καὶ μακρὰν τοῦ ἄκρου ῥύγχους, καὶ ὅτι, διὰ νὰ συλλάβῃ τὰ πρὸς τροφὴν, ἀναγκάζεται νὰ στραφῇ ἐπὶ τοῦ πλευροῦ ῆ καὶ ὕπτιος. Ο δὲ Πλίνιος, ἐκτὸς τοῦ ὅτι θέλει τὸ στόμα ὅπου καὶ ὁ Ἀριστοτέλης, τοῖς θέτει ἐπὶ τοῦ νώτου πτερύγιον ἀκανθωτὸν, ἰσχυρὸν, λέγει, ὅπλον, δι' οὗ πολεμοῦσι καὶ δαμάζουσι κροκοδείλους, ὃ δύνανται ὅμως νὰ συστέλλωσιν ὁσάκις θέλουσι νὰ καταστήσωσιν αὐτὸ ἀκίνδυνον, ὡς ὅταν φέρωσιν ἐπι τῶν νώτων ἄνθρωπον ἢ παιδίον.
Ἐν τούτοις τὸ περίεργον εἶναι, ὅτι τὰ δύω ταῦτα χαρακτηριστικὰ τῆς θέσεως τοῦ στόματος καὶ τοῦ πτερυγίου συνυπάρχουσι τῷ ὄντι εἴς τινα ἰχθὺν. Ἀλλὰ ποῖον εἶναι τὸ ἤπιον, τὸ τιθασσὸν, τὸ φιλάνθρωπον τοῦτο ζῶον; Τὶς ἤθελε τὸ πιστεύσει; ὁ Καρχαρίας![1]. Ὁ Καρχαρίας! ὁ ἀγριώτερος, ὁ θηριωδέστερος τῶν ἰχθύων! Ὁ Καρχαρίας! ὁ τρόμος τοῦ ναύτου, τῶν θαλασσῶν ὁ δόλιος καὶ αἱμοβόρος λῃστὴς, αὐτὸς ὅστις, ὡς ἡ γαλῆ τὸν μῦν, φονεύει μυριάκις εἰς ἀποτρόπαια παίγνια διὰ τοῦ τρόμου τὸ θῦμά του, πρὶν τὸ φονεύσῃ διὰ τῶν μιαιφόνων ὀδόντων του!
Ἰδοὺ ὁ δελφὶς τῶν ἀρχαίων, ἰδοὺ τὸ ζῶον, περὶ οὗ ὁ Ὁππιανὸς, ἀφ' οὗ τὸ περιγράφει τοσοῦτον ἀκριβῶς ὤστε, εἶναι ἀδύνατον νὰ μὴν ἀναγνωρίσῃ πᾶς τις τὸν καρχαρίαν, διηγεῖται, ὅτι ἐξέρχεται τῆς θαλάσσης ὅταν ἀκούῃ τοὺς ποιμενικοὺς αὐλοὺς, καὶ συνοδεύει τὰ ἀθῶα ποίμνια, καὶ συναναπαύεται μετ' αὐτῶν ὑπὸ τὰς τερπνὰς σκιὰς τῶν δασῶν! (Ἀλιευτικ. Α'.)
Ἀλλ' ἂς ἀφήσωμεν πάσας ταύτας τὰς παραδόξους ἀπάτας, καὶ ἂς ἰδῶμεν τί εἶναι ἀληθῶς ὁ δελφίς.
