Κυριακῷ[1], τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ μνημονευομένῃ ὑπὸ τοῦ Ἄγγλου ἐπισκέπτου, ὅν κατέστησεν εἰς ἡμᾶς γνωστὸν νεωστὶ ὁ κ. Mills, καὶ ἥτις προηγήθη τῆς Παναγίας τῶν Ἀγγέλων (S. Maria degli Angeli) τῆς ἐν ταῖς Θέρμαις τοῦ Διοκλητιανοῦ. Ἐν τοῖς Ἀπομνημονεύμασι τοῦ Πίου Β΄[2] ἔχομεν ἐνδιαφέρουσαν περιγραφὴν τῆς ἱκέτιδος βασιλίσσης ἐπ’ εὐκαιρίᾳ τῆς πρώτης ἀκροάσεως αὐτῆς παρὰ τῷ πάπᾳ. Ἑφαίνετο ἔχουσα ἡλικίαν εἴκοσι καὶ τεσσάρων ἐτῶν, εἶχε μέτριον ἀνάστημα, ἦτο ἐνδεδυμένη περιβολὴν φραγκικὴν, οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῆς ἔλαμπον φλογώδεις καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῆς ὡμοίαζε πρὸς χείμαρρον. Ἀλλὰ φαίνεται ὅμως, ὅτι ὁ ἅγιος πατὴρ ὑπερέβαλε πιθανῶς τὰ τῆς πολυρρημοσύνης αὐτῆς ἕνεκα τοῦ λόγου, ὅτι ἡ Καρλόττα ἐλάλει γλῶσσαν, ἥτις δὲν ἦτο ἡ ἰδία ἑαυτῆς. Καὶ δὴ περὶ τὸ τέλος τοῦ βίου, καίτοι ἠδύνατο νά γράψῃ τὴν γαλλικὴν, τὴν ἰταλικὴν καὶ ἴσως τὴν λατινικὴν, ἠδυνάτει νά ὁμιλῇ τὴν γαλλικὴν καὶ μετεχειρίζετο πάντοτε τὴν γλῶσσαν τῆς μητρὸς, τὴν ἑλληνικὴν. Πράγματι δ’ ἐν ταῖς σπουδαιοτάταις ὑποθέσεσι τοῦ βίου κατέφυγεν εἰς διερμηνέα, ὅςτις πρὸς ἔκπληξιν ἡμῶν εὑρίσκεται ὢν Ἄγγλος τὴν καταγωγὴν. Δὲν εἶνε δὲ αὕτη, φοβοῦμαι, ἡ τελευταία περίπτωσις, καθ’ ἣν συνθῆκαι ἀναφερόμεναι εἰς τὸ ἀνατολικὸν ζήτημα διεπραγματεύθησαν ὑπὸ προςώπων ἀτελῶς γινωσκόντων τὴν γλῶσσαν, ἐν ᾗ ἐγίνοντο αἱ διαπραγματεύσεις. Ἡ βασίλισσα ἠσπάσθη ταπεινῶς τὸν πόδα τοῦ πάπα, καὶ τὴν ὑστεραίαν ἀπηύθυνεν εἰς αὐτὸν παρεσκευασμένον λόγον δια μέσου διερμηνέως. Ἤρχισεν ἀπαγγέλλουσα τετριμμένον στίχον τῆς Αἰνειάδος, ὅςτις ἀναμφιβόλως ἐγαργάλισε τὸν οὐρανίσκον τοῦ πρὸ αὐτῆς ἱσταμένου καὶ περὶ τὰ κλασικὰ γράμματα πεπαιδευμένου Αἰνείου Σιλβίου, τοῦ πάπα. Ὁ πρῶτός μου σύζυγος, εἶπεν, ἀπέθανεν· ὁ δεύτερός μου πολιορκεῖται, ἀγνοῶ δὲ ἂν ζῇ ἢ ἀπέθανεν. Ἡ Κερύνεια εἶνε τὸ μόνον ἡμῶν ἄσυλον· κατὰ τὸν πρὸς τὰ ἐνταῦθα πλοῦν μ’ ἐλῄστευσαν οἱ Βενετοί.
- ↑ Ἡ διαμονὴ αὐτῆς ἐν Ῥώμῃ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ ταύτῃ δύναται νὰ χρονολογηθῇ κατὰ προςέγγισιν ἐκ δύο ἐπιστολῶν, ἃς ἔγραψεν ἐν ταύτῃ τῇ πόλει τῇ 23 Ὀκτωβρίου καὶ τῇ 5 Νοεμβρίου (Mon. Patr, Script. Τόμ. Β΄ σ. 115. Mas Latrie Histoire de l’ île de Chypre Τόμ. Γ΄ σ. 114).
- ↑ Pii II Commentrarii ἐκδ. 1614 σ. 179.
