καὶ ἀγερώχου δριμύτητος, ἥτις συνετάρασσε τὴν ψυχὴν, περιέσφιγγε τὴν καρδίαν καὶ ἐπάγωνε τὸ αἷμα εἰς τὰς φλέβας!»
Ἅπαντα τ’ἀποτελέσματα ταῦτα ἡ μουσικὴ παράγει διὰ τῆς συνδρομῆς πρὸ πάντων τριῶν παραγόντων· ἤτοι τοῦ ῥυθμοῦ, τῆς μελῳδίας καὶ τῆς ἁρμονίας. Ῥυθμὸς εἶνε τὸ μέτρον τοῦ χρόνου μελῳδία δὲ τὸ κύριον ᾆσμα, καὶ ἁρμονία ἡ συμφωνία πολλῶν ταὐτοχρόνως ἤχων συνοδευόντων τὸ ᾆσμα. Ἡ μελωδίᾳ εἶνε ὅ,τι ἡ ἰχνογραφία ἐν τῇ ζωγραφικῇ· ἡ δὲ ἁρμονία εἶνε τὸ χρῶμα, ὅπερ δίδει τὴν ζωρότητα εἰς τὴν ἰχνογραφίαν. Ἁρμονία ἄνευ μελῳδίας εἶνε χρώματα ἐρριμμένα ἐπὶ τῆς ζωγραφίας ἄνευ σχεδίου. Ἑπομένως τὴν ἰδέαν ἐν τῇ μουσικῇ παριστᾷ ἡ μελῳδία· μόνη αὕτη εἶνε ἡ μουσικὴ γλῶσσα τῶν αἰσθημάτων.
Ἡ μελῳδία ἦτο καὶ εἶνε ἡ βάσις τῆς μουσικῆς παντὸς λαοῦ, ἐνῷ ἡ ἁρμονία δὲν εἶνε ἢ εὕρημα τῶν νεωτέρων χρόνων ἐν τῇ τελειοτέρᾳ ἀναπτύξει τῆς μουσικῆς τέχνης καὶ ὑπάρχει μόνον ἐν τῇ συγχρόνῳ εὐρωπαϊκῇ μουσικῇ.
Τὴν μελῳδίαν, ἤτοι τὸ ᾆσμα, πᾶς τις αἰσθάνεται καὶ ἐννοεῖ, ἐνῷ τὴν ἁρμονίαν, ἤτοι τὴν συμφωνίαν, ὅπως κατανοῇ τις αὐτὴν ἀνάγκη προηγουμένης ἰδίας σπουδῆς καὶ μελέτης καὶ συνηθείας. Ὅπως καταστῶμεν ἱκανοὶ νὰ ἐκτιμήσωμεν τὰς καλλονὰς συμφωνίας τινὸς τοῦ Mozart, τοῦ Beethoven, τοῦ Mendelssohn, τοῦ Rossini, ἀνάγκη νὰ ἔχωμεν ἱκανὰς γνώσεις τῆς μουσικῆς τέχνης καὶ τῶν κανόνων αὐτῆς· ἐνῷ πᾶς λαὸς καὶ αὐτὸς ὁ ἄγριος καὶ ἀπολίτιστος ἔτι δύναται νὰ κατανοήσῃ καὶ συγκινηθῇ εἰς τὴν ἀκρόασιν ᾄσματος τινὸς, ἁπλῆς τινος μελῳδίας.
Ἡ μελῳδία εἶνε παγκόσμιος γλῶσσα νοητὴ εἰς ὅλους τοὺς λαούς, ἧς ἕκαστος τόνος ἐκφράζει καὶ μίαν ἀνάγκην διαχύσεως τῆς ἀνθρωπίνης καρδίας. Ὀρθῶς δὲ καὶ προσφυῶς ἡ Mme Cottin εἶπεν, ὅτι «ἡ μουσικὴ εἶνε εἶδός τι παγκοσμίου γλώσσης, ἥτις ἐκφράζει ἁρμονικῶς πάσας τὰς αἰσθήσεις τῆς ζωῆς.»
Ἡ μελῳδία τέλος εἶνε ἡ ἰδιάζουσα γλῶσσα, καθ’ ἣν οἱ μουσικοὶ φθόγγοι διαδέχονται ἀλλήλους, ὅπως σχηματίσωσι τὴν μουσικὴν ἰδέαν, καθὼς αἱ λέξεις εἰς τὴν λαλουμένην γλῶσσαν διαδέχονται ἀλλήλας, ὅπως ἀπαρτίσωσι τὰς φράσεις καὶ τὰ νοήματα.
Εἴπομεν, ὅτι μόνη ἡ Εὐρωπαϊκὴ μουσικὴ εὗρε καὶ ἔχει τὴν ἁρμονίαν. Οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι κατὰ τὴν ἐπικρατοῦσαν ἰδέαν, ἠγνόουν τὰς συμφωνίας. Ἐπίσης οὐδεὶς ἄλλος λαὸς, οὐδὲν
