τοῦ θρόνου τὸν πρώην Βελλᾶς· ἀλλὰ μετ’ οὐ πολύ ἐγένετο ἔκπτωτος ὑπὸ τῆς μεγάλης ἐκκλησίας τῆς ἀρχιερωσύνης, διότι ἀπεδείχθη ἐπαμφοτερίζων τοῖς δόγμασιν. Εἰς ἐσχάτην περιπεσὼν πενίαν περιήρχετο τῇδε κακεῖσε τὴν ἰατρικὴν μετερχόμενος, καὶ τὰ πρὸς λιτὸν βίον συντελοῦντα μόλις ποριζόμενος. Ἐλθὼν δ’ ἐπὶ τέλους εἰς Ἀθήνας ἡσύχασε διδάσκων τοὺς προσερχομένους, μεταξὺ τῶν ὁποίων μνημονεύεται καὶ Νεκτάριος ὁ Σιναΐτης, ὅστις τὴν Πελοπόννησον καὶ Ἀττικὴν περιερχόμενος, χάριν ὑποθέσεων τοῦ Σινᾶ, ἠκροάσατο ἐν Ἀθήναις τῶν φιλοσοφικῶν μαθημάτων παρὰ Κορυδαλλεῖ (1645). Ὁ Θεόφιλος λῃστευθεὶς ὕστερον ὑπὸ κακούργων καὶ πάντων ἀπεκδυθεὶς, ἐκ λύπης ἀκατασχέτου ὑποπεσὼν εἰς δεινὴν μελαγχολίαν ἐξεμέτρησε τὸ ζῇν μετὰ τὸ 1645[1].
Ὁ Κορυδαλλεὺς, ἀσχέτως τῶν θρησκευτικῶν φρονημάτων αὐτοῦ, ὑπῆρξεν ὁ πρῶτος εἰσαγαγὼν ἐν Ἑλλάδι τὰς νεωτέρας φιλοσοφικὰς ἐρεύνας, καὶ πολὺ ὠφέλησε διὰ τῆς διδασκαλίας τὴν πατρίδα· ὅθεν δικαίως ἐπέσυρε τὸν ἔπαινον πολλῶν, καὶ ἰδίᾳ Εὐγενίου τοῦ Βουλγάρεως λέγοντος περὶ αὐτοῦ ἐν τῇ Λογικῇ, «οὐκ ἀμυδρὸν φιλοσοφίας φῶς ἐν τοῖς ἡμετέροις ἀπέστιλβε.» Ταὐτὰ ἐπαναλαμβάνει καὶ ὁ συμπατριώτης του Κοδρικὰς ἐν τῇ περὶ Γλώσσης Μελέτῃ, πρὸς δὲ καὶ Προκόπιος ὁ Μοσχοπολίτης ἐγκωμιάζει τὸν Κορυδαλλέα.
Μαθηταὶ αὐτοῦ ἐγένοντο πολλοὶ τῶν τότε περιφανῶν, ἐν οἷς μνημονεύονται Μελέτιος Συρίγος, Διονύσιος μητροπολίτης Ναυπλίου, Νεκτάριος ὁ πατριάρχης Ἱεροσολύμων, Ἰωάννης ὁ Καρυοφύλλης, Γερμανὸς ὁ Λοκρὸς, καὶ Θεοφάνης Ξενάκιος ὁ μητροπολίτης Φιλαδελφείας.
Ἔγραψε πολλὰ ἐξ ὧν τινα μὲν τύποις ἐξεδόθησαν, ἄλλα δὲ ἀνέκδοτα παρὰ διαφόροις κατάκεινται.
—Περὶ ἐπιστολικῶν τύπων. (Τὸ συνταγμάτιον τοῦτο ἐπὶ δύο αἰῶνας ἐχρησίμευσεν ὡς κανὼν ἐπιστολογραφίας, αἱ δ’ ἐν αὐτῷ ἐπιστολαὶ, κατὰ τὰς ἐκδόσεις αὐξομειούμεναι, ὡς ὑπόδειγμα ἐπιστολικῆς κοινολογίας. Ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Λονδίνῳ τῷ 1624 ὑπὸ Νικοδήμου Μεταξᾶ, προσφωνήσαντος τὴν ἔκδοσιν τῷ συγγραφεῖ· ἀνετυπώθη δ’ ὕστερον ἐν Μοσχοπόλει, καὶ πολλάκις ἐν Βενετίᾳ καὶ ἀλλαχοῦ. Ἐξ αὐτοψίας γνωρίζω τὴν ἐν ἔτει 1786 ὑπὸ Κυπριανοῦ τοῦ Κυπρίου ἐν Βενετίᾳ γενομένην, ἥτις περιέχει τὰς ἑξῆς ἐπιστολάς. ά) Θεοφίλου τοῦ Κορυδαλλέως πέντε ἐξ Ἀθηνῶν καὶ Ζακύνθου (1616—21)
- ↑ Δοσιθέου, περὶ τῶν ἐν Ἱεροσολύμοις πατριαρχευσάντων, σελ. 1171—2. —Κωνσταντίου, ὑπόμνημα περὶ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει πατριαρχιχῆς σχολῆς, — Papadopoli, Histor. Gymn, Patavini. —Ὁ τελευταῖος ἡμαρτημένως τίθησιν ἐν ἔτει 1626 τὴν τελευτὴν τοῦ Καρυδαλλέως, ὃν κατὰ λάθος Νικηφόρον ὀνομάζει.
