμελιώδη στοιχεῖα τῆς γλώσσης του, εἰς ἃ καὶ αὐτὸς ἐνεφύτευσε μέρος τι τῆς προγενεστέρας του διαλέκτου· καὶ αὕτη ὑπάρχει πιθανὴ ὑπόθεσις μάλιστα διὰ τὰς γλώσσας, αἵτινες καίτοι δίδουσαι σημεῖα γενικῆς τινος συγγενείας μετὰ τῶν ἄλλων, μεγάλως ὅμως ἀπομακρύνονται αὐτῶν κατά τε τὴν γραμματικὴν κατασκευὴν καὶ τὰς ῥιζικὰς φωνάς.

Ἀλλ’ ἐκ τῆς συγκριτικῆς ταύτης σπουδῆς δυνάμεθα νὰ ἐξαγάγωμεν πολλὰς σκέψεις περὶ τῆς ἀρχικῆς κοινωνικῆς καταστάσεως τῶν λαῶν, δι’ ὧν ἔπειτα χέεται ἀπροσδόκητον φῶς, διαυγάζον πολλὰς χώρας, αἵτινες κατ’ ἀρχὰς ἐκαλύπτοντο ὑπὸ ἀδιαβάτου εἰς τὸν ἐταστικὸν ὀφθαλμὸν τοῦ ἱστορικοῦ σκότους.

Ὅτι οἱ ἄγριοι τῆς Ἑλλάδος λαοὶ ἐκ τῶν φυσικῶν τραχειῶν ἐναρθρώσεων, ἐκ τῶν κτηνωδῶν κραυγῶν, δι’ ὧν ἐξέφραζον τὰς ψυχικάς των ἀνάγκας, καὶ ἐκ τῶν ἤχων δι’ ὧν ἐπειρῶντο νὰ μιμηθῶσι τὰς ἃς ἐλάμβανον ἐκ τῆς ἐξωτερικῆς φύσεως ἐντυπώσεις προῆλθον κατὰ μικρὸν εἰς τὴν μελῳδικὴν καὶ εὐγενῆ ἐκείνην γλῶσσαν ἣν θαυμάζομεν ἐν τοῖς Ὁμηρικοῖς ποιήμασιν δὲν εἶνε ὑπόθεσις ἣν δυνάμεθα νὰ παραδεχθῶμεν. Τοὐναντίον σήμερον ἐσμὲν ἐπιστημονικῶς βέβαιοι ὅτι ἐκεῖνα τὰ μᾶλλον ἀφῃρημένα μέρη τῆς γλώσσης καὶ ἃ ἥκιστα ἠδύναντο νὰ παραχθῶσιν ἐκ τῆς μιμήσεως τῶν ἐξωτερικῶν ἐντυπώσεων, πρῶτα ὠρίσθησαν καὶ πρῶτα ἔλαβον βέβαιόν τινα τύπον. Καὶ ἐκ τούτου ἐν πάσαις ταῖς γλώσσαις τῆς ἡμετέρας οἰκογενείας μεγίστη ὁμοιότης τῶν θεμελιωδῶν τούτων τοῦ λόγου μερῶν. Καὶ τοιαῦτα εἰσὶ τὸ ῥῆμα εἶναι, οἱ τύποι τοῦ ὁποίου ἐν τῇ σανσκριτικῇ, Λιθουανικῇ καὶ Ἑλληνικῇ ἔχουσι τοσαύτην