συμφερόντων αὐτῶν, κοινωνοῦντα δὲ πρὸς ἄλληλα διὰ τῶν ἐθίμων, ἐπεχόντων θέσιν νόμων ἀγράπτων καὶ διὰ τῶν ἐπιγαμιῶν.
Διηγοῦμαι ἐνταῦθα γεγονὸς ἱστορικὸν, κατὰ τὸ πλεῖστον, χαρακτηρίζον τὰ ἔθιμα τῶν γάμων καὶ τῶν οἰκογενειακῶν ἐκδικήσεων. Εἰς τὸν σκοπὸν δὲ ἀποβλέπων, διαπλάττω τὴν ἱστορικὴν ὑπόθεσιν, συνάγων αὐτὴν ἐκ τῶν μοιρολογίων. Τὰ μοιρολόγια ἔχουσιν ἐν Μάνῃ ποιητικὰς καλλονὰς, ἱστορικὴν σημασίαν, ζωηρῶς δὲ ἀναπαριστῶσι προλήψεις, πάθη καὶ αἰσθήματα. Συντεθειμένα κατὰ τὸ πλεῖστον εἰς μέτρον ἓν ἀνομοιοκατάληκτον, ψάλλονται καθ’ ἕνα ἦχον πένθιμον, καὶ χρησιμεύουσιν εἰς πλείστας σχέσεις τοῦ κοινωνικοῦ βίου. Διὰ τῶν μοιρολογίων οἱ Μανιᾶται ψάλλουσι τὰ κατορθώματα τῶν ἐν τοῖς πολέμοις μαχητῶν καὶ ἐξυμνοῦσι τὰς ἀρετὰς τῶν διακεκριμμένων ἀνδρῶν, διηγοῦνται δὲ καὶ περισώζουσιν ἀπὸ τῆς λήθης ἱστορικὰ γεγονότα καὶ χρονικὰ ἀξιοσημείωτα· διὰ τῶν μοιρολογίων τὰ γένη σατυρίζουσι σκληρῶς τὰ ἀντίπαλα, διακωμῳδοῦσι δὲ τῶν ἐχθρῶν τὰ ὀνείδη καὶ τὰ ἀτυχήματα· διὰ τῶν μοιρολογίων τέλος, αἱ γυναῖκες ἀξιοῦνται φήμης ἀγαθῆς, ἀποσπῶσι τὰ δάκρυα καὶ σπαράττουσι τοῦ μᾶλλον ἀπαθοῦς τὴν καρδίαν, θρηνοῦσαι ἐπὶ τῶν νεκρῶν, καὶ ἐπὶ τῶν τάφων καθ’ ὡρισμένας ἐποχάς. Δύο δὲ πρὸ πάντων τοιαῦτα μοιρολόγια, ἐπέσυρον τὴν προσοχήν μου, καὶ ἀπὸ τούτων διεμόρφωσα τὸ ἐν μέρει μυθικὸν καὶ ἐν μέρει ἱστορικὸν τοῦτο διήγημα.
Διὰ τοῦ πρώτου διασύρεται μετὰ σαρκασμῶν ἀναιδῶν τὸ ἀτύχημα γένους ἰσχυροῦ, ἀποτολμήσαντος τὴν ἁρπαγὴν ὡραίας κόρης καὶ ἀπολέσαντος ἔπειτα αὐτὴν, διαφυγοῦσαν τὸν ἀπαγωγέα, καὶ διὰ τοῦ δευτέρου περιγράφεται μετὰ τραγικῆς ἀληθῶς φαντασίας ὁ φόνος φονέως, ὑβρίσαντος διὰ λόγων εἰρωνικῶν καὶ πικρῶν τὴν χήραν τοῦ ἀνδρὸς ὃν ἐφόνευσε.
Εἰσέρχομαι ἤδη εἰς τὴν ὑπόθεσιν.
Κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ παρόντος αἰῶνος δύο ὁμώνυμα χωρία τῆς Μάνης ἐγένοντο θέατρον φοβερῶν γεγονότων· τὸ δὲ ἔθιμον τῶν οἰκογενειακῶν ἐκδικήσεων ἐξύφανεν ἐκεῖ ὑπόθεσιν ἐλεεινῆς τραγῳδίας, πλήρη περιπετειῶν, ἐπεισοδίων καὶ δραματικοῦ ἐνδιαφέροντος. Μοιρολόγια περίφημα καθ’ ὅλην τὴν Μάνην ἀπηθανάτισαν τὰ διαπραχθέντα ἐγκλήματα καὶ περιέσωσαν ἀπὸ τῆς λήθης τὴν θλιβερὰν ἱστορίαν. Τὰ περὶ ὧν ὁ λόγος χωρία
