μην ἱστορικοῦ προσώπου, ἀδικηθέντος μέχρις ἐσχάτων, κατὰ τὰς ἀποδείξεις τῆς νέας ἱστορικῆς κριτικῆς. Σήμερον ἀναλαμβάνω κοπιωδέστερον ἔργον, νὰ ἐξετάσω τὸ δίκαιον ποιητικῆς ἀπεχθείας καὶ ἐκφαυλίσεως προσώπου, προκληθείσης ἕνεκα τῶν ἰδεῶν τῆς ἐποχῆς, καθ’ ἣν ἐξελίσσεται ἡ κοινωνικὴ εἰκὼν, ἧς γωνίαν τινὰ ἀναλαμβάνω ν’ ἀναπαραστήσω. Ἐν τῇ μεγάλῃ εἰκόνι τῆς Ἰλιάδος ἦτο ἀνάγκη μετὰ τῶν φωτεινῶν αὐτῆς σημείων νὰ συνδυασθῶσι καὶ τὰ σκοτεινὰ, πρὸς τὸν σκοπὸν ἴσως τοῦ ἐκ τῶν ἀντιθέσεων ἀποτελέσματος. Ἐὰν πρὸς τὸ πρῶτον ἐξελέγησαν ὑπὸ τοῦ Ὁμήρου ὁ Ἀγαμέμνων, ὁ Ἀχιλλεὺς καὶ ὁ Ὀδυσσεὺς, οἱ διοτρεφεῖς ἄνακτες τῆς γενεᾶς ἐκείνης, οἱ δικαίῳ καταγωγῆς ἐκπροσωποῦντες τὸ θεῖον δίκαιον τῆς βίας, τῆς καταπιέσεως καὶ τῶν προνομίων, πρὸς τὸ δεύτερον ἐξελέγη ὁ Θερσίτης, ὁ μόνος διαμαρτυρόμενος κατὰ τῶν ὑπερβάσεων τούτων τοῦ δικαίου, τοῦ ὁποίου ἡ ἔννοια δὲν εἶχε καθορισθῆ εἰσέτι ἐν τῇ ἑλληνικῇ κοινωνία.
Δὲν σκοπῶ νὰ ἐρευνήσω ὧδε τὰ κατὰ τὴν ὁμηρικὴν ταύτην ἐποποιίαν. Ὑπῆρξεν ὁ τρωϊκὸς πόλεμος συνέπεια τῆς ὑπὸ τοῦ Πάριδος ἁρπαγῆς τῆς Ἑλένης, τῆς παραβιάσεως τῶν νόμων τῆς ξενίας, ἣν ἐτέλεσεν υἱὸς Ἀσιανοῦ δεσπότου κατὰ τοῦ εὐγενεστάτου τῶν βασιλικῶν οἴκων τῆς τότε Ἑλλάδος; Ἢ ὑπῆρξεν ὁ ἀγὼν μεταξὺ Εὐρώπης καὶ Ἀσίας, πολιτισμοῦ καὶ βαρβαρότητος, ὁ τοσάκις ὑπὸ ποικίλα ὀνόματα καὶ περιστάσεις ἐκδηλωθεὶς ἕν τε τῇ ἀρχαίᾳ καί τῇ νεωτέρᾳ ἱστορίᾳ, ἡ δὲ πλαστικωτάτη ἑλληνικὴ φαντασία τῶν χρόνων ἐκείνων ἐκ τοῦ γεγονότος τούτου ἐδημιούργησε τὸν μῦθον τῆς ἁρπαγῆς τῆς ὡραίας Ἑλληνίδος; Δὲν σκοπῶ νὰ ἐξετάσω τὸ ζήτημα τοῦτο. Εἰσέρχομαι ἀμέσως εἰς τὸ ἀντικείμενον τοῦ θέματός μου, καταλείπων τὰ ἄλλα προβλήματα εἰς τοὺς ἱστορικοὺς καὶ ἐθνολογικοὺς ἀρχαιοδίφας.
Μεταξὺ τῶν ἀνδρῶν, οὖς ἐστιγμάτισεν ἡ ποιητικὴ γραφὶς τοῦ Ὁμήρου ὡς αἰσχίστους καὶ ἀπεχθεστάτους πρωταγωνιστεῖ ὑπὸ πᾶσαν ἔποψιν ὁ Θερσίτης. Ἐδικαιοῦτο πρὸς τοῦτο,
