καθήσῃ ἐπὶ τῶν στημόνων καὶ τῶν ὑπέρων τοῦ ἄνθους, εἶνε ἡ ἀκτὶς τοῦ φωτὸς καὶ τῆς θερμότητος, ἡ γονιμοποιοῦσα τὰ ἐν τῷ ἀέρι αἰωρούμενα σπέρματα τῆς ζωῆς. Διὰ τὸν ἡμέτερον καλλιτέχνην τὴν κρίσιμον ταύτην στιγμὴν σημειοῦσι, ὡς εἴπομεν, μία γυνὴ καὶ μία πόλις, ἡ Σάρρα καὶ οἱ Παρίσιοι. Καὶ δυνάμεθα, παρῳδοῦντες τὸ τοῦ Λαμαρτίνου πρὸς τὸν Sainte–Beuve, νὰ εἴπωμεν περὶ τοῦ Δαμαλᾶ:
«Son talent était ľor caché dans le filon,
Qui n’attend pour briller que ľheure et le rayon....»
Πρὸ τοῦ καλλιτέχνου ὁ Δαμαλᾶς ὑπῆρξεν, εἴπομεν, ὁ ἄνθρωπος τοῦ κόσμου, ὁ ἁβρός, ὁ εὐφυής, ὁ ἀνεπτυγμένος. Ἡ φάσις αὕτη τοῦ βίου τοῦ Δαμαλᾶ εἶνε λίαν ἐνδιαφέρουσα, διότι ἐπέδρασε μεγάλως καὶ ἐπὶ τῆς καλλιτεχνικῆς ἐκδηλώσεως τῆς ἰδιοφυΐας του. Βλαστὸς πατριαρχικοῦ οἴκου ἔφερεν ὁ Δαμαλᾶς ἐφόδια δαψιλῆ, εὐγένειαν ἔμφυτον, καὶ κάλλος ἄψογον, πολύτιμον κληροδοσίαν τῆς ἡγεμονικῆς μητρός του. Οἱ φυσικοὶ οὗτοι χαρακτῆρες, προϊόντα μακρᾶς γενεαλογικῆς ἀνελίξεως καὶ διαπλάσεως, εἰσὶν δυσαπόκτητοι ὡραϊσμοὶ ἀνήκοντες εἰς προνομιούχους μόνον φύσεις. Τὴν φυσικὴν ταύτην, τὴν ἐνδιάθετον τελειότητα ἀνέπτυξεν ἐπὶ μᾶλλον καὶ ἐκάλλυνεν ὑπέροχος ἀνατροφή. Ἡ τέχνη εὗρεν ἐν τῷ Δαμαλᾷ τὸ φυσικὸν ἔδαφος ἐκτάκτως γόνιμον. Ἡ τέχνη καὶ ὁ βίος, λέγει Γάλλος κριτικός, συγχέονται καὶ συναυξάνονται καὶ ἐξευγενίζονται ἀμοιβαίως. Οὕτω ἐκ τοῦ βίου αὐτοῦ ὁ Δαμαλᾶς ἤντλησε, χάριν τῆς τέχνης, τὰ στοιχεῖα, ἅτινα ἄλλοι κτῶνται διὰ μακρᾶς καὶ ἐπιπόνου διδασκαλίας. Ὁ Δαμαλᾶς ἐποιήσατο τὴν ἐμφάνειαν αὐτοῦ ἐπὶ τῆς σκηνῆς ἐξ ἐφόδου, οὕτως εἰπεῖν. Ὁ Τάλμας ἔσχε διδασκάλους τὸν Μολέ, τὸν Φλερύ, τὸν Λαζενκούρ· ὁ Ῥόσσης καὶ ὁ Σαλβίνης κατέτριψαν ὅλον αὐτῶν τὸν βίον ἐν τῇ μελέτη τῶν Σαιξσπειρείων τύπων. Ὁ Δαμαλᾶς διδάσκαλον ἔσχεν ἑαυτόν. Ὡς ἐκ τούτου ὑπῆρξε πλειότερον ἢ ὑποκριτής. Τοὺς τύπους οὓς ὑπεδύθη μετουσίωσεν ἐν ἑαυτῷ. Τὸ ἀναγκαῖον ἰδεῶδες, ὅπερ προσδίδει εἰς τοὺς δραματικοὺς τύπους ἡ ὑποκριτική, ἔλειπεν ἀπὸ τῆς ὑποκρίσεως τοῦ Δαμαλᾶ. Πάντες οἱ κριτικοὶ ὡμολόγησαν τὴν ἀπαράμιλλον, τὴν ἀπότομον φυσικότητα τῆς ὑποκρίσεως αὐτοῦ. Τοῦτο βεβαίως ἀπῄτησε κατανάλωσιν μεγάλης δυνάμεως καὶ ἐπήνεγκεν ἀνυπολόγιστον νευρικὴν ἐξάντλησιν. Ἡ διδασκαλία καὶ ἡ ἄσκησις αἱ παρέχουσαι τοὺς κανόνας τῆς κατὰ τὸ δυνατὸν ἀβλαβοῦς μιμήσεως, ἐστέρησαν
