Ἐὰν ὅμως ἁρμονία μεταξὺ τῶν εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων δὲν ὑπάρξῃ ἑκάστη δὲ αὐτῶν ἐπιδιώκει ἴδια αὐτῆς συμφέροντα, εἰρηνοποίησις ἐν τῇ Ἀνατολῇ δὲν θέλει ἐπέλθει, καὶ δὲν εἶναι δύσκολον νὰ ἴδωμεν τινὰς μὲν τῶν δυνάμεων προστατευούσας τὰς χριστιανικὰς φυλὰς, τινὰς δὲ ὑποστηρίζουσας τοὺς ὀθωμανοὺς, ἐκ τούτου δὲ νὰ προβῇ ἡ ἀντιζηλία καὶ μέχρι κηρύξεως πολέμου εὐρωπαϊκοῦ, τοῦ ὁποίου ὅσον προφανῆ εἰσὶ τὰ προκύψοντα δεινὰ, τόσον ἄγνωστον πρέπει νὰ θεωρηθῇ τὸ ἀποτέλεσμα. Ὁπωσδήποτε καὶ διὰ τῆς περιπτώσεως ταύτης θέλει ἐπέλθει ἡ λύσις τοῦ ἀνατολικοῦ ζητήματος, ἀλλὰ μὲ ἀνεκτιμήτους θυσίας καὶ ἀνυπολογίστους ζημίας εἰς χρήματα καὶ αἵματα, ὧν τὴν πικρίαν ἐπὶ αἰῶνας θέλομεν αἰσθάνεσθαι ἅπαντες.
Οὐδέποτε ἐπαρουσιάσθη ἁρμοδιωτέρα περίστασις πρὸς λύσιν τοῦ ἀνατολικοῦ ζητήματος, οὔτε διὰ τὰς εὐρωπαϊκὰς δυνάμεις, οὔτε διὰ τὰς ὑποτελεῖς τῇ Τουρκίᾳ διαφόρους φυλὰς, διότι καὶ οἱ Τοῦρκοι οὐδέποτε παρέσχον τοσαύτας αἰτίας εἰς μὲν τὰς ὑποτελεῖς φυλὰς ν’ ἀποτεινάξωσι τὸν βάρβαρον καὶ ἐξευτελίζοντα αὐτὰς ὀθωμανικὸν ζυγὸν, εἰς δὲ τὰς εὐρωπαϊκὰς δυνάμεις νὰ ἐπεμβῶσι πρὸς σταθερὰν εἰρηνοποίησιν τῆς ἀνατολῆς.
Ἐν Ὑπάτῃ τὴν 31 Αὐγούστου 1876.
Δ. ΑΙΝΙΑΝ.
