ἐπιζητῆται καὶ νὰ κρίνεται, δὲν εἶνε ἡ ἰδέα, ἀλλ’ ὁ τρόπος τῆς αἰσθητοποιησεώς της. Παρατηροῦμεν ὅμως ὅτι ἐν γένει εἰς τὴν κοινὴν ἐκτίμησιν τῶν ποιητῶν καὶ εἰς τὴν περὶ αὐτῶν κρίσιν, κρατεῖ ἐναντία τις μέθοδος· οἱ περισσότεροι, ἑκόντες ἢ ἄκοντες, θυσιάζουν ἀναλγήτως εἰς τὴν ἔννοιαν τὴν ἀπεικόνισιν καὶ ὡς ἐὰν οἱ ποιηταὶ ἦσαν ἐπιστήμονες ἢ φιλόσοφοι, κρίνουσι τὰς ἰδέας των, τὴν διδασκαλίαν των, τὰ αἰσθήματά των, ἀνεξαρτήτως πολλάκις καὶ ὑπεράνω τοῦ τρόπου τῆς ἐκφράσεως. Ἵνα καταδείξωμεν σαφέστερον τὴν διαπραττομένην ἀδικίαν — τὸ μὲν ἐξ ἀνεπαρκοῦς τῆς Τέχνης ἀντιλήψεως, τὸ δὲ ἐκ κακῶν ξένων παραδειγμάτων — θὰ κάμωμεν μίαν συντομωτάτην καὶ ὅσῳ τὸ δυνατὸν ἁπλῆν ἀνάπτυξιν, συγκεφαλαίωσιν ἐξ ἐκτενεστέρας ἡμῶν ἐπὶ τοῦ θέματος μελέτης.
Ἕκαστον ποιητικὸν καλλιτέχνημα δύναται νἀναλυθῇ εἰς τρία στοιχεῖα: α′. εἰς τὴν ἰδέαν β′. εἰς τὴν μορφὴν καὶ γ′. εἰς τὴν φράσιν. Καὶ τὸ μὲν α′. τοὐτέστιν ἡ σύλληψις, τὸ πρῶτον ἐσωτερικὸν διανόημα, τὸ ὁποῖον πρόκειται νὰ ἐξωτερικευθῇ ὡς εἰκὼν ἢ ὡς συλλογισμός, συγκεκριμμένως ἢ ἀφηρημένως, ἀναλόγως τοῦ τρόπου τῆς ἀντιλήψεως, ὑπάρχει κοινὸν καὶ ἀναγκαῖον εἰς ὅλα τὰ εἴδη τοῦ λόγου· ἐν ᾧ τὸ γ′. — ὁ ὅρος φράσις δὲν το ἐκφράζει καλά, ἀλλ’ ἂς θεωρηθῇ συνθηματικῶς — ἡ ἐξωτάτη τοὐτέστι καλλιτεχνικὴ ἐπεξεργασία, τὸ κάλλος τῆς γλώσσης, ἡ ἁρμονία τοῦ ὕφους, τὸ μέτρον καὶ ἡ ὁμοιοκαταληξία, εἶνε στοιχεῖον ἐνδεχόμενον δι’ ὅλα ἐπίσης τὰ εἴδη τοῦ λόγου, χωρὶς βέβαια τὸν κατ’ οὐσίαν πεζὸν νά τον μεταβάλλῃ εἰς ποίημα, ὅπως καὶ ἑνὸς ποιήματος τοὐναντίον εἰμπορεῖ νὰ λυθῇ ὁ στίχος, χωρὶς αὐτὸ νὰ χάσῃ τίποτε ἐκ τῆς τεχνικῆς του ἀξίας. Διότι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον συνιστᾷ καὶ διακρίνει μόνην τὴν ποίησιν, ὅ,τι ἀποτελεῖ τὴν οὐσίαν της καθεαυτὸ ὡς Τέχνης εἶνε τὸ β′. ἡ μορφή, ὁ ἰδιαίτερος τρόπος τῆς ἐκφράσεως, ἡ ἀπεικόνισις τῆς ἰδέας, αἰσθητοποίησις, στοιχεῖον τὸ ὁποῖον πρὸς οὐδὲν ἄλλο εἶδος τοῦ πεζοῦ λόγου — τοῦ κατ’ οὐσίαν πεζοῦ, ὁ ὁποῖος εἰμπορεῖ ὡς εἴδομεν νὰ ᾖνε καὶ ἔμμετρος — ἔχει ὁ ποιητικὸς κοινόν.[1] Ἐκ
- ↑ Ἰδοὺ ἓν ἁπλοῦν μαθηματικὸν θεώρημα μὲ φράσιν καλλιτεχνικήν:
Τὸ εἰς τὴν ὑποτείνουσαν τετράγωνον, ἓν μόνον,
Ἰσοῦται μὲ τὸ ἄθροισμα τῶν δύο τετραγώνων,
Ἄπερ αἱ δύο ἕτεραι πλευραὶ ἀποτελοῦσι·
Καὶ τοῦτο πυθαγόρειον θεώρημα καλοῦσι.Αὐτὸ βέβαια δὲν εἶνε ποίημα. Ἀλλ’ ὅσην δήποτε ἀκαλλίτεχνον φρά-
