ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ.
«Ἡ Ποίησις — εἶπε ὁ Πόε — δὲν εἶναι τὸ Ἔργο μου: εἶναι τὸ πάθος μου».
Λακωνικώτερος καὶ ἀκριβέστερος χαρακτηρισμὸς δὲν ἠμποροῦσε νὰ δοθεῖ. Γιὰ τὴ λογική, ὑπάρχει στὴν Κριτικὴ ἀρκετὸς τόπος. Γιὰ τὴν ψυχολογία, ὑπάρχει στὴν πρόζα ἀρκετὸ ἔδαφος. Γιὰ τὴν ποίηση εἶναι τὸ πάθος, — τὸ πάθος σὲ ὅλη του τὴν κλίμακα.
Ὅταν ἤμουν νεώτερος, ἤθελα ἡ ποίησις νὰ εἶναι πρὸ παντὸς εὐγενής: τὸ ἄγγιγμα τῶν πραγμάτων· τὸ πέταγμα ἐπάνω ἀπὸ τὰ βάθη· ἡ πίκρα ποὺ λυώνει σὲ χαμόγελο· κ’ ἡ εὔγραμμη γαλήνη ποὺ δὲ σκοτίζεται ποτέ.
Ὅσο μεγαλώνω, ἀγαπῶ πάντα τὴ συμμετρία, μὰ καὶ τὴ σφοδρότητα· τὸν ρυθμό, μὰ καὶ τὴν ἔνταση· τὴν τέχνη, μὰ καὶ τὸ μεγαλύτερο δυνατὸ ἀποτέλεσμα ἐπάνω στὴ συγκίνηση· τὶς τελειωτικὲς ὀξύφωνες κραυγές, — πᾶν ὅ,τι δίνει τὴν ὑψίστη σπουδαιότητα, τὴν αἰσθητότερη συνείδηση τῶν πραγμάτων.
Ἀφ’ ὅτου ἡ ποίησις παρεξηγήθηκε κ’ ἐξέπεσε σὲ μιὰ ἔμμετρη πρόζα, δημιουργήθηκε ἡ ἔννοια τοῦ λυρισμοῦ, ὁ ὁποῖος δὲν εἶναι παρ’ αὐτὴ ἡ καλῶς ἐννοουμένη ποίησις.
Ὁ διανοούμενος ἑλκύεται ἀπὸ τὸ μεγάλο· ὁ αἰσθητικὸς ἀπὸ τὸ τέλειο.
Ἕνας πραγματικὸς καλλιτέχνης καὶ τὶ δὲν θἄκαμνε, καὶ τὶ δὲν θἄδινε, γιὰ ν’ ἀποκτήσει πάλι στιλπνὸ καὶ διάφανο τὸ θεϊκὸ μέταλλο τὴς συγκινήσεως, ποὺ ἡ λαμπρότητά του βρίσκεται πιὰ μόνο στὴν ἀνάμνησή μας! Ὁ ἔρωτας, ἡ ποίησις, ἡ νευρασθένεια, τὸ ἀλκοόλ, ἡ φωτιά, ὅλα θὰ τοῦ ἦταν εὑπρόσδεκτα, μόνον ἂς μποροῦσε νὰ αἰσθανθῆ, — ἔντονα, βαθειά, καὶ μὲ ἀκρίβεια! — ἔστω κι’ ἂν δὲν μποροῦσε πιὰ νὰ γράψη!