Τὸ ζῶον τοῦτο, ὡς ὅλα τὰ κήτη, ζῇ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἀγεληδόν. Εἶναι δὲ ζωηρὸν καὶ εὔρωστον, καὶ τόσον ἀδηφάγον καὶ λαίμαργον, ὥστε καταπίνει εὐκόλως πᾶν δέλεαρ ῥιπτόμενον πρὸς αὐτό. Κολυμβᾷ δὲ παραδόξως, ὅταν μάλιστα ἔχῃ μεγάλας ἀποστάσεις νὰ διανύσῃ, συστελλόμενον μὲν εἰς ἡμικύκλιον, διαστελλόμενον δὲ μεθ' ὁρμῆς πάλιν ἀλλεπαλλήλως· διὰ τοῦτο, ὅταν εἶναι παρὰ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης, ἡ ῥάχις του ἀλληλοδιαδόχως κρύπτεται καὶ φαίνεται πὰλιν. Ἡ μόνη του δὲ ἐνασχόλησις εἶναι νὰ διώκῃ τοὺς μικροὺς ἰχθῦς, οἷον τριχίας. ἀφύας, σκόμβρους, καὶ αὐτὰς τὰς συνοδίας τῶν θύννων, ἐπ' ἐλπίδι τοῦ νὰ συλλάβῃ, τοὺς μικροτέρους αὺτῶν. Ἀλλ' ὅλοι οἱ ἰχθῦς οὗτοι, ἂν δὲν συλληφθῶσιν ἐξαίφνης, διαφεύγουσιν εὐκόλως τὸν κίνδυνον, διότι ὁ δελφὶς, ἔχων ἀκινήτους τοὺς τοῦ τραχήλου σπονδύλους, καὶ τὴν κεφαλὴν συμφυῆ μὲ τὸ σῶμα, δὲν δύναται νὰ στρέψῃ αὐτὴν πρὸς τὰ πλάγια, χωρὶς νὰ στρέψῃ ὅλον τὸ σῶμα ὁμοῦ, καὶ ἡ βραδύτης τῶν κινήσεών του τούτων, δίδει καιρὸν εἰς τοὺς διωκομὲνους νὰ φύγωσιν.
Ὁ δελφὶς ἔχει μέγαν ὄγκον ἐγκεφάλου. Περιορίζεται ὅμως ὁ νοῦς του εἰς μόνην τὴν ἐκπλήρωσιν τῶν φυσικῶν ἀναγκῶν του, τῆς τροφῆς, ἀναπαύσεως καὶ παραγωγῆς. Ἄλλως τε παρακολουθεῖ τὰ πλοῖα, παίζει καὶ σκιρτᾷ παρὰ τὰ πλευρὰ αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἴχνη αὐτῶν, καὶ οὔτε ἡ παρουσία τοῦ πληρώματος, οὔτε ἡ ὄψις τῶν ἱστίων, οὔτε ὁ θόρυβος ὁ ἐπὶ τοῦ καταστρώματος τοὺς τρομάζει. Ἐνίοτέ τινες, ἐν τῇ ταχύτητι τῶν κινήσεών των, εἰσπηδοῦσιν εἰς τὰ πλοῖα, ἀλλ' ἐξ εὐηθείας τοῦτο, οὐχι ἐκ προθέσεως. Τῶν νεωτέρων τὸ κρέας τρώγεται, καὶ εἰς τὰ μεσημβρινὰ τῆς Γαλλίας μάλιστα κατασκευάζονται ἐξ αὐτοῦ ἀλλᾶντες (λουκάνικα) ἐξαίρετοι. Ὡς ὅλα τὰ κήτη, ἔχουσι καὶ αὐτοὶ λίπος, ἔλαιον ὅμως πολλὰ ὀλίγον περιέχουσι, δι' ὃ καὶ δὲν γίνεται ἰδιαιτέρα ἁλιεία αὐτῶν. Τοὺς φοβοῦνται δὲ πολὺ οἱ ἂλιεῖς, διότι σχίζουσι τὰ δίκτυα διὰ τῶν ὀδόντων των, εἴτε διὰ νὰ διαφύγωσιν ἂν συλλῃφθῶσιν, ἢ διὰ νὰ φάγωσι τοὺς συλληφθέντας ἰχθῦς.
Ἀπαντᾶται δὲ εἰς τὰς βορείους θαλάσσας, καὶ εἰς αὐτὴν τὴν μεσόγειον ἡ δελφινοφώκη (delphinus tursio), ἡ καὶ φυσητὴρ λεγομένη, τὸ αὐτὸ χρῶμα ἔχουσα, μῆκος δὲ πολλάκις δεκαπέντε ποδῶν καὶ ἐπέκεινα, βραχὺ δὲ ῥύγχος καὶ εὐρὺ καὶ πεπλατυμμένον, ἔχον εἰκοσιένα. ἢ εἰκοσιπέντε κωνικοὺς καὶ πολλάκις ἀμβλεῖς ὀδόντας ἐκατέρωθεν ἐκάστης σιαγόνος.
