εἶχον κατορθώσῃ διὰ πολιτικῶν μέσων νὰ γείνωσιν ὑπάλληλοι ἐπί τινα χρονικὴν περίοδον ἀλλ’ ἤδη διατελοῦσιν ἄνευ θέσεως. Δύο ἢ τρία ἔτη ἀπόνου κέρδους, δύο ἢ τρία ἔτη εὐζωΐας καὶ παραιτήσεως ἁπλῶν ἐθίμων ἀφανίζει τὸ λιτοδίαιτον τοῦ χωρικοῦ, ὅστις κατόπιν, μεταβληθέντων τῶν πραγμάτων, καταντᾷ δυστυχὴς μὴ δυνάμενος οὔτε νὰ ζήσῃ οὔτε νὰ ἀποθάνῃ.
Ἐνθαρρυντικὸν λίαν διὰ τὸν κοινωνιολόγον εἶναι ἡ φιλοπονία τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ὅστις ἀποφαίνεται περὶ τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ κρίνων αὐτὸν ἐκ τῶν κηφήνων τῶν διημερευόντων εἰς τὰ καφενεῖα τῶν μεγάλων πόλεων ἀδικεῖ καὶ ἑαυτὸν καὶ τὸν ἑλληνικὸν λαὸν, ὅστις εἶναι ἐκ τῶν φιλοπονωτέρων λαῶν τῆς ὑφηλίου. Ὁ χωρικὸς θεωρεῖ τὴν ἐργασίαν ὡς τονωτικὴν μάλιστα τῶν νεύρων, τὸν δὲ περίπατον τοῦ ἀστοῦ ὡς τὴν μεγαλειτέραν μωρίαν. Μετὰ χαρᾶς παρετήρησα ὅτι ἡ γεωργία ἤρχισε νὰ ἀναλαμβάνῃ, θεωρεῖται δὲ ἡ κατάργησις τῆς δεκάτης ὡς συντελεστικὸν πρὸς τοῦτο. Βεβαίως εἰς ὅλα τὰ ἔργα τῶν χωρικῶν οὐδεμίαν ἐπίδρασιν βλέπομεν ὑπὲρ αὐτῶν γενομένην ἄνωθεν. Τὰ ἐργαλεῖά των διατηροῦσιν ἀκόμη τὴν Ἀδαμιαίαν πρωτοτυπίαν, τὰ δὲ ὄργανα ἐκεῖνα, διὰ τῶν ὁποίων ἡ ἐπιστήμη διηυκόλυνε καὶ ἐπετάχυνε τὴν ὄργωσιν, εἶναι ἐντελῶς ἄγνωστα. Ἡ ῥαπτικὴ μηχανὴ, ἡ τελειοποιηθεῖσα ἠλακάτη, τὸ τελειοποιηθὲν ἄροτρον, ἡ κατασκευὴ τοῦ οἴνου, καὶ μυρία ἄλλα, ἃ βλέπομεν εἰς ἄλλους λαοὺς γινόμενα κοινὸν κτῆμα, ἐνταῦθα μένουσιν ἐντελῶς ἄγνωστα. Ἐπίδρασιν τῆς πολιτείας εἰς τὴν μόρφωσιν τοῦ λαοῦ δὲν εὑρίσκω οὐδεμίαν.
Εὐχάριστον φαινόμενον εἰς τὸν βίον τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ εἶναι ὅτι οὗτος ἀγαπᾷ τὰ κοινὰ. Λαὸς, ὅστις χλευάζει τὰ κοινὰ, δὲν εἶναι λαὸς πολιτικός. Εἰ καὶ πολλὰ πράγματα ἐγένοντο δυνάμενα νὰ ἀπογοητεύσωσι τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν βίον τὸν πολιτικὸν, ἐν Ἑλλάδι ἐν τούτοις ὁ λαὸς δὲν ἐμολύνθη μὲ τὴν νόσον τῆς ἀπογοητεύσεως. Ὁ χωρικὸς εἶναι ὑπερήφανος νὰ κατέχῃ ἓν πολιτικὸν ἀξίωμα, νὰ εἶναι δήμαρχος, σύμβουλος, πάρεδρος. Ὁ δῆμός του εἶναι ὁ πολιτικὸς αὐτοῦ κόσμος. Ἐκεῖνο δὲ, τὸ ὁποῖον δὲν μὲ ἀρέσκει παρὰ τοῖς χωρικοῖς, εἶναι ὅτι
