Σελίδα:Χρυσαλλίς Αρ. 67.pdf/1

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.


ΕΤΟΣ Γʹ


ΧΡΥΣΑΛΛΙΣ
ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΑ ΠΟΙΚΙΛΑ.
ΤΟΜΟΣ Γʹ. 15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 1865. ΦΥΛΛΑΔΙΟΝ 67.


ΥΠΟ τριπλῆν ἔποψιν καθίσταται ἄξιος μνήμης ὁ βίος τοῦ Σχολαρίου· ὑπῆρξεν ὁ διασημότερος λόγιος τοῦ ΙΕʹ αἰῶνος, ὁ ἐνθερμότερος ζηλωτὴς τῆς πατρίου θρησκείας, καὶ ὁ πρῶτος, μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πατριάρχης· ἀνὴρ ἐν συνόλῳ, ὅστις ἐν ὥρᾳ κινδύνου καὶ καταστροφῆς πρὸς οὐδὲν ἐλογίσατο σωτηρίαν καὶ πατρίδα ἀπέναντι τῆς κινδυνευούσης ὀρθοδοξίας, ἥτις λαμπροτέραν ἐκ τῆς καταστροφῆς προσκτησαμένη αἴγλην, νικήτρια τοῦ θανάτου ἀνεδείχθη, καὶ ἀδούλωτος διατηρηθεῖσα ἐδημιούργησε, μετὰ τεσσάρων αἰώνων ἐξαγνισμὸν, πάλιν τὴν πατρίδα, τὴν ὁποίαν ἡ ἀξιοσημείωτος καὶ μοναδικὴ εἰς τὰ χρονικὰ ἐπιμονὴ ἑνὸς ἀνδρὸς δούλην παρέδωκεν εἰς τὰς ὀρδὰς τοῦ Ὀτμάνου.

Ἡ Ἑλληνικὴ ἐκκλησία εἰσέτι δὲν ἀντήμειψε πρεπόντως τὴν μνήμην τοῦ Σχολαρίου, ὅστις οὐ μόνον ἔσωσε τὴν ὀρθοδοξίαν, ἐνῷ ἠδύνατο νὰ σώσῃ τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀλλὰ καὶ ἐνώπιον τοῦ κατακτητοῦ μετὰ καταπληκτικῆς παῤῥησίας τὰ δόγματα τῆς ἱερᾶς ἡμῶν πίστεως ἐξέθηκε, καὶ τὸν φανατισμὸν ἐκείνου εἰς ἀγάπην καὶ σέβας μετέτρεψε.

Αʹ.

Γεώργιος ὁ Σχολάριος[1] ἐγεννήθη, ὡς πιθανολογεῖται, περὶ τὰ 1400 εἰς Χίον[2]. Νέος μεταβὰς εἰς Βυζάντιον ἠκροάσατο τὰ μαθήματα τῶν ἐκεῖ διδασκάλων, καὶ ἰδίως Ματθαίου Καμαριώτου τοῦ ἐκ Θεσσαλονίκης[3]. Μετ’ οὐ πολὺ διω-


  1. Πιθανῶς ἐπωνομάζετο Φωτεινός, διότι οὕτω καλεῖται καὶ ὁ ἐπ’ ἀδελφῷ ἀνεψιός του Θεόδωρος· τὸ δὲ σχολάριος παρώνυμον ἔσται δοθὲν κατὰ τὸν μαθηματικὸν αὐτοῦ βίον.
  2. Οὕτω λέγουσιν οἱ Λεονάρδος Χῖος καὶ Μάξιμος Μαργούνιος. Ὁ Φαβρίκιος (Bibliotheca Graeca, tom. XI) ἄγνωστον ἐπὶ τίνι μαρτυρίᾳ, τὸν λέγει Κωνσταντινουπολίτην.
  3. Ἐν τινι χειρογράφῳ παρὰ Κρουσίῳ (Turco-Graecia σελ. 187) ἀναγινώσκεται «τοῦ σοφωτάτου καὶ λογιωτάτου Ματθαίου τοῦ Καμαριώτου, ἐξήγησις εἰς τὰς ἐπιστολὰς Συνεσίου, γεγραμμένη οἰκείᾳ χειρὶ τοῦ αὐτοῦ Καμαριώτου· καὶ ἔτι βραχὺ ὑπόμνημα εἰς τὸν αὐτὸν Καμαριώτην, ὅτι ἀπὸ Θεσσαλονίκης ὁρμώμενος καὶ φιλόσοφος ὢν ἦλθεν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἐν τοῖς ἐσχάτοις δυστυχέσι χρόνοις τῶν βασιλέων τῶν Παλαιολόγων, καὶ ᾧδε μείνας μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς πόλεως· ὑπῆρξε διδάσκαλος τοῦ πατριάρχου κυρίου Γενναδίου τοῦ Σχολαρίου, καὶ ἄλλων τινῶν ἀρχόντων, περὶ τὰ μέσα τῆς βασιλείας τοῦ Σουλτάνου Μουράτου».

    Καὶ Μάξιμος Μαργούνιος ἐν ἐπιστολῇ πρὸς Ἔρσχελον ἐπιβεβαιοῖ τοῦτο.