ἀναβιβάζομαι εἰς τὸ ὕψος Σοφίας καὶ Δυνάμεως ὑπερτέρας καὶ ἀνεξαρτήτου τῶν νόμων τοῦ ἁπτοῦ καὶ ὑλικοῦ κόσμου.»
Ὁ ἀναγινώσκων τὰς μακρὰς σελίδας ἃς ἀφιέρωσεν ὁ διάσημος ἀνὴρ ἐπὶ τῶν περὶ δημιουργίας πεποιθήσεων, ὁ σταθμίζων τὸ ἀκαταμάχητον καὶ ἀκατάβλητον τῶν ἐπιστημονικῶν αὐτοῦ σκέψεων καὶ ἐπιχειρημάτων καὶ ἀναλογιζόμενος ὅτι τοιαύτης συζητήσεως ἐπελήφθη ἐν συγγράμματι ἐν ᾧ δὲν ὑπεχρεοῦτο νὰ κατέλθῃ εἰς τὴν ἀνάλυσιν τοιούτου θέματος, θὰ πεισθῇ βεβαίως ὅτι ὁ Chevreul ἐξεδήλωσεν ἀκραδάντους καὶ ἐνδομύχους πεποιθήσεις οἵας διετήρησε καθ’ ὅλον τὸν βίον καὶ ἀνωμολόγησεν ἐνώπιον καὶ αὐτῆς τῆς Κυβερνήσεως τῆς Δημοκρατίας καὶ τῶν πανηγυριστῶν αὐτοῦ τῶν πρεσβευόντων διάφορα καὶ ἀντίθετα φρονήματα.
Ἐν ἄλλοις χρόνοις καὶ ἐν ἄλλαις ἐποχαῖς τὸ συμφέρον ὑπηγόρευε τὴν ὑπόκρυψιν παντὸς κατὰ τῆς θρησκείας ἀσεβοῦς φρονήματος. Ἀλλὰ σήμερον, ἐν ταῖς μεγαλοπόλεσι τοὐλάχιστον καὶ ἐν Γαλλίᾳ, ἡ ἀπροκάλυπτος ἐκδήλωσις θρησκευτικῶν πεποιθήσεων καταδεικνύει τὸ ἐνδόμυχον καὶ στερρὸν καὶ ἀκράδαντον τοῦ φρονήματος.
Ὁ Chevreul δὲν εἶνε ἁπλῶς θεϊστὴς ἀλλὰ καὶ πιστὸς καὶ εὐσεβὴς χριστιανός. Γνοὺς ὅτι τινὲς τῶν πανηγυριστῶν του τῷ ἀπέδωκαν ἰδέας μὴ συμβιβαζομένας πρὸς τὰς χριστιανικὰς αὐτοῦ πεποιθήσεις δὲν ἐσιώπησεν ἀλλὰ καὶ διεμαρτυρήθη καὶ ἐδημοσίευσε τὴν ἑπομένην ἑπιστολήν.
Ἐν Παρισίοις, τὴν 5 Σεπτεμβρίου 1886.
- Κύριε Montravel,
«Ἀπαντῶ εἰς τὴν ἐπιστολὴν δι’ ἧς μὲ ἐτιμήσατε. Σεῖς διετυπώσατε ἀκριβῶς τὸ φρόνημά μου. Ὡς ἐκ τῆς ἐποχῆς καθ’ ἣν ζῶμεν καὶ ὡς ἐκ τῆς ἡλικίας μου πολλά-
