νεώτατος ἐρρίφθη, οὐδαμῶς ἴσχυσε νὰ τὸν παρασύρῃ. Παρέμεινεν ὡς πρωτοτυπία ἐν μέσῳ τῶν πιθηκισμῶν τοῦ ἄλλου κόσμου, μὲ ἀρχὰς καὶ πεποιθήσεις ἀκλονήτους καὶ ὡςεὶ ἀπολιθωμένας ἐν ἑαυτῷ, οἱονεὶ βράχος ἀπαρασάλευτος, τὸν ὁποῖον πέριξ πλήττουσιν ἀδιακόπως αἱ τρικυμίαι τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν. Ἡ νερόβραστος καὶ ἐξηρθρωμένη γενεά μας, μεθ’ ἧς ἐζυμώθη καὶ ἐξειλίχθη, παρέρχεται μικρὰ καὶ εὐτελὴς ὑπὸ τὸ ἀέτειον βλέμμα του. Ἐν μέσῳ τῶν μικρομεριμνῶν τῆς καθημερινῆς ζωῆς, τῶν παθῶν, τοῦ φθόνου, τῶν πολιτικῶν διαιρέσεων, τῆς ἰδιοτελείας, τῆς χλωρότητος τῶν χαρακτήρων, τῆς ῥευστότητος τῶν συνειδήσεων, αἱ ὁποῖαι τὸν περιέζωνον ὡς δικαστὴν καὶ τὸν περιέσφιγξαν ὡς ἄτομον, αὐτὸς ὠρθοῦτο ὡς γίγας, γίγας μεταξὺ νάνων, οὐ μόνον κατὰ τὸ παράστημά του τὸ εὐθυτενὲς καὶ ἐπιβάλλον, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ φρόνημα του τὸ ὑψηλὸν καὶ ἀλίγυστον. Δὲν εἶνε μόνον τῶν μακρῶν δρόμων πεζοπόρος ἀκούραστος, ἀλλὰ καὶ τῆς ζωῆς ὁδοιπόρος ἀκατάβλητος. Βαδίζει ἐμπρός· καὶ τὸν δρόμον του ἀνοίγει εὐθὺν καὶ ὁμαλὸν ἡ φύσις, ἡ ἀλήθεια, τὸ καθῆκον. Ὅλαι ἐκεῖναι αἱ ἀτελεύτητοι μικροβάσανοι ἃς δημιουργεῖ ἡ φιλοδοξία. ἡ ματαιότης καὶ ὁ ἐγωισμὸς, οὐδέποτε ἐτάραξαν τὸν ἐν αὐτῷ ἠθικὸν ἄνθρωπον, ἔνθα βασιλεύει διαρκὴς γαλήνη καὶ αἰθρία. Ἀνώτερος τῶν προλήψεων καὶ τῶν ματαιοδοξιῶν τοῦ ἄλλου κόσμου, κύριος ἑαυτοῦ καὶ τῶν πεποιθήσεών του, κατώρθωσε νὰ ἀπαλλάξῃ ἑαυτὸν ἀπὸ τοὺς ὄνυχας τῆς κοινωνικῆς ἀνάγκης καὶ νὰ διασώσῃ τὸ μόνον θεῖον ἀγαθὸν ἐν τῷ κόσμῳ, τὴν συνείδησιν τῆς ἐλευθερίας του, ὡς λογικοῦ καὶ ἠθικοῦ ὄντος.
Ἰδοὺ ἐν σκιαγραφία καὶ διὰ γενικῶν γραμμῶν ὁ Παρασκευαΐδης, ὁ ἐκκεντρικός, ὁ ἀλλόκοτος, ὁ ἰδιότροπος!
Καὶ ὅμως πόσον εὐτυχεῖς θὰ ἦσαν τὰ ἄτομα, αἱ οἰκογένειαι, ἡ κοινωνία, ἡ πατρίς, ἡ ἀνθρωπότης, ἂν ἀπηρτίζοντο ἀπὸ τοιούτου εἴδους ἀκατανοήτους καὶ φρενοτρόπους, ὡς τὸν ἡμέτερον Πάρασκευαΐδην!
- Ἀθῆναι, Αὔγουστος τοῦ 1891.
Κων. Φ. Σκοκοσ
