πραγματικῶν ἀντικειμένων καὶ φυσικῶν φαινομένων, καὶ ἑπομένως νὰ διεγείρῃ δι’ ἑνὸς αἰσθητηρίου ὀργάνου ἀντιλήψεις καὶ συγκινήσεις ὁμολόγους πρὸς τὰς διεγειρομένας ὑπ’ ἄλλου αἰσθητηρίου.
Οὕτω δὲ ἡ μουσικὴ διὰ τῶν ἤχων παριστάνει τὸν ἥσυχον καὶ ῥυθμικὸν φλοῖσβον γαληνιώσης θαλάσσης ἢ τὸν βρέμοντα ῥόχθον ἐξηγριωμένης τρικυμίας· μιμεῖται τὸ ἡδὺ καὶ μαλακὸν κελάρυσμα τοῦ ῥέοντος ῥυακίου ὀφιοειδῶς κατεργασμένου διὰ μέσου συσκίου λόχμης, ἢ τὸν ὀργίλον θόρυβον ὁρμητικοῦ χειμάρρου διὰ μέσου κατωφερῶν φαράγγων μετὰ πατάγου κυλιομένου· ἐμφαίνει τὰς πιπτούσας σταγόνας τῆς βροχῆς· παριστάνει τὴν θύελλαν μετὰ βροντῶν καὶ ἀστραπῶν ἢ πραΰνει τὴν καταιγίδα καὶ ἐπαναφέρει τὴν γαλήνην καὶ ἠρεμίαν· μιμεῖται τὸν ἁβρὸν ψίθυρον καὶ λεπτὸν θροῦν τῶν χλοανθῶν καὶ θαλερῶν λειμώνων, ἐφ’ ὧν ἁπλοῦται λεπτὸν μυροβόλου αὔρας στρῶμα· παριστᾷ τὸν ὑποφρίσσοντα θρύλλον φυλλώματος συσκίου καὶ συνηρεφοῦς δάσους, ὅπερ θωπεύει μειλιχίως γλυκεῖα καὶ ἁβρὰ πνοὴ ζεφύρου, ἢ μιμεῖται τὸν ὀξὺν συριγμὸν μυκωμένου ἀνέμου.
Ἡ μουσικὴ ἔτι ἀπεικονίζει ἀντικείμενα ἢ φαινόμενα, ἅτινα εἶνε ἀδύνατον ν’ ἀντιληφθῶμεν διὰ τῆς ἀκοῆς, ὡς μὴ ἐκφαινόμενα ὑπ’ οὐδενὸς ἤχου ἢ θορύβου ἢ ταραχῆς· καὶ μία τῶν μεγίστων καὶ θαυμαστῶν δυνάμεων τῆς μουσικῆς, εἶνε νὰ παριστᾷ διὰ τῶν κινήσεων ἢ ἠχητικῶν δονήσεων αὐτῆς καὶ αὐτὴν τὴν εἰκόνα τῆς ἄκρας σιγῆς καὶ ἠρεμίας. Δύναται πᾶσα ἡ φύσις πέριξ ἡμῶν νὰ κοιμᾶται καὶ ἠρεμῇ, ὁ θεωρῶν ὅμως αὐτὴν δὲν κοιμᾶται καὶ ἡ τέχνη τῆς μουσικῆς συνίσταται εἰς τὸ νὰ ὑποκαθιστᾷ ἀνεπαισθήτως τὴν εἰκόνα τῆς σιγώσης φύσεως διὰ τῶν κινήσεων καὶ συγκινήσεων, ἃς ἡ παρουσία ἢ ἡ θέα αὐτῆς διεγείρει ἐν τῷ πνεύματι καὶ τῇ φαντασίᾳ τοῦ θεατοῦ. Οὕτω ἡ μουσικὴ δύναται ν’ ἀπεικονίζῃ ἐνώπιον ἡμῶν τὰ ζοφερὰ καὶ ἀποτρόπαια τείχη σκοτεινῆς καὶ ὑπογείου εἱρκτῆς, νὰ διεγείρῃ τὸν φόβον καὶ τὴν φρίκην δεινῆς ἐρήμου ἢ ἐρεβώδους σκότους τῆς νυκτὸς φεγγοβολούσης ἐκ τοῦ ἐν τῇ ἀτμοσφαίρᾳ σελαγίζοντος ἐρωτικοῦ φέγγους τῆς σελήνης· δύναται τέλος νὰ παριστάνῃ καὶ αὐτὸν τὸν ὕπνον. Μήπως πολλάκις ὁ θόρυβος δὲν ἔχει ἀποτέλεσμα τὴν σιγὴν, ὡς καὶ ἡ σιγὴ τὸν θόρυβον; Μήπως ὁ ὕπνος τῶν βρεφῶν δὲν εἶνε πολλάκις ἀποτέλεσμα τῶν ἡδέων βαυκαλημάτων τῶν μητέρων ἢ τροφῶν; Μήπως καὶ αὐτὴ ἡ μονότονος ἀνάγνωσις εἰς φιλολογικὰς ὁμηγύρεις δὲν μεταβάλλει πολλάκις τοὺς δυσ-
