ληνιστί, και επί πάσι τούτοις αι δέσποιναι και αι θεραπαινίδες αυτών. Διά τούτο ουδέν το άπορον ότι ο Απόστολος Παύλος γράφων και προς Ρωμαίoυς επιστολήν δεν συνέταξε ταύτην εν τη λατινική γλώσση, αλλ’εν τη ελληνική.
Η επιρροή δε της ελληνικής μουσικής επί της των Ρωμαίων υπήρχε προ της του Χρστού Γεννήσεως, ως αποδεικνύεται εξ ιστορικών μαρτυριών. Ο ύπατος Μάνλιος Καπιτωλίνος (250 π.Χ ) ίνα εορτάση επισήμως τας κατά των Γαλατών νίκας αυτού προσκαλεί εξ Ελλάδος τους επιφάνεστέρους μουσικούς. Κατά την ίδρυσιν της Εκκλησίαs, ότε oι Ρωμαίοι διετέλουν το ισχυρότερον κράτος εν τω κόσμω, είχον επίσης οι Έλληνες μουσικοί μεγάλην σημασίαν εν Ρώμη. Επί της βασιλείας του Αυγούστου (64 π.Χ.) η Ρώμη ενθέρμως επροστάτευσε την ελληνικήν μουσικήν. Ο Τιβέριος (42 π.Χ.-37 μ.Χ.) μετά ιδιαιτέρας επιμελείας ενησχολείτο περί την ελληνικήν μουσικήν, και ο διάδοχος αυτού Καλλιγούλας (37-41 μ.Χ.) και ο Κλαύδιος, κατά τας επισημοτέρας εορτάς προσεκάλουν μουσικούς εξ Ελλάδος και δαψιλώς αντήμειβον αυτούς. Ο αυτοκράτωρ Νέρων (54-68 μ.Χ.), καλός μουσικός και αοιδός, εδείκνυε μεγάλην κλίσιν προς την ελληνικήν μουσικήν και ουχ άπαξ παρίστατο εν πάσι τοις δημοσίοις αγώσιν. Εκ των ανωτέρω εξάγεται ότι οι Ρωμαίοι κατά την ίδρυσιν της Εκκλησίας όσον αφορά την μουσικήν αυτών αμέσως τε και εμμέσως εξηρτώντο από της Ελλάδος, ήτις ήτο το αληθές βασίλειον της μουσικής τέχνης. Συμπεραίνοντες δε λέγομεν ότι η εις την αρχέγονον χριστιανικήν Εκκλησίαν εισαχθείσα μουσική δεν ήτο ούτε εβραϊκής, ούτε ρωμαϊκής, αλλ’ ελληνικης καταγωγής.
