Μελετίου[1]. Ἡ γνώμη αὕτη τοῦ Λάμπρου δὲν φαίνεται εἰς ἡμᾶς ἀκριβής, διότι ἔχομεν πολυάριθμα παραδείγματα μονῶν, αἵτινες ἔλαβον τὸ ὄνομα αὐτῶν ἀπὸ ὁσίων. Πρόχειρον παράδειγμα εἶναι ἡ μονὴ τοῦ ὁσίου Λουκᾶ, ἥτις ὄχι μόνον ἔλαβε τὸ ὄνομα ἀπ’ αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ ὁ ναὸς ὁ τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματί του ἱδρύθη ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ τάφου τοῦ ὁσίου. Ἐν τῷ βίῳ τοῦ ὁσίου Λουκᾶ γράφονται περὶ τούτου τὰ ἑξῆς: «Ἔπειτα καὶ αὐτὸ τὸ κελλίον, ἐν ᾧ ὁ τοῦ μεγάλου (Λουκᾶ) τάφος, ἐκ τῆς προτέρας μεταβάλλουσιν ὄψεως καὶ εἰς ἐκκλησίαν παγκάλως μεταποιοῦσιν εἰς σχῆμα σταυρικόν»[2].
Παρεσύρθη δὲ ὁ Λάμπρος ὑπὸ τοῦ Νερούτσου, ὅστις ἐξέφρασε τὴν γνώμην ταύτην, ὅτι ἡ μονὴ ἐτιμᾶτο ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἁγίου Μελετίου τῆς Μελιτινῆς, ἐπὶ τῷ λόγῳ ὅτι οὗτος ὑμνεῖται ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας ὡς «πύρινος ρομφαία Χριστοῦ,.. πάντας τοὺς ἀθέους κατασφάττουσα[3]. Τοῦτο ὅμως εἶνε ὅλως αὐθαίρετον καὶ ἀστήρικτον, διότι ἂν ἐπρόκειτο νὰ ὀνομασθῇ ἡ μονὴ ἀπὸ ἄλλου ὁμωνύμου ἁγίου, διὰ τί νὰ μὴ προτιμηθῇ ὁ ἐπισημότατος πάντων Μελέτιος, ἀρχιεπίσκοπος Ἀντιοχείας, ἢ ὁ μάρτυς Μελέτιος;
Προφανὲς λοιπὸν εἶναι ὅτι ἡ μονὴ τοῦ ὁσίου Μελετίου ὠνομάσθη ἀπ’ αὐτοῦ, καὶ ἐν ὅσῳ μὲν ἔζη οὖτος ὁ ναὸς ἐξηκολούθησε τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἀσωμάτων ἢ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, μετὰ δὲ τὸν θάνατον αὐτοῦ, ἕνεκα τῆς φήμης τοῦ ἐν τῷ ναῷ τάφου τοῦ ὁσίου, εἰς ὃν ἀπέδιδον θαυματουργοὺς ἰδιότητας καὶ εἰς ὃν προσέτρεχον οἱ πιστοί, ὁ ναὸς ἤρξατο τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ὁσίου Μελετίου, ἀναρτηθείσης ἀναμφιβόλως καὶ τῆς εἰκόνος αὐτοῦ καὶ τιμωμένης ὡς κατ’ ἐξοχὴν εἰκόνος λατρείας (Kultbild) τοῦ ναοῦ. Ἄλλως τε μέχρι σήμερον ἡ μονὴ ἑορτάζει τὴν 1 Σεπτεμβρίου, ἡμέραν τῆς μνήμης τοῦ ὁσίου, ὡς καὶ ὁ ἐν Ἀθήναις παρὰ τὰ Σεπόλια γνωστὸς ναὸς ὁ ἐπ’ ἐσχάτων ἀνοικοδομηθεὶς εἰς τὴν θέσιν
