τητος μὴ ἐπιθυμούσης ν’ ἀκούσῃ ἑαυτῆς μεμφομένης ὅτι περὶ τοὺς κώμους ἐτέρπετο κατατρίβουσα τὰς φαιδρὰς ἡμέρας καὶ νύκτας—νεότητος, ἥτις μετ’ οὐ πολὺ λαβοῦσα ἀφορμὴν νὰ ἐξεγερθῇ περὶ τὸν τάφον τοῦ προσφιλοῦς αὐτῆς διδασκάλου Μανούση ἔμελλε νὰ παραδοθῇ ὅλη εἰς τὸν ὑπὲρ ἐλευθερίας καὶ πατρίδος ἐνθουσιασμὸν, συναγειρομένη περὶ τὸν πρόλογον τοῦ Περιπλανωμένου τοῦ Ἀλεξάνδρου Σούτσου, ὃν πομπωδῶς κατεδίωξεν ἡ ἐξουσία τῷ 1858, διότι ἐτόλμησε νὰ παραβάλῃ τὴν πενιχρότητα τῶν Γοτθικῶν ἀνακτόρων πρὸς τὸ ὑψηλὸν μέγαρον τῆς Ἀθηνᾶς, ὅπερ εἶχεν ἐγείρει ἡ μεγαλοφροσύνη τοῦ Περικλέους.
Ὄχι! δὲν ἦτο αἱμοβόρος ἡ νεότης τοῦ 1862. Ἐπόθησεν ἀρχηγοὺς φλεγομένους ὑπὸ τοῦ ἱεροῦ ἐνθουσιασμοῦ καὶ ἱκανοὺς νὰ ὁδηγήσωσιν αὐτὴν εἰς πεδία μαρτυρικῆς δόξης, ἀδιάφορον ἂν ἔφερον στέμμα ἢ πῖλον ἁπλοῦ ἀστοῦ. Οἱ χαίροντες φήμην λογίων ἐν τοῖς ἐπαναστάταις δὲν εἶχον εἰσέτι σπουδάσει τὴν ἱστορίαν τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως ἢ ἐν τῇ μεταφράσει τοῦ ἐγχειριδίου τοῦ φιλησύχου Ἀκαδημιακοῦ Μινιὲ, ὁ δημοσιογράφος ἐπαναστάτης μόλις τῷ 1864 διῆλθε τὴν μεγάλην ἱστορίαν τοῦ Λουῒ Βλὰν καὶ τοῦ Μισιελὲ. Ὁ ἐκ τῶν πρωτουργῶν τῆς μεταβολῆς δὲ ἐνόει ν’ ἀποδεχθῇ καὶ ἐφαρμόσῃ ἐν τῇ πολιτείᾳ πρὸς ἐνίσχυσιν τῆς νέας καταστάσεως τῶν πραγμάτων, ἢ τὸ πολὺ τὰ ἔκτακτα μέτρα, ἅτινα οὐδαμῶς ὁ ἀνατρεπτικὸς Μακώλεϋ ἐπιδοκιμάζει καθιερωθέντα ἐν τῇ Ἀγγλικῇ ἐπαναστάσει τοῦ 1868, καὶ οἱ ἀμειλικτότατοι, οἱ ἀνένδοτοι ὀπαδοὶ τῶν συντηρητικῶν ἀρχῶν τῶν δογματικῶς διατυπουμένων ἐν τοῖς συγγράμμασι τοῦ Γκυζώτου, οἱ τῶν ἀρχῶν τούτων στερρῶς ἐχόμενοι ἐν τῇ ἐθνικῇ Συνελεύσει, μόνοι αὐτοὶ δύνανται νὰ θεωρηθῶσιν ὡς ὑποτελεῖς μαθηταὶ ξένων διδασκάλων ἀποτρεψάντων τὸν ἄλλως διαυγῆ αὐτῶν νοῦν ἀπὸ τῆς βαθείας καταλήψεως τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ σκοποῦ τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1862.
