γοντος την χρήσιν της αντιφώνου ψαλμωδίας εν τη Εκκλησία Καισαρείας, μη ούσης εν χρήσει επι των ημερών του ιερού Γρηγορίου εν Νεοκαισαρεία. Εν επιστολή δε προς τους Νεοκαισαρείς ο Μ. Βασίλειος oιονεί απολογούμενος ερμηνεύει ότι η αντίφωνος ψαλμωδία, η εισαχθείσα κατά διάταξιν αυτού, προ πολλού εισήχθη εις πολλάς Εκκλησίας.
Τα πρώτα χριστιανικά άσματα.
Κατά τους πρώτους του Χριστιανισμού αιώνας ως ύμνοι εν τη ψαλμωδία προς υμνολογίαν της αγίας Τριάδος, του Σωτήρος Χριστού, της Θεοτόκου και των εις δόξαν Χριστού μαρτυρησάντων αγίων ανδρών, εχρησίμευον oι ψαλμοί (ως υπό του Προφητάνακτος εμμελώς δια του ψαλτηρίου και της κιθάρας ψαλλόμενοι) της Π. Διαθήκης, oι αναγγέλλοντες την έλευσιν και τας χάριτας του Σωτήρος Χριστού, και ιδία ο ργ΄ ψαλμός ο και Προοιμιακός ως ων προοίμιον του εσπερινού, εν τοις Αποστολικοίς δε Κανόσι και Φωταγωγικόν Άσμα καλούμενος, ο ρλδ' και ρλε' Πολυέλεοι ή Πολυέλαιοι καλούμενοι διά το πολλάκις εν αυτοίς προσαδόμενον το Ακροοτελεύτιον «ότι εις τον αιώνα το έλεος αυτού», ή κατ’ άλλους, διά την γινομένην εν τω ψάλλεσθαι αυτούς φωταψίαν, αναπτομένου του πολυελαίου ήτοι του πολυκηρίου, ο ρμ' ψαλμός Κύριε εκέκραξα και ο ρμη'. Πλην των του Δαβίδ ψαλμών έψαλλεν η Εκκλησία και τας ενέα ωδάς της Γραφής, τας ευρισκομένας εις τα αρχαιότατα ψαλτήρια μετά τους ψαλμούς, άμα δε και ιδιαιτέρους ύμνους συντασσομένους παρά των πρώτων χριστιανών, μη σωζομένους δε ως αναμφιβόλως καταατραφέντας κατά τους χρόνονς των διωγμών, οίτινες εκαλούντο ωδαί πνευματικαι πρός διάκρισιν των εθνικών ελληνικών ωδών. Εκ των πρώτων χριστιανικών ύμνων είναι και οι εξής:
