τοῦ παλαιοῦ μικροῦ, ὅστις πιθανώτατα ἦτο μετόχιον τῆς μονῆς ὁσίου Μελετίου. Πλὴν τούτου διὰ νὰ ἀρκεσθῶμεν εἰς ἓν λίαν χαρακτηριστικὸν παράδειγμα ὑπενθυμίζομεν ὅτι καὶ ἡ περίφημος Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους (Ἄθω) μεγίστη Λαύρα τιμᾶται ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἱδρυτοῦ αὐτῆς ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου, ἑορτάζουσα τὴν 5 Ἰουλίου ἡμέραν τῆς μνήμης αὐτοῦ.
Ὁ Σάθας[1] ἅνευ ἐπαρκῶν ἀποδείξεων ἠθέλησε νὰ τάξῃ τὸν ὅσιον Μελέτιον, ὡς καὶ τὸν ὅσιον Χριστόδουλον τῆς Πάτμου, εἰς τὴν κατηγορίαν τῶν πολεμιστῶν μοναχῶν, περὶ ὧν ὁμιλεῖ ὁ Εὐστάθιος εἰς τὴν συγγραφὴν αὐτοῦ περὶ μεταρρυθμίσεως τοῦ μοναχικοῦ βίου τὴν ἐπιγραφομένην: Ἐπίσκεψις βίου μοναχικοῦ ἐπὶ διορθώσει τῶν περὶ αὐτὸν (Tafel, Eustathii Opuscula σ. 214 κ. ἑξ.—Migne, Patrologia Graeca, τόμ. cxxxv, σ. 729 κ. ἐξ. Ἡ γνώμη αὕτη εἶναι ὅλως ἀστήρικτος, διότι ὁ Μελέτιος, ὡς ἐκ τῶν πηγῶν μαρτυρεῖται, ἠθέλησε μόνον νὰ ἐπαναφέρῃ τὸν ἐκφυλισθέντα μοναχικὸν βίον εἰς τὴν αὐστηρότητα καὶ τὴν ἁπλότητα τῶν πρώτων χριστιανικῶν χρόνων, ἡ δὲ μεταρρύθμισις αὐτοῦ ἐστρέφετο κατὰ τῶν παρεκτροπῶν, ἃς καὶ ὁ Εὐστάθιος καταδικάζει[2].
Ἡ μονὴ τοῦ ὁσίου Μελετίου δὲν ἔτυχε μέχρι τοῦδε τῆς προσευχῆς ἧς εἶναι ἀξία, μόνον δ’ ἐν παρόδῳ ἠσχολήθησαν περὶ αὐτῆς ὅσοι ἔγραψαν περὶ τοῦ ὁσίου Μελετίου, καίτοι ἡ μελέτη αὐτῆς ἀπὸ τεχνικῆς καὶ ἱστορικῆς ἀπόψεως δύναται πολλὰ νὰ διαφωτίσῃ τῆς σπουδαιοτάτης βυζαντιακῆς μοναστηριολογίας.
Κατὰ τὴν ΙΓ΄ ἑκατονταετηρίδα ἡ μονὴ τοῦ ὁσίου Μελετίου ἐλεηλατήθη ὑπὸ σώματος στρατιωτῶν τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδώρου τοῦ Κομνηνοῦ, κατά τινα αὐτοῦ ἐκστρατείαν, ὡς μανθάνομεν ἐκ ποιήματος τοῦ ἐν τῇ μονῇ ταύτῃ μονάσαντος Ἰακώβου, τοῦ ὕστερον γενομένου μητροπολίτου Βουλγαρίας. Τὸ ποίημα τοῦτο εὑρίσκεται ἐν Κωδ. τῆς Βιβλ. Βιέννης (Ἱστορ. Ἑλλην. 106 φύλ. 184—185), περὶ αὐτοῦ δὲ σημειοῖ ὁ Κρουμβάχερ ὅτι περιέχει
