τῶν Ῥωμαίων τὴν εὔνοιαν. Ἀλλ’ ἐὰν ὑπὸ μανίας καὶ ἀφροσύνης ὠθούμενος ἐπενέγκῃ πόλεμον, πρὸς τί τέλος νὰ φοβῶνται; ἢ διατὶ νὰ ἀπελπίζωνται περὶ τῆς ἀρετῆς ἑαυτῶν ἢ περὶ τῆς προνοίας αὐτοῦ; Τοῦ ἐχθροῦ τούτου ἐλήφθη πεῖρα κατὰ τὴν μνήμην τῶν πατέρων ἡμῶν, ὅτε τῶν Κίμβρων καὶ Τευτόνων ὑπὸ τοῦ Γαΐου Μαρίου ἀποκρουσθέντων ἐγένετο δῆλον ὅτι ὁ στρατὸς δὲν ἀπέκτησεν μικροτέραν δόξαν ἢ αὐτὸς ὁ στρατηγός· ὁμοίως ἐλήφθη πεῖρα καὶ νεωστὶ κατὰ τὴν ἐν τῇ Ἰταλίᾳ στάσιν τῶν δούλων, οὓς ὅμως ὑπεβοήθουν κατά τι ἡ ἄσκησις καὶ ἡ πειθαρχία, τὰ ὁποῖα παρ’ ἡμῶν παρέλαβον. Ἐξ οὗ δύναταί τις νὰ κρίνῃ, πόσην ὠφέλειαν παρέχει ἡ σταθερότης, διότι τούτους, τοὺς ὁποίους ἐνίοτε ἀόπλους ἄνευ αἰτίας ἐφοβήθησαν, μετὰ ταῦτα ἐνόπλους καὶ νικητὰς ἐνίκησαν. Τέλος δὲ οὗτοι εἶναι αὐτοὶ ἐκεῖνοι, μεθ’ ὧν πολλάκις οἱ Ἑλουήτιοι συμπλακέντες, ἐνίκησαν αὐτοὺς οὐ μόνον ἐν τῇ ἑαυτῶν, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ἐκείνων χώρᾳ, οἵτινες ὅμως δὲν ἠδυνήθησαν νὰ ἀντιταχθῶσι πρὸς τὸν ἡμέτερον στρατόν. Ἐὰν δὲ ἡ ἧττα καὶ φυγὴ τῶν Γαλατῶν ταράττῃ τινά, οὗτοι, ἐὰν ἐξετάσωσι, δύνανται νὰ μάθωσιν, ὅτι, ἐπειδὴ οἱ Γαλάται ἦσαν ἀποκεκμηκότες ἐκ τοῦ μακροχρονίου πολέμου, ὁ Ἀριόβιστος, ἀφ’ οὗ ἐπὶ πολλοὺς μῆνας διέμεινεν ἐν τῷ στρατοπέδῳ καὶ τοῖς τέλμασι καὶ δὲν παρέσχεν ἀφορμὴν μάχης, αἰφνιδίως προσβαλὼν αὐτοὺς ἤδη ἀπελπιζομένους περὶ τῆς μάχης καὶ διεσκεδασμένους ἐνίκησε μᾶλλον διὰ σκέψεως καὶ στρατηγήματος ἢ διὰ τῆς ἀρετῆς. Ἀλλὰ διὰ τοῦ στρατηγήματος τούτου, τὸ ὁποῖον ἐπέτυχε κατ’ ἀνδρῶν βαρβάρων καὶ ἀπείρων, οὐδ’ αὐτὸς ὁ Ἀριόβιστος ἐλπίζει νὰ ἀπατήσῃ τοὺς ἡμετέρους στρατούς. Ἐκεῖνοι δὲ, οἵτινες ἀποδίδουσι τὸν φόβον των εἰς τὴν πρόφασιν τῶν περὶ τὸν σῖτον καὶ τὰ στενὰ τῆς ὁδοῦ, πράττουσιν ἀλαζονικῶς, διότι φαίνονται ἢ ἀπελπιζόμενοι περὶ τοῦ καθήκοντος τοῦ στρατηγοῦ ἢ δίδοντες διαταγάς. Περὶ τούτων αὐτὸς φροντίζει· διότι σῖτον μὲν χορηγοῦσιν οἱ Σηκουανοὶ, οἱ Λεῦκοι καὶ οἱ Λίγγονες, καὶ
