τας βάσεις τῆς ἠθικῆς καὶ τὴν ἀνήκουσαν ἐκπαίδευσιν κατὰ τὴν νεαρὰν τῶν τέκνων αὐτῶν ἀνατροφήν.
3ον. Καὶ ἂν ἦτο δὲ δυνατὸν μεταῤῥύθμησίς τις ὡς πρὸς ταῦτα νὰ φέρῃ ἀγαθόν τι ἀποτέλεσμα, τὸ μέγα σῶμα τῆς Τουρκικῆς κοινωνίας πιστὸν εἰς τὰς ἕξεις του, εἰς τὰ ἔθιμά του καὶ τελευταῖον εἰς τὸ κοράνιον, θεωρεῖ μετὰ περιφρονήσεως πάσας τὰς μεταῤῥυθμίσεις, ὅσον ἀγαθὸν καὶ σωτήριον σκοπὸν καὶ ἂν ἔχωσι.
4ον. Ἐὰν σπουδαία τις μεταῤῥύθμισις ἦτο δυνατὸν νὰ εἰσαχθῇ, συντελούντων τινῶν ἐκ τῶν μετασχόντων εὐρωπαϊκῆς παιδείας παρὰ τοῖς Ὀθωμανοῖς, ἡ μεταῤῥύθμισις αὕτη ἔμελλε νὰ διεγείρῃ ὅλον τὸν Ὀθωμανικὸν ὄχλον κατ’ αὐτῆς, παρορμώμενον ἀπὸ τὸν πλήρη φανατισμοῦ καὶ οἰήσεως κλῆρον αὐτῶν, ἐξ οὗ μόνου σύγκεινται, οἱ παρ’ αὐτοῖς σοφοὶ, ὥστε ἐμφύλιός τις πόλεμος ἔμελλε νὰ ὑπάρξῃ, ἀποτέλεσμα ἀπαραίτητον τοιούτου ἐπιχειρήματος.
5ον. Ὁ στρατὸς τῆς Τουρκίας σύγκειται ἀπὸ τέκνα μόνον Ὀθωμανῶν. Ἐκτὸς τοῦ ὅτι αἱ τεκνοποιΐαι παρὰ τοῖς Ὀθωμανοῖς δὲν εἶναι πολυπληθεῖς, δι’ οὓς ἀνωτέρω (ἀριθ. 1) εἴπομεν λόγους, φθείρονται βεβαίως καὶ κατὰ τοὺς πολέμους καὶ κατὰ τὰς ἐκστρατείας· δὲν νυμφεύονται κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς στρατείας, οὐδὲ νυμφευόμενοι τεκνοποιοῦσι ἀναλόγως, ὥστε ὁ Τουρκικὸς πληθυσμὸς ἐλαττοῦται καθημερινῶς. Ἐκτὸς δὲ τούτου, ὁποία ζημία διὰ τὴν Τουρκικὴν κοινωνίαν ἡ προερχομένῃ ἐκ τῆς ἐλλείψεως τοσούτων χειρῶν κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἐργατικῶν!
6ον. Οἱ ὀθωμανοὶ καὶ πρὸ πάντων οἱ μεγάλοι κτηματίαι, οἱ λαβόντες τὰ τιμάρια κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς κατακτήσεως, δὲν ἐργάζονται ὁλοτελῶς. Ἔχοντες δὲ τὴν συνήθειαν νὰ ὠφελῶνται ἀπὸ τὰς ὑπηρεσίας καὶ τὰς ἁρπαγὰς, ἐσυνείθισαν εἰς τὴν πολυτέλειαν ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε ἵνα ἀναπληρώσωσιν ἤδη ὅσα δὲν ἠμποροῦν πλέον ν’ ἀπολαμβάνωσι διὰ τῶν προτέρων μέσων των, ἀναγκάζονται νὰ πωλῶσι τὰς ἰδιοκτησίας των. Ταύτας δὲ ἀγοράζουσιν οἱ χριστιανοὶ καλλιεργηταὶ, οἵτινες ὡς τῆς ἐργατικῆς αὐτῶν ἕξεως καὶ ὡς ἐκ τῆς οἰ-