Ἠξεύρετε τὶ ἦτον ὁ ὄρυξ, τὸ θαλάσσιον τέρας τῶν ἀρχαίων, τοῦ μεσαιῶνος ἡ ὄρκα, ἥτις εἰς ἀμφοτέρας τὰς ἐποχὰς ἠγάπα νὰ τρώγῃ νέας ἡγεμονίδας, καὶ εἰς ἀμφοτέρας ἔσχε τὸ αὐτὸ τέλος; Δὲν θὰ διηγηθῶ τὴν ὄρκαν τοῦ Μαινομένου Ὀρλάνδου καὶ τῆς ὡραίας Ἀγγελικῆς, διότι μόλις οἱ ὡραῖοι στίχοι τοῦ Ἀριόστου καθιστῶσι τὸ ἀνέκδοτον φορητόν· προτιμῶ δὲ ν'ἀναφέρω τῆς Ἀνδρομέδας τὸ θαλάσσιον τέρας, διότι εἶναι ἱστορικὸν, καθ' ὃν τρόπον τὰ πλεῖστα τῶν συγχρόνων του Ἑλληνικῶν συμβάντων.
Ἦτον λοιπὸν ἕνα καιρὸν εἰς τὴν Αἰθιοπίαν βασιλεὺς ὀνομαζόμενος Κηφεὺς, καὶ βασίλισσα καλουμένη Κασσιόπη ἢ Κασσιόπεια. Τὸ ἀγαθὸν τοῦτο βασιλικὸν ζεῦγος ἦτον ἀναμφιβόλως κοράκων μελάντερον, ὡς ὅλοι των οἱ ὑπήκοοι, ἀλλὰ τοῦτο δὲν τοὺς ἐκώλυε νὰ ἔχωσι θυγατέρα λευκοτέραν περιστερᾶς, ὀνομαζομένην Ἀνδρομέδαν. Ἦτον δὲ καὶ φρόνιμος ἐνταυτῷ καὶ ὡραία, ἐντέλεια γυναικὸς ἐν γένει, ἂν σπέρμα ματαιοφροσύνης δὲν εἶχεν ἀναφυῇ εἰς τὴν καρδίαν της, καὶ ἀναπτυχθὲν δὲν τῇ εἶχεν ἀνατρέψει τὴν κεφαλήν. Ἐν τῇ αὐθάδει αὐταρεσκείᾳ της παρέβαλεν ἐαυτὴν πρὸς τὴν Ἥραν, καὶ ἡ μήτηρ αὐτῆς, ἔτι ματαιοτέρα, ἔλεγεν, ὅτι μετὰ τῆς θυγατρός της αἱ δύω ὁμοῦ ἀποτελοῦσι ζεῦγος θελκτικώτερον τῶν Νηρηΐδων πολύ. Καὶ αὐτὴ δὲ, εἰ καὶ μελάγχρους, διισχυρίζετο ὅμως εἰς τοὺς αὐλικούς της, ὅτι ἦτον ἀναμφισβητήτως ὡραιοτέρα τῆς Ἥρας.
Ἡ δὲ γυνὴ τοῦ πατρὸς ἀνδρῶν τε θεῶν τε, διὰ μὲν τὰς ἀπρεπεῖς τῆς μητρὸς καυχήσεις ἐγέλασεν, ἀλλὰ τῆς θυγατρὸς αἱ ἀξιώσεις τὴν παρώργισαν, καὶ ἀπεφάσισε νὰ ἐκδικήσῃ κατ' αὐτῆς τὴν προσβεβλημένην φιλοτιμίαν της. Συνοδίᾳ τῶν Νηρηΐδων λοιπὸν ἦλθε πρὸς τὸν Ποσειδῶνα, καὶ ἀνἐθεσεν εἰς αὐτὸν τὴν ἐκδἰκησίν της. Ὁ δ' ἐνοσίχθων ἔπεμψεν ἀμέσως ἓν θαλάσσιον τέρας, ἕνα ὄρυκα, ὅστις κατηφάνισε τὴν Αἰθιοπίαν, κατέφαγε γραίας καὶ παιδία ὅσα ὠρέ-
- ↑ Τὸ Σκυλόψαρον.
