οὐδέποτε θὰ πράξῃ χαμέρπειαν, διότι χαμερπὴς εἶνε ὁ στρατιώτης ὁ ἐνώπιον τοῦ ἐχθροῦ ἐγκαταλείπων τὴν θέσιν του. Ἡ «Ἀναγέννησις» ἐξεδόθη, καὶ τὴν νύκτα ὁ Μομφερρᾶτος συλληφθεὶς ἐξωρίσθη εἰς Ὀθωνούς. Τὴν σύλληψιν δ’ αὐτοῦ καὶ τὴν ἐξορίαν ἀναγγέλων ὁ Οὐάρδος εἰς τὴν κυβέρνησίν του προσέθετεν ὅτι: «ἐλπίζει μετ’ οὐ πολὺ νὰ ἐπαναφέρῃ αὐτόν, ὅπως δικασθῇ ὑπὸ τοῦ στρατοδικείου». Εὐτυχῶς τοῦτο δὲν ἐπραγματώθη, καὶ ὁ κεφαλληνιακὸς λαός, κατὰ τὰς πρώτας ἐλευθέρας ἐκλογὰς τοῦ 1850, ἐξελέξατο αὐτὸν ἀντιπρόσωπόν του, ἀποσπάσας οὕτως αὐτὸν ἀπὸ τοῦ βράχου τῆς ἐξορίας του καὶ ἀποστείλας εἰς Κέρκυραν, ὅπως ἐν ἐπισημοτέρῳ πεδίῳ διατρανώσῃ τοὺς ἐθνικοὺς πόθους του.
Ἐκλεχθεὶς μέλος τῆς περιωνύμου ἐν τῇ ἑπτανησιακῇ ἱστορίᾳ Θ′ Βουλῆς, ὑπέβαλε μετὰ τῶν λοιπῶν αὐτοῦ συναδέλφων ριζοσπαστῶν τὸ πρῶτον περὶ ἑνώσεως ψήφισμα, ὅπερ ἡ εἰς τὴν προστασίαν ἀφοσίωσις τοῦ τότε προέδρου τῆς Βουλῆς Γ. Κανδιάνου Ρώμα δὲν ἐπέτρεψε ν’ ἀναγνωσθῇ. Ἡ Βουλὴ ἐκείνη, διελύθη, καὶ ἡ προστασία ἀποπτύσασα πλέον πάντα χαλινὸν ἐζήτησε διὰ τῶν προγραφῶν καὶ τῶν παντοειδῶν καταπιέσεων νὰ πνίξῃ τὸ ἐν Κεφαλληνίᾳ ἐθνικὸν αἴσθημα. Αἱ φυλακαὶ ἦσαν τότε πλήρεις πατριωτῶν, καὶ ὁ Μομφερρᾶτος συλληφθεὶς τὴν 2 Ὀκτωβρίου 1851, ἐπίσης καὶ ὁ συντάκτης τοῦ «Φιλελευθέρου» Ἠλίας Ζερβός, ἐξωρίσθησαν ὁ μὲν πρῶτος εἰς Ἐρίκουσσαν ὁ δὲ δεύτερος εἰς Ἀντικύθηρα. Ἓξ περίπου ἔτη ἔμειναν ἐν τῇ ἐξορίᾳ οἱ δύο δημοσιογράφοι, ἀποκρούσαντες πᾶσαν πρὸς συνθηκολογίαν πρότασιν τῆς προστασίας, μόλις δὲ κατὰ τὰς ἀρχὰς Φεβρουαρίου τοῦ 1857 ἠλευθερώθησαν, ὑποστάσης οὕτω τῆς ἀγγλικῆς κυβερνήσεως φοβερὰν ἠθικὴν ἧτταν. Ὁ Μομφερρᾶτος ἐπανελθὼν εἰς Κεφαλληνίαν ἐπανέλαβε τὴν ἔκδοσιν τῆς «Ἀναγεννήσεως» καὶ τὸν κατὰ τῆς προστασίας ἀγῶνα. Ἀλλ’ ἡ πολιτικὴ τῆς Ἀγγλίας εἶχε ἔκτοτε τροποποιηθῆ. Τὸν αἱμοχαρῆ Οὐάρδον διεδέχθησαν οἱ μετριοπαθεῖς Ὑουγγὼ καὶ Στόρξ, ἐπὶ τῆς ἁρμοστείας τοῦ ὁποίου ἐπραγματώθη καὶ τὸ ἐθνικὸν τῆς Ἑπτανήσου ὄνειρον.
Μετὰ τὴν ἕνωσιν, ὁ Μομφερρᾶτος, καίπερ διαμαρτυρηθεὶς κατὰ τῆς ὑποψηφιότητός του, ἀπεστάλη ὑπὸ τοῦ κεφαλληνιακοῦ λαοῦ πληρεξούσιος εἰς τὴν ἐθνικὴν συνέλευσιν. Καὶ κατ’ ἀρχὰς μὲν ὑπέβαλε τὴν παραίτησίν του, ἄλλα ταύτης μὴ γενομένης δεκτῆς, ὑπήκουσεν εἰς τὴν ὑπὸ τοῦ ἐθνικοῦ ἐκείνου σώματος γενομένην αὐτῷ πρόσκλησιν καὶ ἐλθὼν ἐνταῦθα συμμετέσχε τῶν ἐργασιῶν αὐτοῦ. Ἡ ἐν τῇ συνελεύσει τότε διαγωγή του ὑπῆρξεν ἀξία τοῦ παρελθόντος του. Μακρὰν τῶν κομμάτων, ἅτινα ἀντεποιοῦντο τὴν ἐξουσίαν, ἐβάδισεν ἀπαρεγκλίτως ἐπὶ τῆς ὁδοῦ, ἣν διὰ προγράμ-
