Σελίδα:Ελληνομνήμων Αρ.2 (1843).djvu/46

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
110
ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ.

ἔνθα ἀνέδραμεν εἰς τὰς πρώτας ἐποχὰς τῆς ἱστορίας τῆς πατρίδος του, καὶ δωδεκάβιβλόν τινα ἱστορίαν τῶν νομοδιδασκάλων. Τὰ δύο ταῦτα πονήματα ἀπωλέσθησαν ἢ ἔμειναν ἀτύπωτα, καὶ τοῦ συγγραφέως τούτου ἐδημοσιεύθη μόνον ὑπὸ Φαβρικίου ὁ βίος τοῦ περικλεοῦς Βαρτόλου».

Τὸ μέγιστον πόνημα τοῦ Διπλοβατάτζου ἐπεγράφετο περὶ τοῦ ἐξόχου τῶν νομοδιδασκάλων (De praestantia doctorum), καὶ τῷ 1508 ἦτο σχεδὸν συντετελεσμένον[1]. Ἐπειδὴ δὲ ἐν τῷ βίῳ τοῦ Βαρτόλου (§ 14) λέγει in tractatu meo de praestantia doctorum, in libr. 9 de Claris jurisconsultis, ὑπέλαβόν τινες ὅτι διαστέλλει δύο αὑτοῦ πονήματα διάφορα[2]. Ἀλλὰ δι’ ὀρθοτέρας σκέψεως εὑρέθη ὅτι ἡ δευτέρα ἐπιγραφὴ de Claris jurisconsultis οὐδὲν ἄλλο σημαίνει ἢ μέρος τοῦ διὰ τῆς πρώτης ἐμφαινομένου ὁλοκλήρου πονήματος. Δώδεκα βιβλία ἦσαν τὰ συναπαρτίζοντα τὸ σύγγραμμα τοῦτο, ἐὰν πιστεύσωμεν εἰς τὸν Μιχαὴλ τὸν Νέανδρον[3]· ἀλλὰ, πλὴν ἑνὸς, τὰ λοιπὰ κεῖνται παρημελημένα τίς οἶδέ που, ἢ καὶ παντελῶς ἀπωλέσθησαν. Τὸ μόνον περιὸν βιβλίον εἶναι τὸ Θ΄, οὗτινος καὶ ἐμνήσθημεν πρὸ μικροῦ· περιέχει δὲ πεντακοσίους βίους θεσμοθετῶν καὶ ἑρμηνέων νόμων ἀπὸ Μωϋσέως, Φορωνέως, Μίνωος μέχρις Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ τοῦ Νοβαμάλλου ἀκμάσαντος τῷ 1453.

Τὸ μόνον τῶν πονημάτων αὐτοῦ τὸ ὁποῖον ζῶν ἐδημοσίευσεν ὁ Θωμᾶς εἶναι ὁ βίος τοῦ Βαρτόλου. Ἀπωσάμενος, ὡς εἴρηται , τὸν ὄχλον τῶν δημοσίων πραγμάτων ἐνησχολήθη ἐν Βενετίᾳ εἰς τὴν ἔκδοσιν τῶν συγγραμμάτων τοῦ ἐξόχου ἐκείνου νομοδιδασκάλου, τὰ ὁποῖα ἐκόσμησε διὰ σχολίων καὶ διορθώσεων καὶ ἀφιέρωσεν εἰς τὸν Ἑνετὸν Ἰάκωβον Πίσαυρον τὸν


  1. Γαβάορδος (Gabaordus), Ἐπιστολ. πρὸς Διπλοβ. ἐν τῇ λατιν. μεταφρ. Βαρθολομαίου τοῦ Φακίου τῆς ἀναβ. Ἀλεξ. τοῦ Ἀῤῥιαν. ἐν Ἰσαύρῳ 1508.
  2. Φαβρικ. αὐτόθι
  3. Προλεγ. εἰς Ἐρωτήμ. Ἑλλην. γλώσσ. σ, 157.