βλέπουσαν, εἴτε εἰς τὴν οἰκιακὴν οἰκονομίαν, καὶ πρὸς πᾶν ἐπιτήδευμα ἐν γένει ἢ ἐπιστήμην καὶ τέχνην, μετὰ γνώσεως καὶ εἰδικότητος θαυμαστῆς, ὡς ἐὰν ἦτο παγγνώστης καὶ παντεχνίτης. Εἰς πάντα δὲ ταῦτα τὰ συζητούμενα θέματα δεξιώτατα παρενέβαλε καὶ σκέψεις, ὅπως διεγείρῃ μεταξὺ τῶν ὁμιλητῶν του τὴν τάσιν πρὸς τὴν ἀληθῆ γνῶσιν καὶ τὴν ἠθικήν. Πολλάκις ὅμως αἱ συζητήσεις του καὶ αἱ διδασκαλίαι του ἀπεδοκιμάζοντο μὲ πικρὸν χλευασμὸν καὶ ἀντημείβοντο διὰ μίσους καὶ ἀχαριστίας. Ἀλλ’ ὅμως ἔχων ἀκράδαντον πεποίθησιν ὅτι ἡ θεμελιώδης βελτίωσις τῆς κοινωνίας ἐξαρτᾶται ἐκ τῆς καλῆς ἀνατροφῆς τῶν νέων, ὁ Σωκράτης ἕως τέλους τῆς ζωῆς του ἔμεινε πιστὸς εἰς τὸ ἔργον, ὅπερ ὁ ἴδιος εἶχεν ἐκλέξει, καὶ ὑπὲρ τοῦ ὁποίου εἶχεν ἀφιερώσει τὸν ἑαυτόν του, παντελῶς παραμελήσας τὸν οἰκογενειακὸν βίον. Οὐδαμοῦ φαίνεται δίδων προσοχὴν εἰς τὴν σύζυγον του καὶ τὰ τέκνα του, ἡ δὲ περιβόητος, καίπερ ὑπερβολικῶς παρασταθεῖσα ὑπὸ τῶν ἀρχαίων, κακοτροπία τῆς συζύγου του Ξανθίππης, δίδει εἰς ἡμᾶς ἀφορμὴν νὰ ὑποθέσωμεν ὅτι τὸν Ἀθηναῖον σοφὸν δὲν ἔτερπε διόλου ἡ θορυβώδης οἰκογενειακὴ εὐτυχία.
Ὅλοι οἱ συγγραφεῖς εἰκονίζουσι τὸν Σωκράτη διὰ τῶν ζωηροτάτων χρωμάτων, ὡς ἄνθρωπον πρακτικὸν καὶ σοφὸν. «Τοσοῦτον ἦτο εὐσεβής, λέγει ὁ Ξενοφῶν περὶ αὐτοῦ, ὥστε οὐδὲν οὐδέποτε ἔκαμεν ἄνευ τῆς συμβουλῆς τῶν θεῶν· τοσοῦτον δίκαιος, ὥστε οὐδένα ἠδίκησεν οὐδὲ κατ’ ἐλάχιστον ἀλλὰ τοσοῦτον ἦτο κύριος τοῦ ἑαυτοῦ του, ὥστε οὐδέποτε προετίμησε τὸ εὐάρεστον ἀπὸ τὸ καλόν· τόσον συνετός, ὥστε οὐδέποτε ἐπλανήθη εἰς τὴν διάκρισιν τοῦ καλοῦ ἀπὸ τοῦ κακοῦ· ἐν ἑνὶ λόγῳ, ὁ Σωκράτης ἦτο ὁ κάλλιστος καὶ εὐτυχέστατος ἄνθρωπος, ὅστις ἠδύνατο νὰ ὑπάρξῃ». Ἀλλ’ ὅ,τι παρέχει εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἰδιαιτέραν παραστατικότητα, εἶνε ἡ ἐν αὐτῷ ἁρμονικὴ μῖξις ὅλων τῶν φυσικῶν τελειοτήτων, αἱ ὁποῖαι ἀναβιβάζουσι τὸν σοφὸν Ἀθηναῖον εἰς θαυμαστὸν ὕψος, ὑπεράνω πάσης ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας. Διακρίνεται διὰ τὴν λεπτοτάτην γενικὴν αὐτοῦ μόρφωσιν καὶ διὰ τὸν ἀττικὸν πολιτισμὸν του. Ἐμφανίζεται ἐξ ἴσου ἀνδρεῖος ἐπὶ
