Σελίδα:Περί νομίσματος και της κτητικής δυνάμεως των πολύτιμων μετάλλων κατά τους βυζαντινούς χρόνους.pdf/31

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα έχει εγκριθεί.
29

Τιθέμενοι κατὰ μέρος τὸ τελευταῖον τοῦτο φαινόμενον[1] καὶ περιοριζόμενοι εἰς τοὺς πρὸ τῆς α′ ἁλώσεως αἰῶνας, παρατηροῦμεν ὅτι ἡ κτητικὴ ἀξία τῶν πολυτίμων νομισμάτων ἐν Ἑσπερίᾳ ἦτο ἐπὶ Εἰκονομάχων, Μακεδόνων καὶ Κομνηνῶν 10 - 5 φορὰς ἀνωτέρα ἢ σήμερον.

Καὶ δὲν δυνάμεθα μὲν ν’ ἀξιώσωμεν ὅτι τὰ πράγματα εἶχον ἀκριβῶς οὕτω καὶ ἐν Βυζαντίῳ, διότι τὸ μέν, ὡς ἐκ τῆς ἐλλείψεως διεθνοῦς ἐμπορίας ἡ τιμὴ τῶν πολυτίμων μετάλλων ἐποίκιλλε κατὰ τοὺς μέσους χρόνους ἀπὸ χώρας εἰς χώραν,[2] τὸ δέ, ἡ πολὺ μεγαλυτέρα ἀνάπτυξης τῆς νομισματικῆς οἰκονομίας ἐν τῷ Βυζαντινῷ κράτει εἶχε φυσικῷ τῷ λόγῳ ἀντίκτυπον ἐπὶ τῆς ἀξίας τοῦ νομίσματος,[3] ἀλλ’ οὐχ ἧττον ἀναντίρρητον μένει ὅτι σχέσις τις τῶν τιμῶν τοῦ νομίσματος ἐν τοῖς διαφόροις εὐρωπαϊκοῖς κράτεσιν ἀδύνατον νὰ μὴ ὑπῆρχε, τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳ δὲν ἔλειπεν ἡ μεταξὺ Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως ἐμπορικὴ ἐπικοινωνία,[4] κατ’ ἀκολουθίαν δύναταί τις νὰ συμπεράνῃ ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ἐν τῇ λοιπῇ Εὐρώπῃ ὅτι ἡ κτητικὴ ἀξία τοῦ νομίσματος ἦτο πολὺ μεγαλυτέρα ἐν τῷ Βυζαντινῷ κράτει ἢ σήμερον.

β′) Ἄλλαι βυζαντιναὶ πηγαί.

Ἄλλας βυζαντινὰς πηγὰς πρὸς ἐκτίμησιν τῆς κτητικῆς ἀξίας τοῦ νομίσματος ἀποτελοῦσιν αἱ εἰδήσεις περὶ τοῦ τιμήματος ἀντικειμένων τινῶν ὡς καὶ αἱ πληροφορίαι περὶ τοῦ ποσοῦ τῆς περιουσίας ἢ τοῦ εἰσοδήματος ὅπερ ἤρκει ὅπως ἐν τῇ Ἑλληνικῇ αὐτοκρατορίᾳ λογίζηταί τις ὑπὸ τῶν συγχρόνων πλούσιος.

Είς ταῦτα ο A. Vogt, είς τῶν λίαν ευαρίθμων συγγραφέων οίτινες ἥψαντο τοῦ ημετέρου προβλήματος,[5] προσθέτει καὶ τὸν τόκον.


  1. Τοῦτο ὀφείλεται πιθανῶς εἰς τὴν ἐπικράτησιν τῆς νομισματικῆς οἰκονομίας, ἥτις ηὔξησε τὴν ζήτησιν τῶν πολυτίμων μετάλλων, εἰς τὰς σταυροφορίας, αἵτινες λόγῳ τῶν στρατιωτικῶν δαπανῶν καὶ ἰδίᾳ τῶν πρὸς ἐξαγορὰν αἰχμαλωτισθέντων σταυροφόρων λύτρων ἐπήνεγκεν μείωσιν τοῦ νομισματικοῦ ἀποθέματος τῆς Δύσεως πρὸς ὄφελος τῆς Ἀνατολῆς, κτλ.
  2. Πρβλ. Ν. Π. Γουναράκην, Περὶ μεταλλικοῦ νομίμου χρήματος, ἰδίᾳ δὲ περὶ διμεταλλισμοῦ (Ἀθῆναι, 1882), σελ. 98.
  3. Οὕτως ἡ διαφορὰ τῶν τιμῶν μεταξὺ Ἰταλίας καὶ κεντρῴας Εὐρώπης (αἱ ἔρευναι τοῦ Cibrario δεικνύουσιν ὅτι ἡ τιμὴ τοῦ σίτου ἦτο περίπου διπλασία ἐν τῇ πατρίδι του) ἀποδίδεται εἰς τὴν μεγαλυτέραν ἀνάπτυξιν τῆς νομισματικῆς οἰκονομίας ἐν τῇ ἰταλικῇ χερσονήσῳ.
  4. Βλ. ἐκτὸς τῶν γνωστῶν παλαιοτέρων συγγραφέων, ἰδίᾳ δὲ τοῦ Χέϋδ, A. Schaube, Handelsgeschichte der romanischen Völker des Mittelmeergebiets bis zum Ende der Kreuzzüge (Μόναχον, 1906) ἰδίᾳ σελ. 223 κἑξ.
  5. Βλ. Basile 1er, Παρίσιοι, 1908, σελ. 121 - 3.