Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/77

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
61
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Δ′.

164. Ὅταν δύο ἐναντία ῥεύματα ἀντικρούονται συστρέφονται καὶ τὰ δύο κατὰ μίαν καμπύλην, καὶ κάμνουσι μίαν δίνην ἢ θαλλασσοστρόβιλον. Τοιαύτη εἶναι ἡ Χάρυβδις εἰς τὴν Σικελίαν, καὶ ὁ Μαέλστρων εἰς τὴν Νορβηγίαν. Συμβαίνει δ’ ἐνίοτε νὰ ἔχωσι διάφοροι στιβάδες ἑνός τινος ὄγκου ὑδάτων ἐναντίας διευθύνσεις· δηλαδὴ αἱ μὲν πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν νὰ ῥέωσι πρὸς Ἀνατολάς· αἱ δὲ εἰς 20 ἢ 30 ποδ. βάθος νὰ ἔχωσιν ἄλλο ῥεῦμα πρὸς Δ: ἢ πρὸς Β: ταῦτα δὲ ὀνομάζονται ἀντιῤῥεύματα.

165. Αἱ δὲ κινήσεις αἱ ἐπηρεάζουσαι ὁλόκληρον τὸν ὄγκον τῶν ὑδάτων ὀνομάζονται Παλίῤῥοιαι· καὶ αὗται δὲ εἶναι τακτικαὶ, οὕτως εἰπεῖν, ταλαντεύσεις τῶν ὑδάτων, ἐπανερχόμεναι δὶς τῆς ἡμέρας. Τὰ ὕδατα φουσκόνονται κατὰ τὸ ἓν τέταρτον τῆς ἡμέρας καὶ καταπλημμυροῦσι τὰ παράλια· τοῦτο ὀνομάζεται πλημμυρίς. Ἀφ’ οὗ δὲ φθάσωσιν εἰς τὸ μέγιστον τοῦ φουσκώματός των, μένουσιν εἰς αὐτὴν τὴν κατάστασιν ὀλίγας στιγμὰς, καθ’ ἂς εἶναι τὸ μέγιστον τῆς πλημμυρίδος· ἔπειτα ἀπ’ ὀλίγον κατ’ ὀλίγον ἀποσύρωνται, καὶ τότε γίνεται ἡ Ἄμπωτις, Ἀφ’ οὗ δ’ ἀποσυρθῶσιν εἰς τὸν ἔσχατον βαθμὸν, μένουσιν οὕτως ὀλίγων καιρὸν, καθ’ ὃν λέγομεν ὅτι τὰ νερὰ εἶναι τραβιγμένα· ἔπειτα ἐξαναρχίζουσιν αἱ κινήσεις κατὰ τὴν αὐτὴν τάξιν. Ἐπειδὴ δὲ πάντοτε γίνονται τακτικὰ, μᾶς δίδουσιν νὰ ἐννοήσωμεν, ὅτι παράγονται ἀπό τινα αἰτίαν σταθεράν. Ὁ μέσος ὅρος τῆς διαρκείας αὐτῶν εἶναι μιᾶς ἡμέρας καὶ 50 λεπτῶν· οὗτος δὲ ὁ χρόνος εἶναι ἀκριβῶς ἴσος μὲ τὸν ὅσον χρειάζεται ἡ Σελήνη διὰ νὰ ἐπανέλθῃ εἰς τὸν Μεσημβρινὸν καὶ ἐπειδὴ αἱ ἀνωμαλίαι, εἰς τὰς ὁποίας αἱ Παλλίῤῥοιαι ὑπόκεινται, εἶναι καθ’ ὅλα ὅμοιαι μὲ τὰς τῆς Σελήνης, δὲν μένει ἀμφιβολία ὅτι αὕτη εἶναι τὸ αἴτιον ἐκείνων. Ἐκ τούτων ἕπεται ὅτι, ἂν σήμερον τὸ μέγιστον τῆς Πλημμυρίδος συνέβη τὸ μεσημέριον, αὔριον θέλει γενῆ τὴν 12 ὥρ: καὶ 50 λεπτὰ μετὰ τὴν μεσημβρίαν· μεθαύριον τὴν 1 ὥρ: 40 λεπτὰ, καὶ οὕτω καθεξῆς.

166. Ἀλλ’ ἡ Σελήνη μόνη δέν ἐπενεργεῖ εἰς τὰς Παλιῤῥοίας· ἔχει καὶ ὁ Ἥλιος ἐπαισθητήν τινα ἐνέργειαν εἰς αὐτάς. Τῷ ὄντι παρατηρεῖται, ὅτι αἱ μεγαλείτεραι Παλίῤῥοιαι συμβαίνουσι κατὰ τὰς συζυγίας καὶ τὰς ἀντιθέσεις (90 καὶ 93), ἐπειδὴ τότε ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἡλίου συνδυάζεται μὲ τὴν τῆς Σελήνης· αἱ δὲ μικρότεραι συμβαίνουσι κατὰ τοὺς τετραγωνισμοὺς ἢ κατὰ τὰ τέταρτα (92), ἐπειδὴ ἡ ἐνέργεια τοῦ ἑνὸς τῶν φωστήρων ἀντιπαλαίει τὴν τοῦ ἑτέρου.

167. Αἱ Παλίῤῥοιαι γίνονται τακτικαὶ εἰς τὰς ἐκτεταμένας καὶ ἐλευθέρας θαλάσσας· πολλὰ δὲ ἐμπόδια δύνανται νὰ συγχύ-