τις ἀκούῃ ὅτι ἐκ τῶν εὐφόρων πεδιάδων τῆς Λακεδαίμονος πολλοὶ καθ’ ἑκάστην μεταναστεύουσιν εἰς Ἀμερικὴν ἐν γνώσει ὅτι ἐκεῖ θὰ δυστυχήσωσι, μόλις κερδίζοντες ξηρὸν ἄρτον διὰ τῆς μεταπωλήσεως στραγαλίων ἢ τῆς στιλβώσεως ὑποδημάτων· ὅταν τις βλέπῃ εἰς προκηρυσσόμενον ἐν μέσαις Ἀθήναις διαγωνισμὸν πρὸς πλήρωσιν ἕνδεκα θέσεων ἑξηκονταδράχμων τελωνοφυλάκων προσερχομένους διακοσίους εἰκοσιεννέα ὑποψηφίους, δύναται νὰ τραπῇ εἰς σκέψεις ἥκιστα φαιδράς. Βεβαίως οἱ πλεῖστοι τῶν μέχρι χθὲς αὐτοκτονησάντων δὲν θεωροῦνται ὡς ὑποκύψαντες εἰς τὸ μοιραῖον τέλος ἐξ οἰκονομικῶν μόνον στενοχωριῶν καὶ δὲν δύνανται νὰ προκαλέσωσι μελέτας βαθυτέρας περὶ ὑποβόσκοντος κοινωνικοῦ ἐν Ἑλλάδι νοσήματος, πάντως ὅμως δίδουσιν ἀφορμὰς εἰς ἔρευναν καὶ νύξιν αὐτοῦ· διότι περὶ αὐτῶν μὲν, γνωστῶν τῇ καθ’ ἡμᾶς κοινωνίᾳ ἐγένετο πολὺς ἐν ταῖς ἐφημερίσι λόγος· δὲν εἶναι ὅμως ἄγνωστον εἰς τοὺς πολλοὺς ὅτι καὶ ἄλλοι, ἀνώνυμοι, βραδέως αὐτοκτονοῦσιν ἐν ταῖς μεγάλαις ἰδίως κοινωνίαις, αἵτινες ἀπό τινων ἐτῶν ὑφίστανται λανθάνουσαν τινα ζύμωσιν, ἢ, ἐπὶ τὸ εὐφημότερον, ἀνάπλασιν, ἢ, ἐπὶ τὸ ναυτικώτεροον, κλυδωνισμόν· ἐν τῇ πάλῃ δὲ ταύτῃ οἱ στερούμενοι ἐπαρκοῦς θάρρους καὶ ἰωβείου ὑπομονῆς εἰς ἀντιμετώπισιν τῶν συμφορῶν, ἢ τοῦ ναυαγίου τῶν πόθων των, καταλαμβάνονται ὑπὸ λυπομανίας ἢ μελαγχολίας, ἢ ὑποχονδρίας, ἥτις ἄγει αὐτοὺς εἰς τὴν αὐτοκτονίαν, ἢ εἰς τὸ φρενοκομεῖον· διότι αὐτὴ μὲν αὕτη ἡ αὐτοκτονία φαίνεται καθ’ ἑαυτὴν πρᾶξις ἀνθρώπου τολμηροῦ καὶ γενναίου, τὰ ἀρχικὰ ὅμως αἴτια τὰ προκαλέσαντα τὴν ἐν στιγμαῖς διαταράξεως ἀπεγνωσμένην ταύτην ἀπόφασιν, προδίδουσι δειλίαν ἀνθρώπου μὴ ἔχοντος τὸ θάρρος ν’ ἀντιμετωπίσῃ τὰς ἠθικὰς ἢ φυσικὰς συμφοράς.
Τὰ φαινόμενα ταῦτα δειλίας ἅμα καὶ τόλμης ἐν τῇ διανοητικῇ καταστάσει τοῦ αὐτοκτονοῦντος ἀπησχόλησαν πολλοὺς μέχρι τοῦδε, ἀλλ’ ἡ περαιτέρω λύσις τοῦ ζητήματος τούτου θ’ ἀπομένῃ ἰδιαιτέρως εἰς τοὺς ἰατροὺς καὶ ψυχολόγους.
Τινὲς τῶν νομοδιδασκάλων εὗρόν τινα ὁμοιότητα μεταξὺ αὐτοκτονίας καὶ μονομαχίας· εἷς τούτων, ὁ Φρὰγκ, συγγραφεὺς τῆς φιλοσοφίας τοῦ ποινικοῦ δικαίου, κατέταξεν ἀμφοτέρας εἰς τὴν τάξιν τῶν ἀμφισβητουμένων ἀδικημάτων, ἀνευρὼν ἐν τῇ μονομαχίᾳ ἀπόπειραν μὲν φόνου κατὰ τοῦ ἀντιπάλου καὶ συνάμα αὐτοκτονίαν.
