ἐξ ἀνάγκης εἰς πολλοὺς κλάδους, ὧν ἕκαστος ἀρκεῖ μόνος, ὅπως ἀπασχολῇ ἐπιστήμονα καθ’ ὅλον τὸν βίον του. Δυστυχῶς ὅμως συμβαίνει πολλάκις, ὅτι οἱ εἰς τοὺς διαφόρους κλάδους ἀπασχολούμενοι οὐ μόνον δὲν συσχετίζουσι τὰς μελέτας αὐτῶν, ἀλλ’ ἐνίοτε περιφρονοῦσιν ἢ τοὐλάχιστον δὲν ἐκτιμῶσιν ὡς δεῖ τὰ ἔργα ἀλλήλων καί, ὅπερ χείριστον, πολλάκις παραγνωρίζουσιν οἱ ἐν τῷ στενῷ κύκλῳ κλάδου τινὸς μονομερῶς καὶ ἀποκλειστικῶς καταγινόμενοι τὸν κύριον καὶ τελικὸν σκοπὸν τῆς ἐπιστήμης. Ὡς τοιοῦτος καὶ ὑπέρτατος σκοπὸς πάσης ἐπιστήμης πρέπει νὰ θεωρηθῇ ἡ εἰς τὴν ἀνθρωπότητα ὠφέλεια αὐτῆς. Πρὸς τί ἅπασαι αἱ ἔρευναι, ἅπασαι αἰ λεπτομερεῖς ἐξετάσεις καὶ παρατηρήσεις τῆς ζωικῆς λ. χ. ἀνατομίας καὶ φυσιολογίας, ἐὰν δὲν ἐγίνοντο πρὸς τὸν σκοπὸν καὶ ἐκ τῆς ἐλπίδος, ὅτι ἐξ αὐτῶν δύναται νὰ προκύψῃ ὠφέλιμος ἐφαρμογὴ εἰς τὴν ἰατρικήν; Οὕτω καὶ ἐν τῇ φυτολογίᾳ ἡ συμπλήρωσις τῆς γνώσεως τῶν ἐπὶ τῆς γηΐνης σφαίρας φυομένων φυτῶν καὶ ἡ λεπτομερὴς ἐξέτασις τῆς ἐσωτερικῆς κατασκευῆς καὶ τῶν διαφόρων αὐτῶν ἰδιοτήτων γίνεται βεβαίως καὶ ἰδίως πρὸς τὸν σκοπὸν ν’ ἀνακαλυφθῶσι νέα εἴδη ἴσως ποτὲ ὠφέλιμα καὶ ἰδιότητες χρήσιμοι εἰς τὴν ἰατρικὴν καὶ τὴν οἰκονομίαν, νὰ διακρίνωνται δὲ καὶ τὰ ἐπιβλαβῆ εἰς τὸν ἀνθρώπινον καὶ τῶν οἰκιδίων ζώων καὶ ὠφελίμων φυτῶν ὀργανισμόν.
Οἱ ἀρχαῖοι φυσιοδῖφαι οὐδέποτε παρεγνώρισαν τὸν σκοπὸν τοῦτον τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν, διότι περιγράφοντες τὰ φυσικὰ σώματα ἐνασχολοῦνται συνάμα περὶ τὴν ἔρευναν τῆς χρησιμότητος αὐτῶν. Τοῦτο δὲν γίνεται σήμερον χωρισθείσης τῆς θεωρητικῆς ἀπὸ τῆς ἐφηρμοσμένης ἐπιστήμης, διότι ἐπὶ τοσοῦτον ηὐρύνθη ὁ κύκλος τῶν ἐπιστημῶν, ὥστε ὁ ἀνθρώπινος βίος μόλις ἐπαρκεῖ, ὅπως ἐγκύψη ὁ ἐπιστήμων εἰς εἰδικόν τινα κλάδον. Οὐχ ἧττον δὲν πρέπει νὰ παρορῶμεν τὸ γενικὸν χάριν τοῦ μερικοῦ καὶ πρὸ πάντων δὲν πρέπει νὰ λησμονῶμεν τίς ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς ἐπιστήμης.
Ὁ Ὀρφανίδης συνῃσθάνετο ὅλον τὸ ὕψος καὶ τὴν σπουδαιότητα τῆς θέσεως, ἣν ἡ εἱμαρμένη εἶχε προσδιορίσει εἰς αὐτόν, ὡς ἐγνώριζεν ἀπάσας τὰς δυσχερείας τοῦ προορισμοῦ
