τῶν διηγήσεων τῶν ἀνθρώπων περί τινων περιστατικῶν κατὰ τὴν κατάληψιν τῆς Θάσου ὑπὸ τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ.
Τὸν κατάπλουν τοῦ στόλου εἰς τὸν Λιμένα ἀντελήφθησαν οἱ ἄνθρωποι μόνον κατ’ αὐτὴν τὴν στιγμὴν τῆς ἐμφανίσεώς του ἐντὸς τοῦ μικροῦ ὅρμου, διότι τὴν θέαν πρὸς τὴν ἀνοικτὴν θάλασσαν κρύπτει ἡ ἐξ ἀνατολῶν περιβάλλουσα αὐτὸν λοφοσειρά. Ἀλλὰ πολλὴν ὥραν πρωτίτερα κατέπληττε τοὺς ἀνθρώπους πλῆθος φυγάδων κατερχομένων ἐκ τῆς ἀτραποῦ τοῦ βουνοῦ μὲ βίαν καὶ ὁρμὴν καὶ σπευδόντων εἰς τὸν Λιμένα μετ’ ἀγωνίας, ὡς νὰ ἔφευγον ἀπὸ σεισμοπλήκτου χώρας. Ἦσαν ὅλοι κατερρακωμένοι, χλωμοί, ἐξαδυνατισμένοι προφανῶς ἐκ μακρᾶς ἀσιτίας. Ἦσαν οἱ δυστυχεῖς, οἱ ὁποῖοι ἑβδομάδας καὶ μῆνας διῃτῶντο εἰς ὄρη καὶ σπήλαια, διαφεύγοντες τὴν καταδίωξιν τῶν Τούρκων πρὸς ἐξαναγκασμὸν εἰς τὴν στρατιωτικὴν θητείαν. Ἐφαίνετο ὡς ἐὰν ἡ μακρὰ ταλαιπωρία καὶ ἀσιτία ἔφερεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἀπελπιστικὴν ἀνάγκην νὰ ῥιφθῶσι μόνοι εἰς τὰς χεῖρας τῶν τυράννων διὰ ν’ ἀποφύγουν τὸν ἐκ τῆς πείνης σκληρὸν θάνατον. Εὐτυχῶς οἱ δύστηνοι ἄνθρωποι ἦσαν αὐτοὶ οἱ εὐαγγελιζόμενοι τὴν μεγάλην ἐθνικὴν χαρὰν εἰς τοὺς περιδεεῖς καὶ παντελῶς ἀγνῶτας τῶν πρώτων ἐθνικῶν ἐπιτυχιῶν κατοίκους τοῦ Λιμένος. Ἐκ τῶν κρησφυγέτων, ἐκ τῶν σπηλαίων των εἶχον ἰδῇ μακρόθεν ἐκ τῶν βουνῶν τὸν ἑλληνικὸν στόλον καταπλέοντα ἐκ τῆς περὶ τὴν ἀπέναντι Σαμοθρᾴκην θαλάσσης καὶ βέβαιοι πλέον περὶ τῆς σωτηρίας των ἔσπευδον οἰκτροὶ τὴν ὄψιν, ἀλλὰ ἄφοβοι τὴν ψυχὴν πρὸς τοὺς τυράννους των διὰ νὰ δεχθῶσι τοὺς σωτῆράς των.
Ἡ κατάληψις τῆς νήσου ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸν στρατὸν δὲν προεκάλεσε καμμίαν αἱματοχυσίαν. Οἱ ὀλίγοι Τοῦρκοι ἔνοπλοι δὲν ἐσκέφθησαν διόλου περὶ ἀντιστάσεως. Ἐννοεῖται ὅτι καὶ οὐδὲν κακὸν ἔπαθον παραδοθέντες ἀμέσως. Πρῶτος Διοικητὴς τῆς νήσου ἐτάχθη ὁ ἀξιωματικὸς τοῦ ναυτικοῦ κ. Κωνστ. Μελᾶς, ὅστις μετὰ θερμοῦ ἐνθουσιασμοῦ καὶ ἄκρας δραστηριότητος ἀνέλαβε τὸ ἔργον του. Περιηγήθη ἀμέσως τὰ χωρία, ἐξάπτων πανταχοῦ τὸ φρόνημα, προτρέπων, διδάσκων, διοργανῶν. Πόσον ποικίλη ἦτο ἡ ἐνέργειά του δεικνύει ἡ φροντίς του νὰ ὀργανώσῃ ἀμέσως τὰς πρώτας ἡμέρας εἰς τὸν Λιμένα ἐκ
