νὰ θεωρηθῇ ὡς τὸ ἀποτέλεσμα τῆς τάξεως καὶ τῆς ἁρμονίας τῶν διαφόρων μερῶν τοῦ ποιήματος, ἢ ὥς τις θεία πνοὴ ἐμφυσωμένη εἰς τὰ ἄψυχα ἔργα μόνον ὑπὸ τῆς προνομιούχου μεγαλοφυΐας; Τί εἶνε λοιπὸν τὸ μυστηριῶδες ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἐπιβάλλεται καὶ συγκινεῖ εἰς τὴν Τέχνην, ἀφ’ οὗ ποιήματα μὲ μορφὴν εἰς ἣν δυςκόλως ἡ κριτικὴ θὰ εὕρισκε ψεγάδια, ὡς ἡ τοῦ κ. Προβελεγίου, δὲν συγκινοῦσι ψυχρὰ ὡσεὶ νεκρά, ἐν ᾧ ἄλλα, συντρίμματα καὶ ἐρείπια ὡς τὰ τοῦ Σολωμοῦ, πάλλουαιν ἐκ ζωῆς; Ἀγνοοῦμεν. Ἀλλ’ ὅτι εἰξεύρομεν καλῶς εἶνε ὅτι ὁ κ. Μαρκορᾶς εἶνε ἐξ ἐκείνων οἵτινες ἔχουσιν ἐντός των τὴν ζωήν καὶ δύνανται νά την μετοχετεύωσιν εἰς τὰ ἔργα των. Ἡ φωνή του ἐπιβάλλεται, σὲ παρασύρει καὶ πρέπει νά την ἀκούσης ἑκὼν ἄκων. Ὁ τόνος καὶ ὁ τόπος, ἀπὸ τοῦ ὁποίου σοῦ ὁμιλεῖ εἶνε ὑψηλὸς καὶ πρέπει νὰ ἐγείρῃς ἀκούων τοὺς ὀφθαλμούς. Ἀδύνατον δὲ εἶνε νὰ μή σου δακρύσουν, νὰ μὴ διατρέξῃ τὸ σῶμά σου ῥίγος καὶ νὰ μὴ φέρῃς την χεῖρα εἰς τὸ στῆθος διὰ νὰ συγκρατήσῃς͵ τοὺς παλμούς σου. Εἴπομεν ὅτι τὸ καλὸν ἐπιδρᾷ διὰ τῆς συγκινήσεως ταύτης. Ὁ κ. Μαρκορᾶς ὁ ὁποῖος ἠξεύρει διὰ τῶν στίχων του νά την προκαλῇ εἶνε γνήσιος καλλιτέχνης. Ὁ δὲ ἀνίκανος νὰ αἰσθανθῇ τὴν πρώτην,
μόνος αὐτὸς θἀρνηθῇ, τὸ δεύτερον, χωρὶς ἡμεῖς νὰ ἔχωμεν νά τῳ ἀπαντήσωμεν καὶ νά τῳ ἀποδείξωμεν τίποτε. Ἡ κριτικὴ χειραγωγεῖ μὲν τοὺς εὑρισκομένους εἰς τὸν καλὸν δρόμον, ἀλλὰ δὲν ἰσχύει νὰ εἰςαγάγῃ κανένα εἰς αὐτόν…
Δὲν θἀναλύσωμεν ἐδῶ λεπτομερῶς ὅλα τὰ ποιητικὰ ἔργα τοῦ κ. Μαρκορᾶ. Πρὸς τὴν τοιαύτην μακρὰν καὶ εἰδικὴν ἐργασίαν τὰ ὅρια τοῦ παρόντος ἄρθρου εἶνε στενά. Ἄλλως τε ὁ σκοπός μας δὲν εἶνε ἢ ἡ διὰ γενικῶν γραμμῶν ἀποτύπωσις μιᾶς φιλολογικῆς φυσιογνωμίας, εἰς τὴν καθαρότητα, τῆς ὁποίας ὀλίγον θὰ συνέβαλλον σχόλια ἐκτεταμένα εἰς τὸν Ὅρκον ἢ εἰς τἄλλα ἔμμετρα Διηγήματα, εἰς τὰ Λυρικά, τὰ Πρῶτα Λιανοτράγουδα ἢ τὰ τελευταῖα Μέτωρα καὶ Παραξενειές. Τὰ κατωτέρω ὅθεν ὀλίγιστα δύνανται νὰ θεωρηθῶσιν ὡς παραδείγματα μόνον τῆς περὶ τὴν ἔκφρασιν δυνάμεως, πρὸς κύρωσιν τοῦ δοθέντος ἀνωτέρω χαρακτηρισμοῦ.
Ὁ Ὅρκος ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Κερκύρᾳ τῷ 1875. Εἶνε διήγημα ἐκ στίχων χιλίων καὶ ὀκτακοσίων, εἰς δύο μέρη διῃρη-
