Σελίδα:Περί νομίσματος και της κτητικής δυνάμεως των πολύτιμων μετάλλων κατά τους βυζαντινούς χρόνους.pdf/11

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα έχει εγκριθεί.
9

λαδὴ ἡ κυκλοφορία νομισμάτων ὅλως νενοθευμένων (ὑποχάλκων κἄ.). Ἐκ τούτων, ὡς εἱκός, ὀλίγα διεσώθησαν, ἀλλ’ ἡ διατάραξις ἣν ἐπήνεγκαν ἦτο μεγίστη. Ὁ κ. Σβορῶνος[1] φρονεῖ μάλιστα ὅτι διὰ τούτων ἐξηγοῦνται πολλαὶ δυσνόητοι ἢ ἀντιφερόμεναι εἰδήσεις.

β′) Ἀργυρᾶ, χάλκινα καὶ λογιστικὰ νομίσματα. – Ἀργυρᾶ νομίσματα ὑπῆρχον τὸ μιλιαρέσιον (12 μ. = 1 χρ.) καὶ τὸ κεράτιον [24 κ. = 1 χ.), χάλκινα δὲ ἡ φόλλις (ἀπὸ Βασιλείου τοῦ Β′ 144 φ. = 1 χρ.).[2]

Ἐκτὸς δὲ τῶν πραγματικῶν τούτων νομισμάτων ὑπῆρχον καὶ λογιστικά: ἡ λίτρα χρυσοῦ ἴση πρὸς 72 νομίσματα (1080 φράγκα), ἡ λίτρα ἀργύρου ἴση πρὸς 5 νομίσματα (75 φράγκα) καὶ τὸ κεντηνάριον ἰσούμενον πρὸς 100 λίτρας χρυσοῦ.[3]


  1. Προφορικὴ πληροφορία.
  2. Ἐρανιζόμεθα ἐκ τοῦ Hultsch, σελ. 348, τὸν ἐξῆς συγκριτικὸν πίνακα βυζαντινῶν καὶ γερμανικῶν νομισμάτων:
    σόλιδος 12 μάρκ. 69 φέννιγ
    τὸ μιλιαρέσιον 01 » 05 »
    φόλλις » 04,41 »
    τὸ δηνάριον » 00,2115 »
  3. Πάντα σχεδὸν τὰ ὀνόματα τῶν νομισμάτων παρήγοντο ἐκ τῶν λατινικῶν (miliaresium, follis, litra, centenarium κτλ.)· τὸ ὄνομα ὅμως τοῦ κυρίου νομίσματος (solidus) ἐξετοπίσθη ὑφ’ ἑλληνικῶν (βλ. ἀνωτ. σελ. 6). Ὁ δὲ κ. Σβορῶνος φρονεῖ (σελ. 352) ὅτι, κατὰ μίμησιν τῶν asperi nummi, ὡς ἐκάλουν οἱ λατῖνοι τὰ νεόκοπα, μὴ τριβέντα καὶ συνεπῶς τραχέα νομίσματα (ἐξ οὗ καὶ τὸ ἄσπρον: asper), ἐπλάσθησαν οἱ ὅροι τραχὺ νόμισμα καὶ ὁλότραχα νομίσματα.
    Ὡς οἱ Βυζαντινοὶ ἐμιμήθησαν τοὺς Ρωμαίους, οἱ Τοῦρκοι ἐμιμήθησαν τοὺς Βυζαντινούς· οὕτω παρέλαβον τὸ ἑλληνολατινικὸν ἄσπρον καὶ ἄλλην πολὺ γνωστοτέραν ἐν τῇ ἱστορίᾳ λέξιν: τὸ χαράτζι. Πράγματι τὸ νόμισμα ἐκαλεῖτο κοινῶς χαραγὴχάραγμα, ὁ δὲ δεύτερος οὗτος ὄρος μετέπεσεν εἰς τὴν ἔννοιαν φόρου εἰς νόμισμα (βλ. Mik. καὶ Mull., Acta et diplomta, τόμ. Ε′, σελ. 82)· ἐντεῦθεν τὸ βενετικὸν moneta caragii (Tafel καὶ Thomas, Urkunden τόμ. Β′, σελ. 238) καὶ τὸ μουσουλμανικὸν χαράτζι (πρβλ. Zach. v. Lingenthal, εν Zeitschrift der Savigny - Stiftung für Rechtsgeschichte. τόμ. IX, 1888, σελ. 267, σημ. 2).