ἀναγκαῖα εἰς σύγγραμμα εἰς οὗ τὴν σύνταξιν εἶχεν ἐπιδοθῇ ἐν Ὀδησσῷ, θεωρῶν αὐτὸ ἀναγκαῖον εἰς τὴν νεολαίαν τῆς ἀναγεννηθείσης Ἑλλάδος. Ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς συνεντεύξεως ταύτης ἀπῆλθεν ἐν ἀπογοητεύσει· διότι ὁ νέος κυβερνήτης, παρεξηγῶν πιθανῶς τὴν πρόθεσίν του. καὶ ὑπολαμβάνων ὅτι ἦλθε ἵνα θέσιν ἐπιδιώξῃ, τῷ εἶπεν ὅτι δὲν βλέπει διατὶ νὰ θέλῃ νὰ κατέλθῃ εἰς τὴν Ἑλλάδα, ἐν ᾧ αὐτὸς ἦτον Κωνσταντινουπολίτης!
Οὐχ ἧττον κατῆλθεν ἅμα ἠδυνήθη, ἀλλ’ οὔτε ὑπὸ τοῦ Κυβερνήτου, οὔτε ὑπὸ τῶν μετὰ ταῦτα ἀρχῶν ἐζήτησεν ἡ ἔλαβέ ποτε θέσιν, λέγων ὅτι θεωρεῖ ἑαυτὸν εὐδαίμονα διότι συνετελέσθη τὸ φίλτατον τῶν ὀνείρων του, τοῦ νὰ ζῇ ἐν τῇ πατρίδι του ἐλευθέρᾳ. Μόνον δ’ ἐπί τινα χρόνον τῷ ἐζητήθη καὶ ἐδέχθη νὰ χρησιμεύσῃ ὡς διερμηνεὺς καὶ μεταφραστῆς παρὰ τῇ Ἑλληνοτουρκικῇ ἐπιτροπῇ, ἕνεκα τῶν ἐκτάκτων του γνώσεων τῶν Ἀσιατικῶν γλωσσῶν καὶ τῆς Ἑλληνικῆς.
Τὸ ἔργον περὶ ὃ εἴπομεν ὅτι ἤρξατο ἐν Ὀδησσῷ ἀσχολούμενος καὶ ὃ ἐπεράτωσε πολλὰ ἔτη μετὰ ταῦτα, ἦν τὸ ἐπιγραφόμενον «Ἑλληνικὰ», τρίτομος γεωγραφικὴ καὶ ἱστορικὴ περιγραφὴ, ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτέρων χρόνων μέχρι τῶν νεωτέρων, πασῶν τῶν Ἑλληνικῶν χωρῶν ἃς ἐνόμιζε μελλούσας ν’ ἀποτελέσωσι τὸ ἐλεύθερον κράτος, σύγγραμμα καὶ διὰ τὰς βαθείας ἐρεύνας, καὶ διὰ την ἀκρίβειαν καὶ χάριν τῆς γλώσσης, ἔκτακτον ἔχον τὴν ἀξίαν διὰ τοὺς χρόνους καθ’ οὓς ἐγράφη.
Ἀλλ’ ἡ συγγραφικὴ αὐτοῦ ἱκανότης πολὺ καὶ πρὶν εἶχεν ἐκδηλωθῆ. Ὡς ὁ πατήρ του Γεώργιος εἶχε μεταφράσει ἐμμέτρως τὸν «πιστὸν βοσκὸν» τοῦ Γουαρίνη καὶ ὁ πάππος του Ἰάκωβος, καὶ ὁ τούτου ἀδελφὲς Ἰωάννης, ἦσαν ποιηταὶ, οὕτω καὶ ὁ ἡμέτερος Ἰάκωβος ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας ἐπεδόθη εἰς τὴν ποίησιν, καὶ ἐξειργάσθη, πλὴν πολλῶν πρωτοτύπων λυρικῶν ποιημάτων, εἰς ἃ διαλάμπει εὐφυΐα καὶ καλλιέπεια, μεταφράσεις ἀριστουργημάτων τινῶν τῆς γαλλικῆς δραματικῆς ποιήσεως, μετ’ ἀπαραμίλλου ἀκριβείας, καὶ καλλιτεχνικώτατα ἀποδοὺς στίχον πρὸς στίχον. Οὐ μόνον δ’ ἡ ὁμοιοκαταληξία αὐτοῦ ἐστὶ πάντοτε πλουσία καὶ ἀνεπίληπτος, ὅπερ πρέπει νὰ θεωρηθῇ. ὡς τὸ στοιχειωδέστερον προσὸν τῶν ἀξιούντων τὴν δάφνην τοῦ ποιητοῦ. ἀλλὰ καὶ ἡ γλῶσσά του οὐδέποτε ἐκπίπτει
