Ἡ ἀπομάκρυνσις λ. χ. ἑνὸς Σαμάρα διὰ τὴν σπανίζουσαν μουσικῆς κινήσεως Ἑλλάδα, δὲν πρέπει νὰ χαρακτηρίζηται ὡς μείζων ἀπώλεια, ἢ αἰ δέκα μυριάδες τῶν μεταναστῶν διὰ τὴν Γερμανίαν;
Ὤ, ποῖον αἴσθημα ἐκ χαρᾶς ἀναμεμιγμένον καὶ λύπης ᾐσθάνθην, φίλτατε μοι, ὅτε ἐν ταῖς διαφόροις ἐφημερίσιν ἀνέγνων, ὅτι ὁ νεαρὸς οὗτος Ἕλλην καλλιτέχνης δρέπει μακρὰν τοῦ πατρίου ἐδάφους δάφνας, χειροκροτήματα καὶ ἐκ ῥοδίνων χειλέων μειδιάματα, καταθέλγων καὶ συναρπάζων ξένου λαοῦ τὰς καρδίας διὰ τῆς ἀρρήτως περιπαθοῦς καὶ θεσπεσίας ἁρμονίας, ἣν ἐκ τοῦ φαληρικοῦ ἐγαλουχήθη κύματος, ὅτε κατὰ τὰς πλήρεις μαγείας θερινὰς ἐκείνας ἑσπέρας, πρὸ δεκαετίας, ἔβλεπον αὐτὸν μείρακα ἔτι, βυθίζοντα τὸ ῥεμβῶδες καί ὑγράζον αὐτοῦ ὄμμα πέραν ἐκεῖ εἰς τὸν ὁρίζοντα καὶ τείνοντα τὸ μουσικὸν αὑτοῦ οὖς ὅπως ἐνωτισθῇ νέων καὶ ἀγνώστων ὅλως φθόγγων, ἃς ἡ μυροβόλος ἀνεφθέγγετο τοῦ ζεφύρου αὖρα! Θέλει ἆρά γέ ποτε νοσταλγήσει ὁ νεαρὸς οὗτος μουσουργὸς τὴν φαληρικὴν ἐκείνην ἀκτὴν ἤδη ὅτε ἡ Δόξα διφρηλατεῖ αὐτὸν ἐπὶ ἐδάφους ἐκ δάφνης ἐστρωμένου καὶ ῥόδων; Ἦτό ποτε δυνατὸν νὰ ἀναθάλλῃ τὸ μουσικὸν αὐτοῦ τάλαντον μέσῳ τῆς πεζῆς καί πολιτικομανοῦς ἡμῶν κοινωνίας, ἔνθα ἡ μουσικὴ θεωρεῖται πολυτέλεια, καὶ ἔνθα περὶ πλείονος ποιοῦνται τὴν μουσικὴν τῶν σαντουρίων καὶ ἀμανέδων ἢ τὰς περιπαθεῖς τοῦ Βέρδη μελῳδίας;
Ἦτό ποτε δυνατὸν τὸ δραματικὸν τάλαντον τοῦ Ἀριστείδου Δαμαλᾶ, ὅστις ἤδη ἀφθόνως δρέπει καὶ ἀμαράντους δάφνας ἐν τῇ πρωτευούσῃ τοῦ κόσμου, ἦτο δυνατὸν νὰ μορφώσῃ αὐτὸν εἰς πρώτης τάξεως καλλιτέχνην ἐν κοινωνίᾳ, ἐν ᾗ οὐδὲν ἄλλο ἠδύνατο νὰ μελετήσῃ ψυχικὸν πάθος ἢ τὸ.... κομματικὸν! Τίς ὅμως Ἕλλην δὲν ᾐσθάνθη διαφλεγομένας τὰς παρειὰς αὑτοῦ ἐξ ἐθνικῆς ὑπερηφανίας ἀκούσας αὐτὸν καταθέλγοντα καὶ συγκινοῦντα τὸ ἄλλως αὐστηρὸν τῶν Παρισίων κοινὸν ἐν τῇ «Παρισινῇ Μυθιστορίᾳ» τοῦ Φεγιέ καὶ «τῷ Σιδηρουργῷ» τοῦ Ὀνέ; Ἐν Ἑλλάδι ὅμως ὁ ἠθοποιὸς εἶναι συνώνυμον τῷ Παρίᾳ, τῷ θεατρίνῳ, τῷ σαλτιμπάγκῳ, καὶ προτιμῶμεν, πάσης ἄλλης πνευματικῆς ἀπολαύσεως τὰ Café chantants, ἔνθα αἱ Βοημίδες
