Τότε πιθανῶς μετέτρεψε τὸ πρῶτον ὄνομά του ὁ Γεμιστὸς εἰς τὸ τοῦ Πλήθωνος, ὡς μᾶλλον ὁμοιάζον τῷ Πλάτωνι. Ἡ ἀλλαγὴ αὕτη τοῦ ὀνόματος ἐθεωρήθη ὑπὸ τῶν χριστιανῶν ὡς πρῶτον βῆμα πρὸς τὸν ἐθνισμόν[1]. Ὑπόνοιαι πρὸ πολλοῦ εἶχον ἐγερθῆ περὶ τῶν εἰδωλολατρικῶν φρονημάτων τοῦ Γεμιστοῦ, ἀφοῦ ἄλλως τε καὶ ἦτο γνωστὸν, ὅτι συνέγραφε βιβλίον προτιθέμενον τὴν ἀνατροπὴν τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ τὴν ἐπάνοδον τῆς εἰδωλολατρείας. Ἐὰν πιστεύσωμεν τὸν παράφορον Τραπεζούντιον ἐν Φλωρεντίᾳ ἤδη ὁ Πλήθων διεκήρυξε τὸ τολμηρὸν σχέδιόν του περὶ πολινορθώσεως τῶν θεῶν τῆς ἀρχαιότητος[2].
Μετὰ τὴν λῆξιν τῆς συνόδου ὁ Πλήθων ἐπανέστρεψεν εἰς Σπάρτην, ὅπου τὸν ἐπεσκέφθη τῷ 1441 ὁ περιφανὴς Φραγκίσκος Φίλελφος, γέροντα ἤδη καὶ περί τινα ἀρχὴν ἀπησχολημένον[3].
Ἐκεῖ ἐπεξειργάσθη τὸ περὶ Νόμων σύγγραμμά του, ὅπερ τοσαύτην ἔμελλε νὰ διεγείρῃ ταραχὴν, καὶ ἀνάξιον ὑποστῇ τύχην. Γεώργιος ὁ Σχολάριος προγνωρίζων τὴν συγγραφὴν, καὶ ὡσεὶ θέλων ν’ ἀναγκάσῃ τὸν Πλήθωνα νὰ ἐκφράσῃ δημοσίᾳ τὰς μυστηριωδῶς θρυλλουμένας ἰδέας του, ἔγραψε κατὰ τοῦ Πλάτωνος καὶ ὑπὲρ τοῦ Ἀριστοτέλους· ὁ Πλήθων ἀπήντησε, καὶ σπουδαία συζήτησις ἠνοίχθη μεταξὺ τῶν προμάχων τῶν δύο διαμαχομένων φιλοσοφικῶν σχολῶν· ἐπὶ τέλους ὁ Σχολάριος, ὡσεὶ θέλων νὰ προλάβῃ τὴν δημοσίευσιν του ἐπιφόβου ἐκείνου συγγράμματος, ἔγραψεν αὐτῷ ἀπειλητικῶς· «Ἀλλ’ εἴ τινες νῦν τὰ σαπρὰ Ἑλλήνων ἀνανεοῖεν ληρήματα, τούτοις φασὶν ἐν ἀσυγγνώστῳ καλινδεῖσθαι τῷ ψεύδει. Μετὰ γὰρ τὴν λαμπρὰν τῆς μοναρχίας ἀπόδειξιν, ἢν ἐκεῖνοι μὲν, ταῖς εἰσαγωγαῖς τῶν ψευδωνύμων ἀναιροῦντες θεῶν, τοῖς λόγοις μόνοις ἐτίμων, ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ συμφυὴς καὶ οὐσιώ-
- ↑ «Plethonem quasi Platonem». Ficinus, αὐτ. —Ὁ Καμαριώτης λέγει, ὅτι, ὑπὸ τῶν δαιμόνων ἐδιδάχθη ὁ Γεμιστὸς νὰ προσλάβῃ τὸ ἐθνικὸν ἐκεῖνο ὄνομα· «ὑφ’ ὦν, ὡς εἰκὸς, καὶ Πλήθων ἑλληνικώτερον δῆθεν ἐκ Γεμιστοῦ τὴν ἀρχὴν· ὀνομασθῆναι δεδίδακται».—Μανουὴλ δὲ ὁ ῥήτωρ «ὡς τῇ τοῦ Πλάτωνος λογικευθεὶς ἤδη ψυχῇ, καὶ ἀντὶ Γεμιστοῦ Πλήθωνα ἑαυτὸν κεκληκώς». Καὶ Γεώργιος Τραπεζούντιος. «Is vulgo Gemistus a se ipso Plethon est agnominatus... credo, ut se facile de cuclo lapsum crederemus, et citius doctrinam et lcgem ejus susciperemus». (Comparatio Plat. et Aristot.).
- ↑ «Audivi ego ipsum Florentiae asserentcm unam eamdcmquc religionem uno animo, una mente, una praedicatione, universum orbem paucis post annis esse susccpturum; Cumque rogassem, Christiane au Marchumeti? Neutram, inquit, sed non a gcntilitate differentem», (αὐτόθι).
- ↑ «Est enim admodum senex, quinquc magistratum genit».
